كتاب آذرخش مهاجر( صفحه7)
درست همزمان با تحولات موصوف، حركت نیروهاى انقلاب جهت آزادسازى مجدد شهر
مهاباد نیز آغاز گردید. مهاباد به سان شهرهاى دیگر كردستان، در پى اقدامات
خائنانه هیأت حسن نیت بار دیگر به محاصره ضدانقلابیون درآمده بود و در وضعیتى
فوقالعاده وخیم قرار داشت. علىاىحال، با به بنبست رسیدن سرخطهاى اول و دوم
توطئه آمریكایى - ارتجاعى اجلاس طائف و در شرف نابودى قرار گرفتن آخرین سنگر
كلیدى تجزیهطلبان در مهاباد، زمان اجراى سومین و آخرین تدبیر نظام سلطه جهانى
جهت ساقط كردن انقلاب اسلامى ایران فرا رسیده بود. احمد طى سخنانى در مورد
مجموعه حوادثى كه منجر به تسریع روند اجراى سرخط سوم تدابیر اجلاس طائف و آغاز
یورش ماشین جنگى رژیم توسعهطلب صدام حسین به خاك جمهورى اسلامى ایران گردید،
از جمله گفته است:
«... نكته قابل توجه این است كه دو روز پیش از سقوط مهاباد كه در آن زمان،
پایگاه اصلى ضدانقلاب در كردستان بود، جنگ علنى رژیم بعث عراق شروع مىشود؛
یعنى وقتى امپریالیزم، از گروهكهاى ضدانقلاب داخلى ناامید مىشود، دستور آغاز
جنگ تحمیلى را به عراق صادر مىكند.»
در باب آمادگى رزمى ارتش بعث عراق براى یورش به خاك ایران، طى 15 سال گذشته
بسیار گفته و نوشتهاند. در اینجا ما تنها به ذكر یكى از این نوشتارها اكتفا
مىكنیم. مجله فرانسه زبان آفریقاى جوان(16) مىنویسد:
«... در پنجم اوت 1980 [نیمه مرداد 1359]، زمامداران عربستان، در جریان برپایى
اجلاس طائف و هنگام استقبال از صدام، درست یك ماه و نیم مانده به شروع جنگ،
هدیه شاهانهاى به وى دادند. این هدیه، گزارشى تهیه شده از سوى سرویسهاى سرى
اطلاعاتى آمریكا بود كه در آن به تفصیل، اوضاع اقتصادى، اجتماعى و نظامى ایران
تشریح شده بود. حتى بیش از این! در این اسناد، واقعیات دقیقى درباره وضعیت ارتش
ایران، تعداد نفرات آن، مواضع و تجهیزات آن كه هنوز قابل بهرهبردارى است، و
نیز اطلاعات متنوع دیگرى كه بسیار حساس و محرمانه بود، به صدام حسین هدیه شد.
خلاصه، این یك نقشه تهاجم كامل بود!».
با چنین اوصافى، باید دید از نظر تدابیر دفاعى مناسب، كشور در چه وضعیتى قرار
داشت؛ به ویژه آنكه زمام امور اجرایى مملكت، سرپرستى نیروهاى مسلح ایران اسلامى
و طراحى سیاست كلان دفاعى نظام، یكسره در اختیار جریان «تخصص سالار» لیبرالیزم
و سمبل آن ابوالحسن بنىصدر بود. عجالتاً تأملى داریم بر ماهیت بنىصدر و
چگونگى رخنه او در سطوح عالى نظام جمهورى اسلامى.
احمد به یمن كیاست مكتبى و دانش سیاسى - مبارزاتى عمیق خویش، از همان نخستین
روزهاى پیروزى انقلاب تحركات لیبرالیزم را با دقت زیر نظر گرفته بود و هم از
این جهت، خیلى زود به ماهیت منافقانه بنىصدر واقف شد. به همین خاطر نیز، تحلیل
ظریف و جالبى درباره روند چهرهسازى استكبار و مهرهتراشى غرب جهت به انحراف
كشانیدن نهضت اسلامى ایران، كه ماجراى بنىصدر تجسم عینى این روند بود، ارائه
داده است؛ آنجا كه مىگوید:
«... درباره بنىصدر و نحوه نفوذ این آدم در دستگاه انقلاب لازم است ما دقت
زیادى به خرج بدهیم. در همان اوان انقلاب بنىصدر مىخواست به یك نحو
مردمپسندى خودش را به جریان انقلاب بچسباند و به اصطلاح خودش را روى صحنه
بیاورد. لذا در همدان یك نطق مغلطهآمیزى با چاشنى تند حمله به گروهكها كرد.
