انرژی هسته ای و ضرورت های زمانه

سيد عبدالمجيد زواري

جمهوری اسلامی ایران امروز 20 فروردین( 9 آوریل) از طریق افتتاح پروژه راه اندازی دومین مجموعه جدید سانتریفیوژهای تاسیسات هسته ای نطنز با ورود به مرحله صنعتی غنی سازی اورانیوم به بزرگترین دستاورد علمی تاریخ خود دست یافت.

این مرحله که یکی از پیچیده ترین مراحل فنی در صنعت هسته ای به شمار می آید؛ ایران را قادر خواهد کرد تا سوخت مورد نیاز نیروگاه های خود را بدون تکیه به کمک های خارجی تامین کند. دستیابی ایران به این نوع فناوری با وجود محاصره شدید اقتصادی غرب نشانه اراده ملت بزرگ ایران برای رسیدن به قله های پیشرفت علمی است که در نهایت استقلال ملی ایران را تضمین خواهد کرد.سال گذشته نيز درست در چنين روزهايي بود كه اعلام شد با پایداری مردم و دولت و تلاش و مجاهدت دانشمندان ایرانی، سرانجام ایران موفق شد به چرخه كامل سوخت هسته ای برسد و به عنوان هشتمین كشور جهان به باشگاه هسته ای جهان بپیوندد. اعلام این خبر مسرت بخش در شرایطی كه قدرت های جهانی فشارهای زیادی را در جهت عدم دستیابی ایران به فناوری هسته ای وارد می كردند، دل هر ایرانی را شاد كرد و حس غرور و افتخار ملی را در بین مردم افزایش داد.

دستیابی ایران به چرخه سوخت به این معنی است كه ایران توانسته است مراحل استخراج سنگ اورانیوم، تبدیل سنگ به كیك زرد، تبدیل كیك زرد به هگزا فلوراید اورانیوم یا همان UF6، انجام عملیات غنی سازی روی UF6 و خالی كردن فلور آن و تهیه اكسید اورانیوم غنی شده، تبدیل اكسید اورانیوم غنی شده به قرص هایی با عرض هشت دهم و طول یك سانتی متر كه این قرص در درون غلاف زیركنیوم قرار می گیرد و میله های سوخت را تشكیل می دهد را با موفقیت به پایان برساند.

فناوري هسته اي كه فقط در انحصار چند كشور خاص می باشد دارای مزایای بیشماری است كه با توجه به اهمیت و لزوم بهره برداری از انرژی هسته ای در حال حاضر و آینده، كشورهای دارای این فناوری تلاش گسترده ای را برای حفظ انحصار آن و جلوگیری از دستیابی ایران به این فناوری به كار بستند ولی در نهایت دانشمندان ایرانی ثابت كردند كه ذهن خلاق ایرانی معجزه می كند و كارشكنی های قدرت های استكباری هم نمی تواند مانع عزم و اراده ملت ایران شود.

یكی از سوالاتی كه معمولا از سوی مردم مطرح می شود، این است كه لزوم دستیابی به این فناوری چیست و آیا با توجه به فشارها و تهدیدهایی كه از سوی دشمنان ایران مطرح می شود، پافشاری برای دستیابی به این فناوری توجیه عقلانی دارد یا نه؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت: علاوه بر مزایای گوناگون اقتصادی، علمی، زیست محیطی، پزشكی، تامین انرژی و... كه استفاده از انرژی هسته ای به همراه دارد، در حال حاضر شرایط نظام بین الملل به گونه ای است كه برای حفظ و ارتقای موقعیت خود استفاده از علوم استراتژیكی مانند فناوری هسته ای، اجتناب ناپذیر است.

در حقیقت بعد از حوادث یازده سپتامبر فضای جهان به شدت امنیتی شده و با مطرح شدن انواع تهدیدات جدید، اكثر قدرت ها به دنبال تجهیز خود در مقابل این تهدیدات می باشند. با توجه به موقعیت منحصر به فرد كشور ما در منطقه و جهان و همچنین اهداف بلند مدت نظام، كه براساس چشم انداز ۲۰ ساله كه با هدف تبدیل شدن به برترین قدرت در سطح منطقه و همچنین تبدیل ایران به یك قطب پیشرو در زمینه علمی، اقتصادی و فرهنگی می باشد، دستیابی و بهره برداری از انرژی هسته ای به عنوان یكی از علوم پیچیده و استراتژیك اجتناب ناپذیر می باشد.

از سوی دیگر در دنیای كنونی مفهوم امنیت تغییر یافته است و كشورهایی كه می خواهند در قرن ۲۱ به عنوان پایگاه قدرت مطرح شوند، دستیابی به نظام دفاعی و اقتصادی مبتنی بر تكنولوژی های برتر را كه بر محور قدرت نرم افزاری قرار دارد به عنوان مهم ترین كانال امنیتی برای خود جست وجو می كنند.

در حقیقت بهره برداری از انرژی هسته ای می تواند به عنوان كلیدی برای دستیابی به دیگر اهداف استراتژیك مورد استفاده قرار گیرد. همچنین با توجه به تهدیداتی كه از سوی دشمنانی مانند اسراییل و زرادخانه های مخفی این رژیم و همچنین دشمنان فرا منطقه ای، در مورد ایران مطرح می باشد، با ارتقای موقعیت و وجهه كشورمان، دستیابی و بهره برداری از انرژی هسته ای حتی در مقیاس صلح آمیز آن تا حدودی موجب ظهور موازنه قدرت و یا بازدارندگی و در نتیجه تغییر و تعدیل تهدیدات منطقه ای و فرامنطقه ای می شود.

