كتاب «هنر اسلامي» انتشار يافت
كتاب «هنر اسلامي» نوشته «عفيف البهنسي» با ترجمه «محمود پورآقاسي» منتشر
شد.
اين كتاب از 10 فصل تشكيل شده است: تأسيس هنر اسلامي، ماهيت هنر اسلامي و زيبايي
آن، آباداني، بنيان اولين مساجد، ساختمان مساجد در سرزمين‌هاي عربي، مساجد ايراني و
تركي، معماري شهري و نظامي، هنرهاي تصويري اسلامي، نقش عربي و هنرهاي تطبيقي.
در مقدمه اين كتاب آمده است: ما منكر آن نيستيم كه تقسيمات جغرافيايي هيچ‌گاه ثابت
نبوده و روزگار تاريخي گذشته نيز، به صورت تسلسل واحدهاي پايدار نبوده و پادشاهان و
سلاطين پيشين، به طور كلي، خود اهل هنر نبوده‌اند، اما اگر كسي در خصوص هنر اسلامي
قلم بزند، ممكن است در ورطه خطاي محدوديت اين هنر گرفتار شود، به اينكه تنوع هويت
اين هنر، براساس تنوع مناطق و پادشاهان آن بوده و چيزي ديگري نيست. نكته ديگري كه
در اينجا بايد برآن تأكيد كنم، اين است كه اين هنرها، نتيجه و دست‌مايه آن
انسان‌هايي است كه فرهنگ واحدي داشته‌اند و بعداً اين فرهنگ توسعه يافته و حكمرانان
آنان نيز، خود به طور دائمي و مطلق، در خدمت خداي واحدي بوده‌اند. اين انسان مكان و
پناهگاهش خدا بود و صنعت و خلاقيت را بركار خود ترجيح مي‌داد و دين هم مخالف اين
صنعت او نبود، چنان‌كه هيچ گونه محدوديتي براي شكل و نوع آن هنر در خود احساس
نمي‌كرد. بنابراين، وحدت و يگانگي حكام و وحدت در هدف را مي‌توان دو عامل اساسي
براي تحقق وحدت هنر، و همچنين علت رشد و خلاقيت آن ناميد.
مسجد، اولين مكاني بود كه هنرمند به خلاقيت در آن همت گماشت. به جهت اينكه مسجد اين
امكان را مي‌داد كه ماندگار باشد، مانند مسجد حضرت رسول در مدينه كه با سقف‌هايي از
تنه درخت خرما و ديوارهاي بلندي احاطه شده است، اما دين اسلام به صورت يك پايه و
اساس براي تمدن درآمد و مردم درصدد ايجاد ارتباط صور معماري و روش‌هاي هنري با
مفاهيم فكري و عقيدتي خود برآمدند و اين امر، در اذهان و قلوب آنان نافذ گشته و رشد
و نمو كرد. بدين ترتيب طبيعت معماري و هنر جديد اسلامي شكل گرفت كه در ابتدا از
مسجد، حركت آن آغاز شد و سپس بدون درنگ، به صورت شكل‌هاي ابداعي مختلفي مانند خط،
تصوير و همچنين به صورت اشكال معماري، مثل مدرسه، مهمانخانه، بيمارستان و كاروانسرا
و... گسترش و توسعه يافت.
هنر اسلامي به جهت وحدت و يگانگي خود از ديگر هنرها متمايز مي‌گردد، همچنين اين هنر
به جهت تنوعش از ديگر هنرها جدا مي‌گردد و ما بر اين عقيده نيستيم كه يك هنر، مانند
هنر اسلامي در عالم به تنهايي حافظ هويت خود باشد. علي‌رغم تنوع و باروري آن، نمونه
بارز اين تنوع مي‌تواند همانند ساختماني باشد داراي جهات مختلف كه اساس و نحوه
معماري آن، بايد به نحو مستقلي مورد بحث قرار گيرد. اين نمونه را به عنوان مثال در
مسجد اصفهان و ديگري در استانبول و سومي را در قيروان (تونس) مي‌توانيم ببينيم، اما
به خودمان اين اجازه را نمي‌دهيم كه در خصوص مشخصات هنري آن صحبت كنيم، براي اينكه
ساختارهاي زيباي آن چيز واحدي است، گرچه چگونگي معماري و هنري آن متنوع و گوناگون
است.
كتاب «هنر اسلامي» با 400 صفحه، شمارگان 1100 نسخه و قيمت 3600 تومان در دسترس
علاقه‌مندان قرار گرفته است.
منبع:خبرگزاری فارس