سران گروهكهاى ضدانقلاب هم كه به واسطه سنخیت فكرى و سیاسى مشترك با او، خوب
مىدانستند سیر ماهوى روند حركت بنىصدر چگونه است، بلافاصله عوامل خودشان را
راهى این جلسه سخنرانى كردند. آنها هم آمدند و در انظار عموم مردم، وسط سخنرانى
شروع كردند به فحاشى نسبت به بنىصدر... او هم از خدا خواسته، نهایت استفاده را
از این مسأله به عمل آورد و بعد هم روزنامههاى معلومالحال و وابسته، این قضیه
را با آب و تاب منعكس كردند. همین ماجرا باعث شد كه خیلىها بازى بخورند و
گمراه شوند.
حال آنكه حقیقت از این قرار بود كه ضدانقلابیون قصد داشتند با فحاشى به بنىصدر
در ملاء عام، او را در بین مردم عزیز كنند و چهره مثبتى از این آدم منحرف در
بین افكار عمومى ملت حزباللَّه بسازند؛ و الا اصلىترین نقطه اتكاى جریان
بنىصدر و دیگر لیبرالها، چنان كه بعدها دیدیم، معطوف به سازش و تبانى با سران
جنایتكار همین گروهكها بود.»
به فاصله كوتاهى از پایان كار اجلاس طائف و بازگشت صدام از عربستان به بغداد،
ارتش عراق عملیات مهندسى وسیعى را در مجاورت مرزهاى جنوبى و غربى ایران آغاز
كرد. از آمادهسازى پلهاى شناور نظامى در كرانه غربى اروند گرفته تا احداث
كانالها و سنگرهاى بتُن آرمه در مجاورت مرزهاى میانى و شمالى خود با ایران.
تحركات بىسابقه یگانهاى اكتشافى عملیاتى ارتش عراق و عملیات پیچیده و انبوه
مهندسى ماشین جنگى صدام آن چنان حساسیت برانگیز بود كه فرماندهان رده بالاى
نیروهاى سپاه و ارتش را واداشت تا از بنىصدر - كه در آن مقطع مسؤولیت جانشینى
فرماندهى كل قوا را برعهده داشت - خواستار تشكیل جلسهاى اضطرارى، براى بررسى
انگیزههاى تحركات ارتش بعث در مرز مشترك و اتخاذ تدابیر عاجل و ضرورى براى
مقابله با هر گونه تهدید خارجى از مرزهاى غرب و جنوب شوند. سرانجام جلسه مزبور
در تاریخ 31 مرداد سال 59 در كرمانشاه تشكیل گردید. احمد از این نشست نظامى و
ماوقع آن روایت مىكند:
«... من دقیقاً یادم هست كه درست یك ماه قبل از شروع جنگ، جلسهاى در اتاق جنگ
لشكر 81 زرهى كرمانشاه به ریاست بنىصدر تشكیل شد. در این جلسه آقایان ظهیرنژاد
و صیاد شیرازى، به همراه فرماندهان ارتشى 30 منطقه نظامى از استانهاى
آذربایجان غربى، كردستان و كرمانشاه و نیز برادران مرتضى رضایى [فرمانده كل وقت
سپاه] و محمد بروجردى به اتفاق مسؤولان سپاه در كل مناطق غرب حضور داشتند.
