|
نبردها
میان ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی با جبهه انقلابیون انصارالله،
درگیری های یمن را وارد مرحله ی تازه ای نموده است. به گزارش رسانه های
رسمی عرب زبان در طول نبردها در روزهای اخیر تلفات گسترده ی انسانی به
ائتلاف عربی وارد شده است.
به گزارش رسانه های عربی خلیج فارس تنها در حمله
ی موشکی انصارالله به مقر نظامیان اماراتی در استان مارب دست کم 45
ارتشی وابسته به امارات کشته شده اند. شدت حملات متحمل شده به حدی بوده
که شماری از کشورهای عربی منطقه یک تا سه روز عزای عمومی اعلام نموده
اند. ارتش بحرین نیز در همان مقطع فوق از کشته شدن پنج سرباز بحرینی در
یمن خبر داده بود. جزئیات بیشتری از نحوه کشته شدن سربازان بحرینی تا
کنون از سوی رسانه های این کشور منتشر نشده است.
ضربات تحمیل شده به ائتلاف عربی در حالی است که تلوزیون المسیره از مرگ
دست کم 16 نیروی نظامی سعودی در روز گذشته خبر داده، امری که مورد
تایید العربیه نیز قرار گرفته است. در همین حال شبکه خبری
الجزیره، وابسته به دولت قطر، شامگاه یکشنبه پانزدهم شهریور ماه گزارش
داد که نیروهای نظامی این کشور مجهز به اسلحه سنگین و نیمه سنگین، موشک‌های
دفاعی و سامانه‌های ارتباطی پیشرفته، از راه گذرگاه الودیعه در مرز
عربستان سعودی، وارد یمن شده‌اند و قرار است در استان مارب مستقر شوند.
بنا بر این گزارش، نیروهای قطری که شمار آنها به دو هزار تن می‌رسد،
به وسیله دویست نفربر زرهی و تعدادی خودروی «هامر»، به یمن گسیل شده‌اند.
تلفات سنگین وارده به نیروهای مهاجم، استراتژیست
های این کشورها را در دستیابی به اهداف احتمالی در آینده در قبال
تحولات یمن، بیش از پیش دچار تردید نموده است. به واقع پیشروی های
میدانی نیروهای وفادار به هادی و پشتیبانی هوایی و زمینی کشورهای عرب
منطقه، سعودی و متحدینش را به تداوم حملات به سوی پایتخت یمن سوق داد،
تا آن جا که شماری از مقامات نظامی این کشور از تصرف احتمالی صنعا در
روزهای آتی خبر داده بودند، امری که بر خلاف انتظارها با تلفات سنگینی
نیز همراه بوده و در دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده موفق عمل
ننموده است.
تصرف پایتخت تا چه حد جدی است؟
برآورد نقشه های میدانی حاکم بر یمن حکایت از کشیده شدن درگیری ها میان
طرفین به شهرهای استراتژیک تعز، اِب، جوف و مارب دارد، شهرهایی که بیش
از یک صد و یا دویست کیلومتر با پایتخت فاصله دارند و تا کنون با
مقاومت گسترده نیروهای انصارالله روبرو بوده اند، امری که حتی رسانه
های وابسته به سعودی نیز بدان معترفند، به واقع در حالی که نیروهای
وفادار به هادی توانسته اند مناطق عظیمی از جنوب این کشور را از دست
انصارالله خارج سازند، اما پیشروی شان به سوی شمال بسیار کندتر از آن
چه است که پیش بینی می شود و احتمال گسترش و سرایت آن به سایر مناطق
دور از ذهن به نظر می آید، از همین رو طرح موضوع سقوط پایتخت و حتی
نزدیک شدن به آن بیش از آن که در عرصه واقع قابل تصور باشد، صرفا می
توان آن را از جنبه روانی مورد بررسی قرار داد.
در بخش های شمالی یمن بیشتر مردم با نژاد عرب ساکن هستند و در بخش
جنوبی آن افرادی از كشورهاي هندوستان، پاكستان، سومالی، اريتره و
اتيوپی زندگی می کنند. در یمن اقلیت های مختلفی زندگی می کنند که
مهمترین و بیشترین اقلیت را شیعیان با 42% تشکیل می دهند. 30% از
شیعیان زیدی مذهب و بقیه را سایر فرق شیعی تشکیل می دهند. زیدی ها
اکثرا در شمال کشور زندگی می کنند. حال و نکته
مهم در تحلیل موقعیت میدانی طرفین آن که تا کنون نیروهای انصارالله در
پی پیشروی در مناطقی بوده اند ( بویژه جنوب و شهرهایی استراتژیک مانند
عدن) که اساسا و با توجه فضای قومی و قبیله ای حاکم بر یمن فاقد پایگاه
و نفوذ چندانی در آن بوده اند و این انسجام این گروه بوده است که
توانست در مقاطعی بر عمده یمن اشراف یابد. نکته حائز اهمیت آن که
پیشروی نیروهای وفادار به هادی به سوی صنعا عملا ناممکن است چرا که هر
چه بیشتر به پایتخت نزدیک شوند بر میزان حضور و نفوذ عشیره ها و قبائل
زیدی، اسماعیلی، اثتی عشری و متحدین انصارالله افزوده می شود و عملا به
جنگی خونین و شهری بدل خواهد شد، نبردی که با شکست نیروهای وفادار به
هادی به پایان خواهد رسید.
براورد جمعیتی مناطق شمالی و شمال غربی یمن نشان از حضور پر رنگ و غالب
قبائل متحد انصارالله است، امری که مانع از برآورده شده خواست سعودی ها
خواهد شد. کشته شدن سنگین و بی سابقه نیروهای ائتلاف در طول روزهای
اخیر در این راستا قابل ارزیابی است. شماری از منابع خبری از تعداد
بیشتر تلفات خبر داده اند، امری که به جهت حفظ روحیه نیروهای مستقر در
یمن از سوی منابع ائتلاف بیان نشده است.
