مقالات همايش «قرآن و علوم روز» در كتاب «قرآن، ادب و هنر» منتشر شد

مجموعه مقالات همايش ملی پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه در قالب كتابی با عنوان «قرآن، ادب و هنر» منتشر شد.

در پيشگفتار اين كتاب به قلم «محسن عباس‌نژاد» رييس بنياد و دبير ستاد عالی همايش ملی پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه چنين آمده است: «بيش از چهارده قرن است كه مفسران، انديشمندان و محققان مسلمان و غير مسلمان با تخصص‌ها و آگاهی‌های گوناگون در رشته‌های مختلف علمی سعی كرده‌اند قرآن كريم را تفسير و تبيين كنند. در اين ميان گرايش علمی در تفسير آيات از ديرباز كم و بيش ميان مسلمانان رواج داشته است، ‌اما در قرن چهاردهم اين شيوه بر بخش‌های گسترده‌ای از تلاش‌های تفسيری سايه افكند و رشد كرد. ماهيت اين گرايش پرداختن به آيات از نگاه علوم گوناگون و تلاش در جهت فهم بهتر آن‌ها با بهره‌گيری از يافته‌های جديد علمی است. از سوی ديگر در سال‌های اخير با توسعه‌ی روابط علمی و فرهنگی اسلام و غرب نگاه دينی و قرآنی به علوم روز، موضوع «علم دينی» به يكی از دغدغه‌های عمده‌ی متفكران دينی در سراسر جهان اسلام تبديل شده است.

در اين راستا، بنياد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه در مشهد مقدس در سال 1382 شكل گرفت و 9 گروه علمی آن مشغول به فعاليت شدند.»

در مقدمه‌ی اين كتاب به قلم دكتر «محسن صمدانيان» نماينده‌ی دانشگاه اصفهان در ستاد عالی همايش قرآن و علوم روز با اشاره به جنبه‌های ادبی كلام‌الله مجيد می‌خوانيم: «روشنی اهداف و مقاصد قرآن و كمال تأثير آن در جان‌ها و داستان‌ها،‌ پند و ارزها، ضرب‌المثل‌ها، توصيف‌های زيبا از بهشت و دوزخ عوام مشهود است و آن‌گاه كه خواص و اهل فن بدان دقت می‌كنند تلألو و جاذبه‌ی خاص دارد و می‌توان از درون آن قواعد و نكات علمی بسياری را در علوم روز از جمله «روان‌شناسی»، «علوم تربيتی»، «جامعه‌شناسی» و «مديريت» كشف نمود.

معانی و مفاهيم مبتكرانه‌ی قرآنی، كنايات، استعارات، ‌براهين و دلايلی روشن توأم با اطمينان قلبی و طيب خاطر ره‌جويان سعادت را بر سر منزل مقصود رهنمود می‌شود. به هر رو می‌توان گفت سرتاسر قرآن عرصه‌ی ادب و هنر است. عالی‌ترين مضامين الهی و اعتلابخش بشر با بهترين سبك و اسلوب در قرآن ارائه شده است.»

در اين كتاب در مقاله‌ای با عنوان «تأويل از ديدگاه مولوی در مثنوی معنوی» نوشته‌ی «مريم زيبايی‌نژاد» می خوانيم: «اصطلاح تأويل از نظرگاه‌های مختلف قابل بحث و نظر است، چه از نظر ادب و زيباشناختی و چه از نظرعرفان و فلسفه‌ی اسلامی، در ادبيات فارسی نمونه‌های بارز تأؤيل را در آثار نويسندگان و شعرائی چون سهروردی و مولوی می‌توان يافت.»

در اين مقاله نگارنده با توجه به ديدگاه‌های مختلفی كه در مورد اين اصطلاح وجود دارد، پس از جمع‌بندی نظرات مفسران و محققان تعريف كلی از مفهوم تأويل ارائه داده است و پس از مقايسه‌ی اين اصطلاح از منظر مفسرانی چون سيد«حيدر آملی» و «محيی‌الدين ابن عربی» با ديدگاه مولوی شواهد مثالی را از تأويل قرآن و حديث در مثنوی معنوی ارائه دهد.

نويسنده‌ی اين مقاله می‌افزايد: «از آن زمان كه قرآن به‌عنوان معجزه‌ی الهی بر پيامبر اكرم فرود آمد، اديبان و محققان علوم دينی و قرآنی در اين دريای بی‌كران غوطه‌ور گرديدند تا با بهره‌گيری از اين گوهر لايزال، رنگی بر آثار و نفش هستی خود زنند. اين منبع بزرگ وحی الهی و مشرب هستی چون روحی در آثار محققان و مفسران علوم قرآنی و دينی دميده شده و موجب ابداع علوم و اصطلاحات قرآنی گرديده است كه از جمله‌ی اين‌ها تأويل می‌باشد كه از اصطلاحات علوم قرآنی است كه در حوزه‌های مختلف علم، حديث و حكمت، عرفان و علوم بلاغی و ادبی نيز كاربرد دارد.»

مؤلفه‌های تصوير هنری در قرآن، تفسير «الا» به اسم در قرآن ‌كريم، اقتباسات شاعران از استعارات قرآن، جستاری در تعبيرات كنايی قرآن كريم، تناسب و هماهنگی در فواصل آيات قرآن، زبان قرآن، تفسير سمبليك قرآن، سرچشمه‌های تفكر خلق شعر نيمايی در ساخت‌های بلاغی قرآن و هنر مقصدپردازی در قرآن از ديگر عناوين بخش‌های اين كتاب است.

اين مجموعه در شمارگان 1000 نسخه و به قيمت 5000 تومان توسط دبيرخانه‌ی ستاد عالی همايش ملی پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه منتشر شده است.
 

منبع: خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)