در این جلسه فرمانده سپاه قصر شیرین به مسأله عدم آمادگى دفاعى نیروهاى مسلح
اشاره كرد و گفت: از این حیث نیروهاى ما كمترین آمادگى رزمى ندارند در صورتى كه
ارتش عراق از خیلى وقت پیش شروع به ساختن استحكامات نظامى خودش كرده و در حاشیه
مرز دارد سنگرهاى بتُنى مىسازد؛ بعد هم به تفصیل به وضعیت بد نیروهاى ارتش از
این لحاظ و نیز حملات مكرر ارتش عراق به پاسگاههاى مرزى ما اشاره كرد. نهایتاً
از بنىصدر سوال كردیم: اگر به احتمال یك درصد عراق به ایران حمله كند، شما چه
تدبیرى براى دفاع دارید؟
بنىصدر گفت: عراق هرگز جرأت چنین كارى را ندارد. این بار برادر بروجردى گفت:
آقاى رییسجمهور! اگر به احتمال یك در هزار، عراق به ایران حمله كند و فرضاً
بخواهد در غرب بیاید جلو، شهر قصر شیرین را بگیرد، شما براى مقابله با چنین
مسألهاى چه تدبیرى دارید؟
بنىصدر مجدداً گفت: عراق هیچ وقت چنین غلطى نمىكند. براى اینكه هم در سطح
بینالمللى و سیاست جهانى محكوم مىشود و هم امنیت داخلى خودش به خطر مىافتد و
عراق خودش را به خطر نمىاندازد.
این مغز بىشعور(17) در آن جلسه براى ما از سیاست بینالمللى صحبت مىكرد. با
آنكه خودش بهتر از همه مىدانست كه سیاست بینالمللى همیشه تابعى از منافع
متغیر امپریالیستهاى غرب و شرق است، با این حال براى ما از وحشت عراقىها از
محكومیت بینالمللى در صورت حمله به ایران صحبت مىكرد. به هر جهت جلسه را به
اینجا ختم كردند كه مقرر شد بازدیدى از مناطق مرزى به عمل بیاید. رفتند به
اصطلاح منطقه را بازدید هوایى كردند و در راه بازگشت، هلىكوپتر بنىصدر به علت
نقص فنى در منطقه تحت كنترل ضدانقلاب سقوط كرد و افتاد و متأسفانه این مغز
بىشعور هیچ آسیبى ندید. ضدانقلاب هم به او هیچ تعرضى نكرد و بعد هم رفتند لاشه
آن هلىكوپتر را با تراكتور آوردند.»
براى اداى حق مطلب در توصیف موقعیت بحرانى وضعیت مدیریت نیروهاى مسلح انقلاب كه
ملعبه دست لیبرالیزم تخصص سالار گشته بود، حتى به كار بردن واژههایى همچون
فاجعه نیز بسیار نارسا و گنگ به نظر مىرسد. در چنین شرایطى است كه رژیم
توسعهطلب بغداد پس از دریافت چراغ سبز از كاخ سفید، عملیات تهاجم سرتاسرى ارتش
بعث به خاك ایران اسلامى را با نام رمز «یومالرعد»(18) در سى و یكم شهریور
1359 آغاز مىكند. در جبهه غرب یگانهاى مجهز ارتش عراق، شامل لشكر 7 كركوك و
لشكر 91 سلیمانیه از مرز خسروى و قصر شیرین عبور كردند. لشكر 7 كركوك به راحتى
منطقه نفت شهر را اشغال كرد و لشكر 91 سلیمانیه به سهولت به طرف مناطق خسروى و
قصر شیرین پیشروى و این دو منطقه را اشغال نمود. عراق همزمان با این یورش
گسترده، نیروهاى تیپ 81 سوار زرهى خود را از محور مرزى پاسگاه هدایت - حدفاصل
سر پل ذهاب و قصر شیرین - وارد خاك ایران كرد و تیپ مزبور ضمن بستن عقبه قصر
شیرین، امكان عقبنشینى را از معدود قواى ایرانى حاضر در منطقه سلب كرد. حركت
بعدى ارتش بعث، پیشروى به شهر سر پل ذهاب با هدفِ اشغال این شهر سوقالجیشى
بود.
به دنبال آغاز جنگ، شهسوار اردوى لیبرالیزم منحط كه اینك به القاب و عناوین
سابق خود لقب «سپهسالار ایران!» را هم افزوده بود، با ژستى حاضر به رزم وارد
میدان شد و ضمن طرح شعارهایى همچون: مدیریت تخصصى جنگ و ضرورت اتخاذ سیاست جنگ
كلاسیك، شمشیر چوبى خود را از غلاف خیانت بیرون كشید و به اتفاق عوامل دست
نشانده خود در نیروهاى مسلح، شاهكارهایى از خود به منصه ظهور رسانید كه شاید در
تاریخ فرماندهى جنگهاى معاصر دنیا بىسابقه باشند.
احمد ضمن تشریح موقعیت بحرانى جبهههاى غرب در آغازین روزهاى تهاجم ارتش عراق،
اشارهاى نیز به ثمرات مدیریت جنگى فوق تخصصى بنىصدر دارد؛ آنجا كه مىگوید:
«... خلاصه عراقىها آمدند سرپل ذهاب را هم بگیرند و تانكهایشان تا داخل شهر
گیلانغرب هم آمدند. در این هنگام بود كه وضعیت عجیبى در منطقه نفتشهر پیش آمد
كه بد نیست شما هم از آن مطلع شوید. ببینید! در هیچ قانون نظامى، شما به این
مسأله كه بیایند و توپخانه را در خط مقدم بچینند برنمىخورید؛ اما این آقایان
كه بهنظر من جز خیانت، كار دیگرى نمىتوانستند بكنند، در منطقه نفت شهر، یك
گردان توپخانه سنگین ما را كه قبضههاى آن از نوع 155 میلیمترى بود، كشیده
بودند جلو و در خط مستقر كرده بودند! فرمانده این گردان توپخانه زرهى كه افسر
با غیرتى بود به همه در زده بود: آقا! این توپخانه در خطر است و مىآیند
عراقىها توپخانه را مىگیرند! امّا كسى به حرفهایش توجهى نكرد. موقعى كه حمله
دشمن آغاز مىشود، عراق ابتدا با یگان پیاده حمله مىكند. خدمه توپهاى ما كه
در خط بودند، حدود 400 نفر از قواى گردان پیاده عراق را اسیر مىگیرند. جالب
این است كه نفر توپخانه ما پیادههاى دشمن را اسیر مىگیرد. به این ترتیب است
كه عراقىها در مرحله اول حمله به توپخانه ما شكست مىخورند. بلافاصله همان شب
عراق حمله مىكند و این بار با یك گردان تانك حركت مىكند و كل توپها را به
غنیمت مىگیرد.
الان تمام این توپها در خط، علیه خود ما به كار مىروند و مهمات این توپها
براى عراق، از طریق عربستان، كویت و اسراییل تأمین مىشود. اى واى بر ما، كه
مملكت را دادیم دست چه بىعقلهایى؛ تا كارى كنند كه توپخانه مملكت ما را
عراقىها به این راحتى به تاراج ببرند و غنیمت بگیرند...در ماجراى اشغال قصر
شیرین، باز همین بىعقلها باعث شدند نیروهاى مستقر در آنجا تمام وسایل و
تجهیزات خودشان را بگذارند و فرار كنند. قسمت اعظم تانكها، توپها و تجهیزات
سبك ما در قصرشیرین به این شكل، خیلى راحت دست عراقىها مىافتد.»
سپهسالار پوشالى لیبرالیزم كه از وقاحت و مظلومنمایى بهرهاى وافر برده بود،
براى انحراف افكار عمومى ملت از علل واقعى شكستهاى خفتبار و بازماندن دست
ماشین جنگى بعث عراق جهت اشغال هر چه بیشتر خاك كشور و توجیه بىكفایتى نظامى
خویش، شعار مزورانه دادن زمین در قبال گرفتن زمان و جنگ به شیوه اشكانیان! را
مطرح كرد. سردار رشید اسلام حاج همت در اینباره مىگوید:
«... قبل از شروع جنگ، برادران سپاه در مناطق غرب و جنوب، به دفعات مكرر اخطار
مىكردند عراق چند ماهى است كه نیروهایش را در مرز جا به جا كرده؛ اما هر بار
كه ما این را مىگفتیم، بنىصدر و عوامل دستنشانده او در ارتش مىگفتند: چنین
چیزى امكان ندارد. عراق غلط مىكند به ایران حمله كند!
با شروع جنگ هم بنىصدر، این تز را مطرح كرد كه ما زمین مىدهیم و زمان
مىگیریم. همین مسأله مشخص مىكند كه قبل از جنگ و حتى پس از آغاز جنگ، در داخل
هم توطئههایى براى سرگرمسازى ما و فرصت دادن به دشمن براى تجاوز هر چه بیشتر
در كار بوده. اینها همه محصول توطئهاى بود كه جریان بنىصدر به كمك مجاهدین
خلق و با هماهنگى عراق و آمریكا در منطقه به وجود آوردند. پس مىبینیم كه بعد
از شكست دولت موقت، تصرف لانه جاسوسى و كشف اسناد، حمله نظامى نافرجام آمریكا
به طبس و پس از شكست كودتا در ارتش، آمریكا براى به شكست كشاندن انقلاب چارهاى
ندید جز حمله نظامى مستقیم از طریق یكى از وابستگان منطقهاى استكبار به
ایران.»
با آغاز تهاجم ارتش بعث عراق، احمد و یارانش با روحیهاى نیرومندتر از گذشته،
بلافاصله سرگرم طراحى عملیاتى تلافىجویانه و ضربتى براى تنبیه دشمن متجاوز
شدند. به روایت یكى از رزمندگان واحد ادوات سپاه مریوان:
«... ظهر روز سى و یكم شهریور 59، دو فروند هواپیماى جنگنده با سرعت زیاد و از
ارتفاع كمى از روى شهر مریوان گذشتند. این مسأله باعث وحشت مردم شهر شده بود.
بعضىها مىگفتند هواپیماها عراقىاند و بعضى هم كه باور نمىكردند، مىگفتند
لابد هواپیماها خودى بودهاند... ساعت 2 دیدیم اخبار رادیو اعلام كرد تهران و
چند شهر دیگر توسط هواپیماهاى عراقى بمباران شدهاند.
این مسأله خیلى براى برادر احمد ثقیل بود كه هواپیماهاى عراق، از روى مریوان
بروند و شهرهاى بىدفاع ما را بزنند. فرداى آن روز، به دستور برادر احمد قرار
شد برویم و گراى پادگان شهر پنجوین عراق را بگیریم تا توپخانه ارتش، آنجا را
بكوبد. بنده، همراه شهداى عزیزمان مهندس سیدیوسف كابلى و علىرضا ناهیدى، راهى
این مأموریت شدیم. بعدازظهر همان روز اول مهر 59، به واسطه گراگیرى دقیق
برادران كابلى و ناهیدى، توپخانه ارتش شروع به اجراى آتش كرد و آتش سنگین
ایران، مستقیماً روى پادگان پنجوین ریخته شد. این ابتكار برادر احمد، در واقع،
اولین اقدام تلافىجویانه نیروهاى مسلح ایران در قبال تجاوز سرتاسرى ارتش عراق
به خاك ما بود.»
احمد و رزمآوران سپاه مریوان، با فراغت خاطر نسبىاى كه پس از فتح دزلى از
وضعیت جبهههاى كردستان به دست آورده بودند، اكنون در جبهه مریوان و امتداد
یكصد و بیست كیلومتر از نوارى مرزى، خود را آماده برنامهریزى تعرضى عمقى، به
قلب مواضع عراق، در شمال آن كشور مىكردند. یكى از همرزمان سردار شهید حاجمحمد
بروجردى كه در اوان جنگ به جمع یاران احمد الحاق یافت، مىگوید:
«... روز شانزدهم آذر 59، برادر احمد به ستاد منطقه 7 سپاه كشورى در كرمانشاه
آمد. آن روزها بنده علاوه بر آن كه مسؤول دفتر برادر بروجردى، فرمانده منطقه 7
بودم، به تشویق ایشان، كارهاى شناسایى هم در جبهههاى كانى سخت و شور شیرین
و... انجام مىدادم.
آن روز احمد و بروجردى حدود یك ساعت پشت درهاى بسته با هم جلسه داشتند. جلسه
آنها كه تمام شد، برادر احمد رو كرد به حاج محمد [بروجردى] و گفت: شما این
برادر را از ستاد آزاد كنید، حكم انتقالش را هم بزنید، سایر برنامههایش را
خودم ردیف مىكنم. بعد جلو آمد و با نهایت محبت به ما گفت: برادر سعید، ما طرح
یك عملیات بزرگ در غرب را آماده كردهایم. به حول و قوه خدا مىخواهیم با
استعداد یك تیپ، خودمان را از یك محور به تنگه روكان و كانىمانگا، و از محور
دیگر، به شهر سید صادق عراق برسانیم... شما هم خودتان را آماده كنید تا
انشاءاللَّه برویم و راه كارهاى آنجا را شناسایى كنیم. درست است كه نیرو كم
داریم، اما توكل ما به خداست.
حرفهایش برایم مثل یك رؤیا بود! مگر مىشد باور كرد؟ لشكرهاى ارتش عراق،
آبادان را در محاصره گرفته بودند. قصرشیرین، نفت شهر، خرمشهر، بستان، سوسنگرد،
هویزه و كلى از مناطق سرزمین ما تحت اشغال عراق بود؛ آن وقت احمد طرح حمله به
كانىمانگا و سیدصادق عراق را در سر داشت.»
طرح مزبور، نه یك بلند پروازى ایدهآلیستى و نشأت گرفته از عدم واقعبینى نسبت
به شرایط جبههها در آن آغازین ماههاى جنگ، بلكه با عنایت به تجارب رزمى
فراوان و هوشمندى نظامى احمد، دقیقاً تبلور احساس تكلیف این سردار رشید، در عمل
به قدر مقدور خویش بود؛ ضمن آن كه نباید از یاد برد حوزه استحفاظى سپاه مریوان،
صرفاً محدود به حدود 120 كیلومتر از مناطق مرزى غرب كشور بود؛ نه جبهههاى
مناطق عملیاتى جنوب. دیگر این كه طرحهایى نظیر آنچه احمد مدنظر داشت، صرفاً
منحصر به او نمىشد. سردار رشید اسلام محمدابراهیم همت نیز كه در آن برهه
فرماندهى سپاه پاوه را بر عهده داشت، طرح مشابهى جهت كار در جبهه «نوسود» را در
دستور كار خود قرار داده بود. در همین رابطه، شهید همت، دو ماه قبل از آغاز
تهاجم ارتش عراق، طى گفت و گویى با خبرنگار مجله پیام انقلاب، در تیرماه 1359
گفته بود:
«... كلید حل مشكلات كلى كردستان، در دست آقاى بنىصدر است. همانطور كه
پاسداران به آقاى بنىصدر پیشنهاد كردهاند، دولت باید قاطعانه به پاكسازى
ادامه دهد و به محض گرفته شدن نوسود، مرز را كامل؛ ببندد. اگر مرز بسته نشود،
تا 10 سال دیگر هم مسأله كردستان تمام نخواهد شد.»
در عوض، آقاى بنىصدر و همپالگىهاى لیبرال او، نه تنها به هشدار مؤكد این
سردار هوشمند خطه غرب توجهى نشان ندادند، بلكه از پشت به نیروهاى انقلاب در غرب
كشور خنجر زدند.
دوازده سال پس از تهاجم ارتش عراق، بنىصدر فرارى، ضمن شركت در جلسه پرسش و
پاسخى كه در محل «خانه فرهنگ ملتها» - یكى از صدها شعبه و شاخه به ظاهر فرهنگى
آژانس مركزى اطلاعات آمریكا CIA - در شهر برلین آلمان، در پاییز 1371 برگزار
گردید، با وقاحتى در خور بزرگترین اندیشمند دوران! صریحاً اعتراف كرد:
«... در سال 1359، این من بودم كه به نیروهاى كُرد ]
