حدیث (1) امام على عليه السلام :
قُلوبُ الرَّعِيَّةِ خَزائِنُ راعيها فَما
اَودَعَها مِن عَدلٍ اَو جَورٍ وَجَدَهُ؛
دلهاى مردم صندوقچه هاى حاكم است، پس آنچه از عدالت
و يا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد ديد.
تصنيف غرر
الحكم و درر الكلم ص 346 ، ح 7982
حدیث (2) امام على عليه السلام :
اسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَ احْذَرِ الْعَسْفَ
وَ الْحَيْفَ فَإِنَّ الْعَسْفَ يَعُودُ بِالْجَلَاءِ وَ الْحَيْفَ
يَدْعُو إِلَى السَّيْف
عدالت را اجرا كن و از زورگويى و ستمگرى بپرهيز زيرا
زورگويى مردم را به ترك از وطن وامى دارد، و ستم آنان را به قيام
مسلّحانه مى كشاند.
نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 559 ، ح 476
حدیث (3) امام على عليه السلام :
اِنَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ عَلى اَئِمَّةِ
العَدلِ اَن يُقَدِّروا اَنفُسَهُم بِضَعَفَةِ النّاسِ كَيلا
يَتَبَيَّغَ بِالفَقيرِ فَقرُهُ؛
خداوند عزوجل بر پيشوايان عادل واجب كرده كه سطح
زندگى خود را با مردم ناتوان برابر كنند تا فقير را، فقرش برآشفته
نكند.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 1 ، ص 411
حدیث (4) امام على عليه السلام :
مَن عَمِلَ بِالعَدلِ حَصَّنَ اللّهُ مُلكَهُ؛
امام علی علیه السلام : هر كس به عدالت رفتار كند،
خداوند حكومتش را حفظ خواهد كرد.
تصنیف غرر الحکم و درر
الکلم ص340 ، ح 7775
حدیث (5) امام على عليه السلام :
خَيرُ المُلوكِ مَن اَماتَ الجَورَ وَ اَحيَى
العَدلَ؛
بهترين فرمانروا كسى است كه ظلم را از بين ببرد و عدل
را زنده كند.
شرح آقا جمال الدین
خوانساری بر غررالحكم ج3، ص 431، ح 5005
حدیث (6) لقمان حكيم عليه السلام :
يا بُنَىَّ ...
إِذَا دَعَتْكَ الْقُدْرَةُ عَلَى ظُلْمِ مَنْ هُوَ دُونَكَ فَاذْكُرْ
قُدْرَةَ اللَّهِ عَلَيْك
فرزندم ... هرگاه قدرت، تو را به ظلم بر زيردستت فرا
خواند، قدرت خدا را بر خودت به يادآور.
ارشاد القلوب (ديلمى)
ج1، ص 73
حدیث (7) امام على عليه السلام :
مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَليَبدَأ
[فعليه أن يبدأ] بِتَعليمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعليمِ غَيرِهِ وَليَكُن تَديبُهُ
بِسيرَتِهِ قَبلَ تَديبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ وَ
مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاجلالِ مِن مُعَلِّمِ النّاسِ
و مُؤَدِّبِهِم؛
كسى كه خود را پيشواى مردم قرار داده، بايد پيش از
آموزش ديگران، خود را آموزش دهد و پيش از آنكه ديگران را با زبان، ادب
بياموزد، باكردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادبآموز خود بيش
از آموزگار و ادبآموز مردم، شايسته تجليل است.
منهاج البراعة في
شرح نهج البلاغة (خوئى) ج21، ص 107
حدیث (8) امام على عليه السلام :
تِسْعَةُ أَشْيَاءَ
قَبِيحَةٌ وَ هِيَ مِنْ تِسْعَةِ أَنْفُسٍ أَقْبَحُ مِنْهَا مِنْ
غَيْرِهِمْ ضِيقُ الذَّرْعِ مِنَ الْمُلُوكِ وَ الْبُخْلُ مِنَ
الْأَغْنِيَاءِ وَ سُرْعَةُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَمَاءِ وَ الصِّبَا
مِنَ الْكُهُولِ وَ الْقَطِيعَةُ مِنَ الرُّءُوسِ وَ الْكَذِبُ مِنَ
الْقُضَاةِ وَ الزَّمَانَةُ مِنَ الْأَطِبَّاءِ وَ الْبَذَاءُ مِنَ
النِّسَاءِ وَ الطَّيْشُ مِنْ ذَوِي السُّلْطَان
نُه چيز زشت است، اما از نه گروه زشتتر: درماندگى
و ناتوانى از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمى از دانشمندان؛
حركات بچگانه از ميانسالان؛ جدايى حاكمان از مردم؛ دروغ از قاضيان؛
بيمارى كهنه از پزشكان؛ بدزبانى از زنان و سختگيرى و ستمگرى از سلاطين.
دعائم الإسلام ج 1، ص 83
حدیث (9)
پيامبر صلى الله عليه و آله :
اَلْعَدْلُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى
الاُمَراءِ اَحْسَنُ، وَ السَّخاءُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الاَغْنياءِ
اَحْسَنُ، اَلْوَرَعُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الْعُلَماءِ اَحْسَنُ،
اَلصَّبْرُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الْفُقَراءِ اَحْسَنُ، اَلتَّوبَةُ
حَسَنٌ وَلكِنْ فِى الشَّبابِ اَحْسَنُ، اَلْحَياءُ حَسَنٌ وَلكِنْ فِى
النِّساءِ اَحْسَنُ؛
عدالت نيكو است اما
از دولتمردان نيكوتر، سخاوت نيكو است اما از ثروتمندان نيكوتر؛ تقوا
نيكو است اما از علما نيكوتر؛ صبر نيكو است اما از فقرا نيكوتر، توبه
نيكو است اما از جوانان نيكوتر و حيا نيكو است اما از زنان نيكوتر.
نهج الفصاحه ص578 ، ح
2006
حدیث (10) امام
صادق علیه السلام:
لا تُشـاوِر اَحمَق وَ لا تَستَعِنَّ بَکَذّابٍ وَ لا تَثق بِمَوَدَهِ مُلُوک؛
با احمق مشورت نکن و از دروغگو یارى مجو و به دوستى زمامداران اعتماد
مکن.
بحار الانوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 230
حدیث (11) پیامبر اکرم صلی الله عليه و آله:
کَما تَکُونُوا یوَّلی عَلَیکُم.
هر طور باشید همانگونه بر شما حکومت می شود.
نهج الفصاحه
ص 616 ، ح 2182
حدیث (12) امام علی علیه السلام:
قُمْ عَنْ مَجْلِسِكَ لِأَبِيكَ وَ
مُعَلِّمِكَ وَ إِنْ [لَوْ] كُنْتَ اَمیراً؛
به احترام پدر و معلمت از جای برخیز هرچند فرمان روا
باشی.
تصنیف
غررالحکم و دررالکلم ص 435 ، ح 9970
حدیث (13) امام علی علیه السلام:
الجُنودُ عِزُّ الدِّينِ و حُصُونُ
الوُلاةِ.
سربازان، مايه عزّت دين و دژهاى واليان
اند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 333 ، ح 7671