به واقع تداوم حضور نیروهای خارجی در یمن و حملات هوایی شان به سوی
شهرهای شمالی این کشور بر تحریک بیش از پیش عموم یمنی ها در حمایت از
انصارالله و مقابله رودررو با دشمن خارجی خواهد افزود. در برآورد جنگ
کنونی یمن می توان اذعان داشت که بر خلاف پیشروی های اخیر نیروهای
ائتلاف، در آینده شاهد توقف و ضربات مهلک وارده به نیروهای بین المللی
حامی منصور هادی خواهیم بود.
سربازانی اجاره ای
با برآرود ساختار ارتش کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس و
نیروهای پیاده نظام آن ها، به وضوح می توان نقش پر رنگ نیروهای مسلحی
را مشاهده نمود که اصلیتی غیر عرب دارند.
جمعیت اندک کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و عدم
تمایل و توانمندی نظامی شان آن ها را به جذب نیروهای نظامی از سایر
کشورهای اسلامی به ویژه کشورهای پرجمعیتی هم چون پاکستان، بنگلادش و
افغانستان سوق داده است. تمایل شماری از ملیت ها و اقوام به عضویت و
اشتغال در نهادهای نظامی نظیر ارتش یاری بخش خواست کشورهای عرب در
تکمیل نیروهای مسلح خود بوده است. در همین راستا بسیاری از نیروهای
مسلح کشورهایی هم چون عمان، امارات، بحرین و عربستان سعودی را بلوچ های
پاکستان تشکیل داده اند، بلوچ هایی که توانسته اند مدارج بالای نظامی
را در ارتش های این کشورها کسب کنند.
وقوع بیداری اسلامی در منطقه و سرایت آن به برخی کشورهای عربی، اعضای
شورای همکاری خلیج فارس را به حضور هرچه بیشتر نیروهای نظامی از
کشورهای اسلامی ترغیب نمود، از همین روست که دو کشور امارات و بحرین به
شکلی ویژه ای هم خویش را بر ورود جوانان پاکستانی به ارتش شان گذاردند.
به گزارش منابع مستقل در مقطع فوق دولت امارات درتلاش بود تا
واحدهای ضد شورش را كه كادر آن نیز از مزدوران پاكستانی و دیگر كشورهای
منطقه تشكیل می شود، ساماندهی كند. به گزارش منابع فوق جوانان پاكستانی
كه در ارتش امارات استخدام می شدند تحت آموزش های ضد شورش و مقابله با
تظاهرات خیابانی قرار گرفته و برای سركوب شهروندان اماراتی تعلیم می
دیدند.
در گزارشی که سال 2008 در موسسه بروکینگز به چاپ رسید به روابط نزدیک
نظامی عربستان و پاکستان اشاره شده بود. در بخشی از این گزارش چنین
آمده بود: «پاکستان برای دهه های متوالی کمک های نظامی و کارشناسی را
به عربستان عرضه داشته است. این همکاری ها با کمک به نیروی هوایی
سلطنتی عربستان برای بهره برداری از اولین جت های جنگنده در دهه 1960
آغاز شد. در سال 1969 نیروی هوایی پاکستان خلبانانی را برای دفع حمله
یمن جنوبی به مرزهای جنوبی عربستان اعزام کرد. در فاصله بین دهه 1970 و
1980 بیش از 15هزار نیروی نظامی پاکستان در عربستان و برخی از آنها به
عنوان تیپ رزمی در نزدیکی مرز اسرائیل ـ اردن مستقر شدند.»
همچنین بر اساس گزارش مجله دیپلمات، مهندسان پاکستانی برای ساخت
استحکامات در امتداد مرز جنوبی عربستان به این کشور کمک کردند. تا جنگ
اول خلیج فارس هزاران سرباز پاکستانی هم چنان در عربستان حضور داشتند.
از آن سال ها، توانایی های ارتش عربستان به صورت قابل توجهی پیشرفت
داشته است، چنان چه به تازگی این کشور به عنوان بزرگ ترین واردکننده
سلاح در جهان شناخته می شود. با این حال هنوز نیروی انسانی پاکستان در
کشورهای نفت خیز خلیج فارس که اتباع خارجی اغلب طیف وسیعی از نهادهای
دولتی را به کار می گیرند، حضور گسترده ای دارند.
حکومت بحرین نیز که از اقلیت اهل سنت تشکیل می
شود هزاران پاکستانی را در سرویس های امنیتی خود به استخدام گرفته است
به طوری که در جریان تظاهرات دموکراسی خواهانه در سال 2011 در این کشور،
دستورات آن ها به تظاهرکنندگان به دو زبان انگلیسی و اردو صادر می شد.
چنان چه یکی از فعالان سیاسی بحرین در سال 2011 به الجزیره گفت: «شیعیان
ما نمی توانند وارد نیروهای امنیتی کشورمان شوند در حالی که حکومت،
نیروهایی را از خارج به استخدام در می آورد.»
حال و با برآورد موقعیت نظامی نیروهای عربی در
جنگ یمن و با استناد به پیشینه ساکنان این کشور ها (نظیر مقاومت دو
ساعت کویتی ها در برابر حملات صدام حسین) می توان اذعان داشت که عموم
نیروهای مسلح فعال در یمن بیش از آن که اصالتا عرب باشند، پیشینه و
تباری پاکستانی، بلوچ و افغانی دارند و می توان حدس زد که قاطبه کشته
شدگان و مجروحین شان در خلال نبردهای یمن نیز اتباع سایر دول اسلامی می
باشند. |
