چهارمين نشست از سلسله نشست‌های «جهان اسلام و چالش‌های
فراراه» برگزار شد
چهارمين نشست از سلسله نشست‌های «جهان اسلام و چالش‌های فراراه»
با عنوان «بازخوانی معنايی وحدت اسلامی، تقريب بين مذاهب و انسجام اسلامی» در
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.
به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی٬ حجت الاسلام
و المسلمين «شيخ محمد سند»٬ 20 ارديبهشت‌ماه در چهارمين نشست از سلسله نشست‌های
«جهان اسلام و چالش‌های فراراه» در ابتدا با بيان اينكه بين وحدت و اتحاد اسلامی
بايد تفاوت قائل شد گفت: «در وحدت اسلامی همواره بايد بر اعتقادات اسلامی كه بين
همه مسلمانان مشترك است تاكيد كرد.»
وی ادامه داد: «در بحث انسجام اسلامی بايد جغرافيای فكری و سياسی
مسلمانان به طور جدی مورد توجه قرار گيرد؛ زيرا بدون توجه به آن موفقيت چندانی
نخواهيم داشت.»
وی افزود: «از جهت جغرافيای فكری امروزه اغلب مسلمانان را صوفيه
تشكيل می‌دهند كه البته صوفيه از گذشته نيز جمعيت بسياری را تشكيل می‌داده است و به
نوعی تقيه در مقابل حكومت‌ها را دنبال می‌كرده است.»
اين استاد حوزه علميه با تقسيم‌بندی ميراث اسلامی به ميراث نبوی و
ميراث بنی‌اميه و بنی‌عباس ادامه داد: «متاسفانه غالب مسلمانان از ميراث بنی‌اميه و
بنی‌عباس تبعيت می‌كنند كه بعضاً حتی با نظرات شيخين و صحابه نيز در تعارض است.»
وی تصريح كرد: «از ناحيه ميراث بنی‌اميه و بنی‌عباس بيشترين
آسيب‌ها به جامعه اسلامی وارد شده و ناكامی‌های بسياری را سبب شده كه در راه انسجام
اسلامی بايد به اين ميراث و لطمات آن توجه جدی كرد.»
حجت الاسلام و المسلمين سند گفت: «در جغرافيايی سياسی كنونی جهان
اسلام صوفيه، سلفی‌ها، اخوان المسلمين و روشنفكران چهار گروه بزرگ را تشكيل می‌دهند
كه انديشه‌ها و تعاملات مختلفی را می‌طلبند كه بايد با همه آن‌ها ارتباط برقرار
كرد.»
وی افزود: «در تقريب بايد به دنبال آن باشيم كه باشناخت مناسب
جغرافيای سياسی جهان اسلام انديشه‌های مختلف را به يكديگر نزديك نماييم.»
حجت الاسلام و المسلمين «محسن اراكی» رئيس مجمع جهانی اهل بيت (ع)
نيز در ابتدا به معانی سه واژه وحدت، تقريب و انسجام پرداخت و گفت: «انسجام نسبت به
وحدت و تقريب دايره معنايی گسترده‌تری را تشكيل می‌دهد كه می‌توان گفت در شرايط
كنونی انسجام امكان اجرايی‌شدن بيشتری را دارد.»
وی ادامه داد: «وحدت يعنی يگانگی جامعه اسلامی و راه رسيدن به آن
اطاعت كامل از دستورات الهی، پيامبر اكرم (ص) و اوليا ايشان است و هر گونه اشكال در
اين اطاعت نفی‌كننده وحدت خواهد بود.»
وی گفت: «در اعتقاد شيعه امت اسلامی يك امت واحد نافی هر گونه
تفرق است.»
حجت الاسلام و المسلمين اراكی تقريب بين مذاهب را شامل پذيرفتن
وجود فرق و ديدگاه‌های مختلف اسلامی دانست و اظهار داشت: «تقريب در پی نزديك‌كردن
ديدگاه‌ها و نظرات مختلف است كه با برگزاری نشست‌ها، ديدارها و تكيه بر نقاط اشتراك
نظری كه كمتر به آن توجه كرده‌ايم بايد به سمت آن حركت كنيم.»
وی افزود: «دشمن همواره تلاش دارد تا با تكيه بر نقاط اختلاف
جوامع اسلامی به ايجاد تفرقه در جامعه كمك كند.»
رئيس مجمع جهانی اهل بيت (ع) تصريح كرد: «انسجام مفهوم گسترده‌تری
از تقريب را به همراه دارد و در پی آن است كه اگر در نظر نيز نقاط اشتراكی نداريم
با توجه به شرايط سياسی و اجتماعی به صورت هماهنگ عمل كنيم.»
وی گفت: «مسلمين امروز در شرايط مشابهی به سر می‌برند، دشمن،
تهديدات، چالش‌های، فرصت‌ها و توانمندی‌های مشترك می‌تواند عامل انسجام جامعه
اسلامی باشد.»