از سوی دیگر شواهد موجود نشانگر آن است كه رقابت جدیدی بر سر توسعه تسلیحات هسته ای در حال شكل گیری است و برخلاف آنچه تا پیش از این اعلام می شد كه این سلاح ها فقط جنبه بازدارندگی خواهند داشت، در حال حاضر كشورهای دارنده این تسلیحات، آشكارا دیگر كشورها را به حملات اتمی تهدید می كنند كه برای مثال می توان به طرح دكترین جدید شیراك اشاره كرد. همچنین تصویب تولید نسل های جدیدی از تسلیحات هسته ای از سوی كنگره امریكا، توسعه مخفیانه تسلیحات رژیم صهیونیستی و یا قراردادهای همكاری بین هند و امریكا نمونه های خوبی برای نشان دادن اهمیت این موضوع هستند.

همچنین عواملی مانند رو به اتمام بودن منابع سوخت فسیلی، بی ثباتی در بازار نفت و گاز، افزایش بی سابقه تقاضا برای انرژی به دلیل نیاز و وابستگی اقتصادهای رو به رشد كشورهایی مانند چین، افزایش قیمت نفت و از همه مهم تر نداشتن تصور روشنی از شرایط بازار نفت و انرژی در آینده به دلیل سیاست های تهاجمی و یكجانبه گرایانه امریكا در كانون اصلی نفت جهان یعنی خاورمیانه، موجب شده است كه كشورها برای حفظ امنیت و منابع خود رقابت گسترده ای را برای تامین انرژی مورد نیاز خود شروع كنند.

عواملی مانند رو به اتمام بودن منابع سوخت فسیلی، بی ثباتی در بازار نفت و گاز، افزایش بی سابقه تقاضا برای انرژی به دلیل نیاز و وابستگی اقتصادهای رو به رشد كشورهایی مانند چین، افزایش قیمت نفت و از همه مهم تر نداشتن تصور روشنی از شرایط بازار نفت و انرژی در آینده به دلیل سیاست های تهاجمی و یكجانبه گرایانه امریكا در كانون اصلی نفت جهان یعنی خاورمیانه، موجب شده است كه كشورها برای حفظ امنیت و منابع خود رقابت گسترده ای را برای تامین انرژی مورد نیاز خود شروع كنند.

برای مثال می توان به قراردادهای بلند مدت چین با روسیه برای تامین منابع انرژی خود از این كشور و همچنین تمایل هند و پاكستان برای انتقال گاز ایران به این كشورها اشاره كرد. همچنین با توجه به وابستگی شدید كشورهای اروپایی به گاز روسیه، این كشورها تلاش گسترده ای را برای تنوع بخشیدن به منابع تامین و كاهش وابستگی خود به كار بسته اند.

در چنین شرایطی كشورهای هسته ای نیز برای حفظ برتری خود در صحنه بین الملل و همچنین انحصار تكنولوژی و منابع اورانیوم، به انعقاد قراردادهای تعهدآور مختلفی رو آورده اند. در حقیقت این كشورها با آگاهی از شرایط بازار انرژی و افزایش نیاز كشورها در استفاده از انرژی هسته ای، در صددند با حفظ انحصار منابع این انرژی ارزشمند موقعیت خود را در نظام بین الملل حفظ كنند.

با توجه به عدم تناسب در عرضه و تقاضای اورانیوم خام و همچنین با توجه به این كه كانی های اورانیوم عمدتا در كشورهای كانادا، قزاقستان، استرالیا، نامبیا، نیجریه و آفریقای جنوبی متمركز هستند و از سوی دیگر عدم تناسب در عرضه و تقاضای این ماده خام موجب شده است با افزایش تقاضا برای ماده خام اورانیوم، قیمت آن در دو سال اخیر بیش از دو برابر افزایش یابد.

در چنین شرایطی طبیعی است كه كشورهای پیشرو به سادگی فضا را برای دیگر كشورها باز نمی كنند و تلاش می كنند برای حفظ برتری خود اقدام به قراردادهای تعهدآور در جهت در اختیار گرفتن این ماده ارزشمند نمایند. قرارداد امریكا با نامبیا، قرارداد خرید اورانیوم چین از استرالیا و تلاش روسیه برای ایجاد یك مركز جهانی در جهت انجام چرخه سوخت از نمونه های بارز این جریان محسوب می شوند.

در چنین شرایطی با توجه به رقابت های گسترده ای كه بر سر بهره برداری و در اختیار داشتن منابع انرژی هسته ای در جهان وجود دارد، اهمیت دستیابی ایران به چرخه كامل سوخت هسته ای و پیوستن به باشگاه هسته ای جهان، بیشتر مشخص و دستیابی و استفاده از این علم پیشرفته و حساس به عنوان یكی از موثرترین عوامل پیشرفت یك كشور محسوب می شود.

باآگاهی از اهمیت انرژی هسته ای در قرن ۲۱ و با در نظر گرفتن موقعیت و جایگاه كنونی ایران به عنوان هشتمین كشور جهان، عقب نشینی در برابر خواست قدرت های زورگو مبنی بر محروم كردن ملت ایران از این موضوع هیچ توجیه عقلانی ندارد و در صورت پایداری مردم و دولتمردان ایرانی در نهایت قدرت های استكباری مجبور هستند ادبیات و لحن خود را در مورد ایران تغییر داده و ایران را نیز به عنوان یكی از قدرت های هسته ای قبول كنند. با توجه به تاكید ایران بر استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، ایران به عنوان الگویی در جهان تبدیل خواهد شد كه با بهره برداری صلح آمیز از انرژی هسته ای، صلح و امنیت را برای خود، منطقه و دیگر كشورهای اسلامی به ارمغان خواهد آورد.

 

irtt.ir