إِنَّ أَعفَى النّاسِ مَن عَفا عِندَ قُدرَتِهِ؛
با گذشت ترين مردم، كسى است كه در زمان قدرت داشتن، گذشت كند.
الدرة الباهرة ص 23
حدیث (7)
پيامبر صلى الله عليه و آله :
تعافوا يسقط الضّغائن بينكم
از يكديگر گذشت كنيد، تا كينه هاى ميان شما از بين برود.
نهج الفصاحه ص385 ،ح1155
حدیث (8)
امام رضا عليه السلام :
فى قَولِهِ تَعالى: (فَاصفَحِ الصَّفحَ الجَميلَ) ـ : عَفوٌ مِن غَيرِ
عُقوبَةٍ و َلا تَعنيفٍ وَ لا عَتبٍ؛
درباره آيه «پس گذشت كن گذشتى زيبا...» فرمودند: مقصود، گذشت بدون مجازات و تندى و
سرزنش است.
اعلام الدين ص307
حدیث (9)
امام على عليه السلام :
شَرُّ النّاسِ مَن لا يَعفو عَنِ الزَّلَّةِ و َلا يَستُر ُالعَورَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه خطاى ديگران را نبخشد و عيب را نپوشاند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص245 ،ح5016
حدیث (10)
امام على عليه السلام :
جَازِ
بِالْحَسَنَةِ وَ تَجَاوَزْ عَنِ السَّيِّئَةِ مَا لَمْ يَكُنْ
ثَلْماً فِي الدِّينِ أَوْ وَهْناً فِي سُلْطَانِ الْإِسْلَامِ
(بدى يا خوبى را) به نيكى پاداش ده و از بدى درگذر، به شرط آن كه به دين لطمه اى
نزند يا در قدرت اسلام ضعفى پديد نياورد.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص245 ،ح5014
حدیث (11)
امام صادق عليه السلام :
أَ لَا أُحَدِّثُكَ بِمَكَارِمِ الْأَخْلَاقِ الصَّفْحُ عَنِ
النَّاسِ وَ مُوَاسَاةُ الرَّجُلِ أَخَاهُ فِي مَالِهِ وَ ذِكْرُ
اللَّهِ كَثِير
آيا به شما بگويم كه مكارم اخلاق چيست؟ گذشت كردن از مردم، كمك مالى
به برادر (دينى) خود و بسيار به ياد خدا بودن.
وسایل الشیعه ج15 ، ص199 ، ح20273 {شبیه این حدیث در
معانى الأخبار ص 191، ح2 }
حدیث (12) امام على عليه السلام :
عَلَيْكَ بِمُدَارَاةِ النَّاسِ وَ
إِكْرَامِ الْعُلَمَاءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلَّاتِ الْإِخْوَانِ
فَقَدْ أَدَّبَكَ سَيِّدُ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ بِقَوْلِهِ
ص اعْفُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَكَ وَ أَعْطِ مَنْ
حَرَمَك
تو را سفارش مى كنم به مداراى با مردم و احترام
به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و
آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است : «گذشت كن از كسى كه
به تو ظلم كرده ، رابطه برقرار كن با
كسى كه با تو قطع رابطه كرده
و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».
اعلام الدين، ص 96 - بحار
الانوار(ط-بیروت)ج75 ، ص71 ،ح34
حدیث (13) پيامبر صلى الله عليه و آله :
ألا اُخبِرُكُم بِاَشبَهِكُم بى؟ قَالوا:
بَلى يا رَسولَ اللّهِ. قالَ: اَحسَنُكُم خُلقا وَ اَليَنُكُم
كَنَفا وَ اَبَرُّكُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّكُم حُبّا
لاِخوانِهِ فى دينِهِ وَ اَصبَرُكُم عَلَى الحَقِّ وَ اَكظَمُكُم
لِلغَيظِ وَ اَحسَنُكُم عَفوا وَ اَشَدُّكُم مِن نَفسِهِ
اِنصافا فِى الرِّضا وَ الغَضَبِ؛
آيا شما را از شبيه ترينتان به خودم با خبر
نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاقتر،
نرمخوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينى اش
دوستدارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورنده تر و با گذشت تر و در
خرسندى و خشم با انصاف تر باشد.
كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 240 و 241 ، ح 35
حدیث (14) پيامبر صلى الله عليه و آله :
اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالاخلاصِ
فِى السِّرِّ وَ العَلانيَةِ وَ اَن اَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و
اُعطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَن قَطَعَنى و اَن يَكونَ صَمتى
فِكرا وَ نَظَرى عِبَرا؛
پروردگارم هفت چيز را به من سفارش فرمود: اخلاص
در نهان و آشكار، گذشت از كسى كه به من ظلم نموده، بخشش به كسى كه
مرا محروم كرده، رابطه با كسى كه با من قطع رابطه كرده، و سكوتم
همراه با تفكّر و نگاهم براى عبرت باشد.
كنزالفوائد ج2 ، ص 11
حدیث (15) پيامبر صلى الله عليه و آله :
مَن يَغفِر يَغفِرِ اللّهُ لَهُ وَ مَن
يَعفُ يَعفُ اللّهُ عَنهُ؛
هر كس از خطاها درگذرد، خدايش از او درگذرد و
هر كس گذشت كند خدا نيز از او گذشت كند.
نهج الفصاحه ص734 ، ح 2809
حدیث (16) امیرالمومنین علی علیه السلام :
ألعَفوُ
یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدر إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ
عفو و گذشت به همان اندازه که در اصلاح شخص بزرگوار موّثر است شخص
فرومایه را تباه می کند.
کنز الفوائد ج2 ، ص182 - بحار الانوار(ط-بیروت)
ج74، ص419
حدیث (17) امام
صادق علیه السلام:
ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ
فِیهِ کـانِ سَیِّـداً: کَظمُ الغَیظِ و َالعَفـوُ عَن المَسیىءِ و
الصِّله بِـالنَفـسِ و َالمـالِ
سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن
،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.
تحف العقول ص 317