شیخ کلینی اولین کسی است که اخبار را مبوب (تقسیم بندی) کرده و
الکافی وی اولین کتاب از کتب اربعه شیعه است و این کتاب که همچنان
مؤلفش بسیار عظیم و افتخار آفرین است دارای 15176 حدیث می باشد.
تالیف این کتاب 20 سال طول کشید و هنگامی که کلینی در بغداد بوده است
کتاب خاتمه یافته، ولی معلوم نیست شروع کتاب کی و در کجا بوده است.
شیخ مفید درباره کتاب کافی چنین می گوید: کافی در ردیف جلیل ترین کتب
شیعه و سودمندترین آنها است.
محمد بن مکی عاملی - شهید اول - می گوید: کتاب کافی در علم حدیث است و
شیعه مانندش را ننوشته است.
شیخ زین الدین - شهید ثانی - می گوید: بجان خودم هیچ نویسنده ای مانند
کافی را برشته تالیف در نیاورده است. و قدر و منزلت کلینی و جلالت او
از این کتاب نمایان است.
محقق کرکی می گوید: این کتاب از احادیث شرعی و اسرار دینی مقداری جمع
آوری نموده که در کتاب دیگری یافت نمی شود.
ملا محسن فیض کاشانی می گوید: کافی شریفترین و کاملترین و جامعترین
کتاب است زیرا که در میان آنها شامل اصول و خالی از عیب و فضول است.
مولی محمد امین استرآبادی در کتاب فوائد المدینه می گوید: ما از اساتید
و علمای خود شنیده ایم که در اسلام کتابی تالیف نشده که برابر یا نزدیک
کتاب کافی است. (2) امتیازات کافی 1- از اینکه شیخ کلینی در زمان نواب
اربعه یا نمایندگان و نائبان خاص امام زمان(ع) می زیسته است. لذا قطعا
از آنها استفاده شایانی در مورد احادیث کرده است. و از اینرو بیشتر می
توان به کتاب وی اعتماد کرد. و البته این بدان معنی نیست که تمام
احادیث را بدون تحقیق بپذیریم. بلکه باید اهل فن آنها را مورد بررسی
قرار دهند و اسناد و رواة حدیث را با دقت مطالعه کرده صحیح را از ضعیف
تشخیص داده سپس در دسترس عموم قرار دهند و این تحقیق می بایست در مورد
تمام کتب و مراجع حدیث انجام پذیرد و البته قبل از همه آنها کتب اربعه
شیعه که مآخذ و منابع اصلی حدیث بشمار می روند. باید زیر نظر متخصصین و
دانشمندانی که در علم حدیث و رجال تخصص وافر دارند، مراجعه و تنقیح
شوند.
2- یکی از بزرگان محققین گفته است: روش کلینی در ترتیب احادیث هر باب
این است که حدیث درست تر و صحیح تر را در اول باب قرار داده و سپس به
احادیث مجمل و مبهم می پردازد از این جهت احادیث آخر هر باب غالبا خالی
از ابهام نیست.
3- یکی از امتیازات کافی این است که کلینی سلسله سند را تا به امام، در
هر حدیث نقل می کند، و آنجا که صدر سند را حذف کرده است، جایی است که
از کتاب دیگر نقل کرده و سلسله سند را به آن کتاب حواله می دهد.
تالیفات کلینی آنچه در کتب تراجم نقل شده پنج کتاب دیگر از شیخ کلینی
نقل کرده اند:
1- کتاب تفسیر الرؤیا 2- کتاب الرجال 3- کتاب الرد علی القرامطة 4-
کتاب الرسائل (رسائل ائمه علیهم السلام) 5- کتاب ما قیل فی الائمه من
الشعر وفات کلینی کلینی در سال 328 یا 329 هجری در بغداد وفات کرد و در
مقبره خود در باب الکوفه بغداد بخاک سپرده شد. مقبره او در سمت شرقی
دجله نزد باب جسر عتیق واقع شده است و قرنها است که شیعیان به زیارت آن
بزرگوار می روند. و برادران اهل تسنن هم بر احترام آن مقبره و تعظیم
کلینی اتفاق دارند.
علامه مجلسی می گوید: مقبره کلینی در مولوی خانه بغداد است به شیخ
المشایخ معروف است و عامه و خاصه آنرا زیارت می کنند. من از جماعتی از
شیعیان شنیدم که آن مقبره محمد بن یعقوب کلینی است و خودم او را در
همانجا زیارت کردم.