وی با اشاره به نام‌گذاری سال 86 به نام «اتحاد ملی و انسجام
اسلامی» ازسوی مقام معظم رهبری را حركتی حكيمانه توصيف كرد و گفت: «انسجام اسلامی
ضرورتی است كه در شرايط كنونی به لحاظ عقلی و منطقی مورد تائيد همگان است.»
حجت الاسلام و المسلمين «احمد مبلغی»، رئيس پژوهشكده فقه و حقوق
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نيز گفت: «در صدر اسلام شاهد بكارگيری واژه اخوت از
سوی رسول اكرم (ص) و امام علی(ع) به خصوص در جريان‌های اختلافی وتفرقه‌انگيز
بوده‌ايم كه حالت عملياتی نيز پيدا می‌كرده است.»
وی ادامه داد: «در طول تاريخ اسلام همواره بر اخوت اسلامی و
برادری بدور از تفرقه تاكيد می‌شده است.»
حجت الاسلام و المسلمين مبلغی دوران «جمال الدين اسدآبادی» و نفوذ
استعمار در ملل اسلامی را مورد توجه قرار داد و افزود: «در اين دوران شاهد بيان
وحدت اسلامی به معنای وحدت سياسی از سوی جمال الدين اسدآبادی هستيم.»
وی گفت: «در دوران آيت‌الله بروجردی و ارتباط ايشان با دانشگاه و
بزرگان الازهر شاهد بروز واژه تقريب مذاهب اسلامی به معنای كم كردن فاصله‌های ميان
مذاهب و فرق بوديم كه ناشی از اين ديدگاه بود كه مذاهب اسلامی متعددی وجود
داشته‌اند كه وحدت آن‌ها امكان پذير نيست.»
رئيس مركز مطالعات و تحقيقات مجمع جهانی تقريب مذاهب اسلامی اظهار
داشت: «تقريب با كاركرد خاص خود در كنار وحدت قرار گرفت و افزون بر اينكه جنبه
موضوعی به خود گرفته بود وسيله‌ای برای وحدت سياسی نيز به شمار می‌رود.»
وی گفت: «پس از پيروزی انقلاب و تحولات منطقه مجدداً واژه وحدت در
سطح جهان اسلام به معنای وحدت سياسی مطرح شد كه پس از استقرار جمهوری اسلامی و
پديدار شدن جريان‌های وهابی نياز به تقريب مجدداً احساس شد.»
وی خاطر نشان كرد: «تقريب به رغم اهميت و ظرفيت‌های خود در نزديك
كردن ميان فرق ديگر توانايی ارائه دستور كار فوری را از دست داده بوده است و حتی در
دوره‌ای به ميدان و خاستگاه تفرقه تبديل شد.»
رئيس پژوهشكده فقه و حقوق گفت: «طرح انسجام در ادبيات اين حوزه يك
راهكار فوری با توجه به شرايط جهان اسلام به خصوص عراق بود كه هماهنگی و همراهی
ونيل به يك هدف را دنبال می‌كند.»
وی با بيان اينكه امروز در حال ورود به عصر جهانی‌شدن و برداشته
شدن مرزها و گسترش عصر ارتباطات هستيم ادامه داد: «عصر جهانی شدن عصر بهره گيری از
فرصت‌هاست و فرصت بيشتر قدرت و نفوذ و امنيت بيشتر را به همراه خواهد داشت. اگر
امروز جهان اسلام به يك انسجام دست پيدا نكند در جهان آينده جامعه‌ای عقب‌مانده و
تحت نفوذ استعمار خواهد بود.»
حجت الاسلام و المسلمين مبلغی خاطر نشان كرد: «انسجام امروز
مهم‌ترين راه پيش روی جهان اسلام است و اين به معنای كنار گذاشتن تقريب نيست.»
دكتر «محمود عكام» امام جمعه شهر حلب سوريه نيز در يك ارتباط
تلفنی به ارائه ديدگاه‌های خود پرداخت و گفت: «مهم‌ترين عامل وحدت جهان اسلام كلام
خداوند است كه همه مسلمانان را برادر يكديگر می‌داند و خون و مال و ناموس هر مسلمان
را خون و مال و ناموس ديگر مسلمانان می‌داند
وی با بيان اينكه وحدت اسلامی چارچوب و مبانی تغييرناپذيری دارد
افزود: «مسلمانان همه عضو يك پيكرند و اگر هر عضو اين پيكر دچار نقص شود بيماری
تمام اين پيكره را فرا خواهد گرفت. وحدت يك فريضه و رحمت الهی است كه ركن جامعه
اسلامی را تامين می كند و تمسك به وحدت انسان را مورد لطف خداوند قرار می‌دهد.»
دكتر عكام از محبت و خير خواهی بعنوان اركان وحدت نام برد و گفت:
«تعصب مذهبی، جهل و عدم شناخت يكديگر، ضعف در ميان مسلمانان و تفاسير غلط از احاديث
مهم‌ترين موانع وحدت به شمار می‌روند.»
در پايان شركت كنندگان به طرح ديدگاه ها و نظرات خود پرداختند.
منبع: خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)
