سالروز ولایتعهدی امام رضا علیه السلام 

پس از قتل امین، برادر مأمون، اوضاع عراق و شام سخت آشفته بود و در میان  بنی عباس فرد برجسته ای كه مورد قبول و رضایت همگان باشد وجود نداشت. در یمن و كوفه و بصره و بغداد و ایران عامه مردم از زمان منصور به بعد آن انتظاری را كه از خلافت بنی عباس داشتند در نیافتند زیرا مردم تشنه عدل و داد و اسلام واقعی بودند از این رو چشمها و دلها نگران و منتظر خاندان علی (ع) بودند و امیدها و آرزوهای خود را به افراد برجسته و متقی این خاندان بسته بودند.

فضل و  مأمون عباسی با مشاهده اوضاع نابسامان شهرهای مهم و شورش مردم (مانند قیام ابوالسرایا در  كوفه و علوی دیگر در یمن) به این نكته پی برده بودند و می خواستند با انتخاب فرد برجسته و  ممتازی از خاندان علی به ولیعهدی رضایت مردم را به خود جلب كنند و پایه های خلافت مأمون را مستحكم سازند به همین جهت مأمون در سال 200 ق بنا به گفته طبری رجا بن ابی الضحاك و فرناس خادم (در بعضی از روایات شیعی یا سر خادم) را به مدینه فرستاد تا علی بن موسی بن جعفر (ع) و  محمد بن جعفر (عموی حضرت رضا ع) را به خراسان ببرند.

..... امام رضا (ع) پس از نیشابور به طوس و از آنجا به سرخس و سپس به مرو كه اقامتگاه مأمون بود رفت. به روایت عیون اخبار الرضا (2/149) مأمون نخست به آن حضرت پیشنهاد كرد كه خود خلافت را قبول كند و چون آن حضرت امتناع كرد و در این باب مخاطبات زیاد میان ایشان رد و بدل گردید سرانجام پس از دو ماه اصرار و امتناع ناچار و لایتعهدی را پذیرفت به این شرط كه از امر و نهی و حكم و قضا دور باشد و چیزی را تغییر ندهد...

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی