بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى‏ در ديدار اعضاى هيأت دولت‏

10/ 5/ 84

بسم‏اللَّه‏الرّحمن‏الرّحيم‏

اساس اين جلسه براى اين است كه من از برادران و خواهران عزيز قلباً تشكر كنم و به‏خاطر خدماتتان و زحماتى كه كشيديد و تلاشهايى كه انجام داديد، چه از شخص جناب آقاى خاتمى و چه از شما دوستان، صميمانه سپاسگزارى كنم.

مطمئناً هر كارى كه در خدمت به اين مردم و اين ملتِ خوب از شما دوستان عزيز در دوران دشوار مأموريتتان صادر شده، پيش خداى متعال محفوظ است. هيچ لحظه‏يى از لحظات كار شما و رنجى كه برديد و همتى كه به كار بستيد و اقدامى كه كرديد، از نگاه تيزبين كرام‏الكاتبين و از حيطه‏ى علم پروردگار خارج نيست. خود شماها يقيناً زحماتى كه كشيديد، يادتان نمى‏ماند؛ بسيارى از زحمات و تلاشها هم هست كه اصلاً امكان ندارد غير از خود انسان، كسى آنها را بفهمد. حرصى كه انسان براى كار مى‏خورد، تلاشى كه انسان در ذهنِ خودش براى خوب انجام دادن يك كار به كار مى‏برد، همتى كه مى‏كند، نيتى كه مى‏كند، كسى غير از خود انسان كسى نمى‏فهمد. وقتى مردم نفهميدند و غير از خود انسان كسى نفهميد، تشكرى هم دنبالش نيست؛ اما خداى متعال همه‏ى اينها را مى‏داند؛ همه‏ى اين لحظات كار را، لحظات دشوار را، آن نيت‏ها را، آن همت‏ها را خداى متعال مى‏فهمد و يكايك اينها هم پيش خدا پاداش دارد؛ به اين نكته توجه داريد و توجه داشته باشيد. انسان روزى چشمش به پاداش الهى روشن مى‏شود كه احساس نياز مى‏كند.

ما با همه‏ى وجود بايد خداى متعال را شكر بگوييم كه ميدان جديدى براى عبادت در پيش روى ماها قرار داد. خدمت به مردم، آن هم در ابعاد يك دولت، با محدوده‏ى وسيعى كه دارد، چيز مهمى است؛ كه وقتى با نيت خالص و براى خدا انجام مى‏گيرد، با هيچ عبادتى واقعاً قابل مقايسه نيست. اين را خداى متعال در اختيار ما گذاشته، ما را به كار گرفته و اين توفيق را داده كه بتوانيم به قدر قوا و نيرويمان در راه اجراى اوامر او و در راه خدمت به خلق او تلاش و كار كنيم. شما سالهايى را در اين ميدان گذرانيديد و خدا را شاكر باشيد.

البته دوران مسؤوليت، تلخى‏ها و شيرينى‏هايى دارد. انسان كارى را انجام مى‏دهد و موفق مى‏شود خدمتى را كه دوست مى‏دارد انجام بگيرد، او متصدى و مباشر باشد و انجام دهد. لذتى كه انسان از انجام دادن اين كار مى‏برد، قابل مقايسه با هيچ لذت ديگرى نيست؛ چون پيشرفت كار را به چشم خودش مى‏بيند. هيچ شيرينى‏يى بالاتر از اين نيست كه انسان ببيند اين كار را انجام داد و به نتيجه رساند. تشكر و قدردانى مردم را مشاهده مى‏كند؛ توفيقات الهى را در حقِ خودش لمس مى‏كند؛ اينها شيرينى‏هاى كار و خدمت است. البته تلخى‏هايى هم هست؛ گاهى انسان مى‏خواهد كارى را انجام هد، ولى نمى‏تواند انجام بدهد؛ مانعى در راه پيش مى‏آيد؛ با يك ناسپاسى مواجه مى‏شود. اين تلخى‏ها را انسان بايد به حساب خدا بگذارد و براى تحمل اين سختى‏ها و تلخى‏ها هم منتظر اجر و پاداش الهى باشد.

البته ما هميشه بايد در ناكامى‏ها در درجه‏ى اول خود را مخاطب قرار دهيم. قرآن مى‏فرمايد: «ما اصابك من حسنة فمن اللَّه و ما اصابك من سيئة فمن نفسك». ما در درجه‏ى اول بايد خود را در همه‏ى چيزهايى كه به نظرمان ناكامى و بى‏توفيقى مى‏آيد، مخاطب قرار دهيم؛ ولى به هر حال شكر الهى را با اين همراه كنيم و اجر الهى را براى كارى كه به‏خاطر او انجام مى‏گيرد، مسلّم بدانيم. بنابراين من به سهم خودم - آن مقدارى كه شاهد تلاشهاى شما بودم - از شما تشكر مى‏كنم. در سالهاى گذشته من شاهد تلاش پُرحجم و جدى جناب آقاى خاتمى و شما برادران و خواهران در همه‏ى زمينه‏ها بودم؛ اين چيزى است كه ما بايد آن را نعمت بزرگى از نعم الهى بدانيم. شما در اين مدت كار سخت و تلاش متراكمى را انجام داديد و بحمداللَّه به توفيقات زيادى هم رسيديد. امروز، هم در زمينه‏ى صنعت، هم در زمينه‏ى كشاورزى، هم در زمينه‏ى علم و فناورى، هم در زمينه‏هاى گوناگونِ خدمات، ما پيشرفت‏هاى بسيار چشمگير و زيادى داريم؛ اينها براى اين كشور و اين ملت خواهد ماند و از حافظه‏ى اين ملت زدوده نخواهد شد. همه‏ى شما برادران و خواهرانى كه در اين كارها سهيم يا مؤثر يا مؤسس بوديد، يقيناً در اجر و پاداش اين تلاشها سهيم هستيد.

آنچه مهم است، اين است كه شما دوستان در پايان دولت، مأموريتتان تمام مى‏شود؛ اما مسؤوليت‏هاى شما تمام نمى‏شود. انسان در محيط اسلامى هيچ‏گاه از مسؤوليت فارغ و خالى نيست؛ هميشه داراى مسؤوليت است؛ منتها مسؤوليت‏ها متفاوت است. يك وقت انسان وزير است - كه يك مسؤوليت دارد - يك وقت وزير نيست؛ اما مجموعه‏يى از تجربه‏هاى فراوان وجود دارد. تجربه‏هاى باارزشى كه در طول سالهاى متمادى در يكايك شماها به وجود آمده و جمع شده، دستاورد كمى نيست؛ اينها متعلق به اين كشور و اين ملت و اين نظام است؛ از اين تجربه‏ها بايد استفاده شود.

همان‏طور كه جناب آقاى خاتمى اشاره كردند، اين يكى از افتخارات ماست كه دست به دست شدنِ قدرت اجرايى در بهترين شكل و با شيرين‏ترين وضع در كشور ما انجام مى‏گيرد؛ اين را انقلاب به ما بخشيد؛ اين را اسلام به ما داد؛ اين را احساس مسؤوليتى كه ناشى از تفكر اسلامى و نگاه اسلامى به انسان و تعهد و مسؤوليت انسان است، به ما ارزانى داشته است.

در اين ميدان كار و تلاش، جمعى مى‏آيند و در فرصت معينى زحمتشان را مى‏كشند، عرق مى‏ريزند و شب و روز تلاش مى‏كنند؛ بعد اينها از صحنه خارج مى‏شوند و كسان ديگرى جاى آنها مى‏آيند؛ كار را از آنها تحويل مى‏گيرند و بر اساس پيشرفت‏ها و توفيقاتِ آنها كار را ادامه مى‏دهند. كار و مسؤوليت بايد بر همين اساس باشد؛ يعنى بايد از توفيقات، تجربيات و پيشرفت‏هاى هر مجموعه‏يى كه كار و خدمتى را انجام مى‏دهند، بعدى‏ها بهره ببرند و روى بناى آنها ادامه‏ى خدمت دهند. ما حدِّ يقف نداريم؛ يعنى اين‏طور نيست كه اگر فرض كنيم ما توانستيم مسأله‏ى اشتغال را به‏طور كامل حل كنيم، حركت ملت ما و كشور ما ديگر به نهايتش رسيده؛ نه، تازه شروع مى‏شود. ما در پيشرفتِ خود حدِّ يقف و منتهى‏اليهى نداريم. ملت ما، ملت بزرگى است. كشور ما، كشور ثروتمندى است. تاريخ ما، تاريخ پُرافتخارى است. انتظارِ از اين ملت، از اين تاريخ و از اين كشور، انتظار زيادى است. بر اثر فشار استبداد و دخالت بيگانگان و ناتوانى و بى‏عُرضگى بسيارى از حكومت‏هاى قبل از انقلاب در اين كشور، ما چند قرن عقب‏افتادگى داريم؛ اين عقب‏ماندگى‏ها را بايد بسرعت جبران كنيم. ما هرگز آن ملتى نبوديم و نبايد باشيم كه قدرتهاى سياسى‏يى در دنيا به اتكاء علم و پيشرفت فناورى‏شان بتوانند در ميدان‏هايى كه به آنها مربوط نيست، به ملت ما زور بگويند و ما ناگزير باشيم زور آنها را بپذيريم. ما بايد ملتى باشيم روى پاى خودمان و متكى به قدرت خودمان؛ در جايگاهى كه به معناى واقعى كلمه، شايسته‏ى ملت ايران است. اين، كار و تلاش لازم دارد؛ اين چيزى نيست كه روزى متوقف شود. هر كدام از ماها كه روى صحنه‏ى اين كار و آزمون بزرگِ خدمت به ملت مى‏آييم، برهه‏يى از عمر خود را كار و تلاش مى‏كنيم؛ به قدر توان و همتِ خود خدمت مى‏كنيم و كمكى مى‏رسانيم و اين گردونه را به پيش مى‏بريم؛ بعد هم ديگرى مى‏آيد و اين راه را ادامه مى‏دهد، و ديگرانى خواهند آمد. نسل جوانى كه امروز در كشور ما دارد تربيت مى‏شود، قابل مقايسه‏ى با دوره‏ى جوانى ما نيست؛ هوش و توانايى‏ها و اميد و همتش خيلى بالاست؛ اينها مديران بسيار خوبى براى آينده خواهند بود. ما بايد كشور را برسانيم به دست مديران جوانى كه نسل به نسل و پى‏درپى از راه خواهند رسيد تا اين راه ان‏شاءاللَّه ادامه پيدا كند. و اين در كشور ما متكى است به جابه‏جايى نرم و آرام و همراه با محبت و برادرى در مسؤوليت‏ها و مأموريت‏ها و در كسانى‏كه اين مأموريت‏ها را بر عهده مى‏گيرند. اين روحيه‏ى برادرى را هم بايد حفظ كنيد.

بستر مردم‏سالارى اسلامى و حضور مردم را انقلاب به ما داد. ما بايد روى اين زمينه تكيه كنيم. البته از طرف كسانى سعى شده كه بين جمهوريت نظام و اسلاميت، رقابتى به وجود بياورند. يك‏جا بعضى‏ها بگويند روى اسلاميت تكيه شد، جمهوريت تضعيف شد؛ يك عده هم بگويند روى جمهوريت تكيه شد، اسلاميت تضعيف شد. اين‏طورى نيست. در كشور ما جمهوريت از اسلاميت جدا نيست. اين مردم، مؤمن و عميقاً پايبند به مبانى دينى هستند. هميشه در انتخابات‏هاى ما اين نشان داده مى‏شود. در سال 76 هم همين‏طور بود؛ سال 80 هم همين‏طور بود؛ امسال هم كه 1384 است، همين‏طور است. در انتخابات، مردم در حقيقت به پايه‏هاى اعتقادىِ خودشان و به آنچه بر آن پايه‏ها مبتنى است، رأى مى‏دهند. مردم عقايد خود را دوست مى‏دارند و به اين عقايد و مبانى پايبند هستند؛ و همين مبانى هم ما را پيش مى‏برد. لذا جمهوريت - يعنى مردم‏سالارى به معناى واقعى كلمه - در اين كشور همواره با اعتقاد به اسلام و حركت در جهت اسلام همراه است و ان‏شاءاللَّه بستر جريان مردم‏سالارى و پيشرفت و رشدِ اين حالت و نهادينه شدن روحياتِ ناشى از مردم‏سالارى اسلامى روزبه‏روز در كشور گسترش پيدا خواهد كرد.

من اين نكته را هم مورد تأكيد قرار بدهم. همان‏طور كه اشاره كردند، خوشبختانه دولت شما در ماه‏هاى آخر دچار ركود نشد - ما اين را شاهد هستيم - تا روزهاى آخر كار كرديد؛ و اين جاى تشكر و قدردانى دارد. علاوه بر اين‏كه لازم است از زحمات شما در طول سالهاى متمادى تشكر و قدردانى كنم، اين را هم بخصوص لازم است بگويم و ذكر كنم كه شما كار را ادامه داديد و پيش برديد. در روزهاى آخر و هفته‏هاى آخر، كارهاى خوبى در بخش‏هاى مختلف انجام گرفت،كه نشان‏دهنده‏ى زنده بودن دولت بود. اميدواريم هميشه همين‏طور باشد. اگر ما از قدرتى كه در اختيار يك مسؤول قرار مى‏گيرد، براى خدا و خدمت به مردم استفاده كنيم، اين قدرت مى‏شود نعمت؛ اما اگر براى اهداف شخصى از آن استفاده كنيم، همين قدرت مى‏شود نقمت و مايه‏ى انحطاط و سقوط ارزش‏هاى انسانى در درون خود انسان؛ انعكاس‏اش هم در جامعه و در ميان مردم ظاهر خواهد شد. قدرت، هدف نيست؛ وسيله‏يى است براى اين‏كه انسان بتواند به اهداف والا برسد. هر قدمى در راه خدمت، ما را به اين اهداف نزديك مى‏كند.

لازم است از شخص جناب آقاى خاتمى هم صميمانه تشكر كنم. اين را به شما دوستان بگويم، به خود ايشان هم شايد بارها گفته‏ام؛ در طول هشت سالى كه ما با ايشان به‏طور مستمر و مداوم در ارتباط بوديم، رفاقت و صميميت ما با ايشان روزافزون بوده؛ خدا را شكر. الان پيوند عاطفى و محبت‏آميزى كه بين بنده و آقاى خاتمى هست، از آنچه در هشت سال پيش بوده، بمراتب مستحكم‏تر است؛ و اين ناشى از خصوصياتى است كه من در اين مدت در ايشان حس كردم. تدين و پايبندى و نجابت و روحيه‏ى نجيب ذاتىِ ايشان واقعاً جزو امتيازات و خصال برجسته در ايشان است. ايشان در اين مدت تلاش متراكمى انجام دادند؛ ما شاهد بوديم و مى‏ديديم. در مقاطع زمانى مختلف، كشور و دولت و مسؤولان با حوادثى مواجه شدند، و ايشان در يكى از حساس‏ترين مراكز اين مواجهه قرار داشتند و صبر و تحمل كردند؛ ان‏شاءاللَّه خداى متعال اجر اين صبر و تحمل را خواهد داد.

در ميان خصوصيات ايشان، اگر من بخواهم روى يكى از آنها تكيه كنم، اين است كه ايشان در همه‏ى اين مدت، دشمنانى را كه كمين كرده و خيز برداشته بودند، نااميد كردند. خيلى‏ها از سال 76 - از اول تشكيل اين دولت - مى‏خواستند آقاى خاتمى را در موضع مقابله و مواجهه‏ى با نظام قرار دهند؛ خيلى هم تلاش كردند؛ ما شاهد بوديم. البته ريشه و مبنا و سلسله‏جنبان اين تلاشها در بيرون از اين مرزهاست؛ منتها كسانى هم متأسفانه همان انگيزه‏هاى فاسد و پليد را در داخل انعكاس مى‏دادند. خيلى تلاش كردند، اما آقاى خاتمى حقيقتاً مقاومت كردند. آن روزى كه ايشان اعلام كردند وقتى مى‏گويم «جامعه‏ى مدنى»، مراد من مدينةالنبى است - كه اتفاقاً ديروز يا پريروز در يكى از صحبتهاى ايشان من اين را خواندم - خيلى خلاف انتظار بعضى‏ها شد؛ لذا به ايشان حمله كردند و فشار آوردند.

اينها مواضعِ خيلى باارزشى است. ما كه قصور داريم و ديدمان اينقدر كوتاه است، مى‏فهميم و مى‏بينيم؛ كاتبانِ نامه‏ى اعمال ما - كه مأموران الهى هستند - به طريق اولى‏ مى‏بينند؛ و خداى متعال هم كه «من ورائهم محيط» است، همه چيز را مى‏بيند. اينها پيش خداى متعال اجر دارد. ان‏شاءاللَّه در آينده هم بايد همين‏طور باشد.

از تجربه و توان شماها بايد استفاده شود. مسؤولان و كسانى كه مأموريت‏هايى را بر عهده مى‏گيرند، بايد از محصول كار و از نظرات شما بهره ببرند و استفاده كنند. شما هم حقيقتاً خود را به معناى واقعى كلمه در اختيار نظام و متعلق به نظام بدانيد. يك روز انسان در اين نقطه مأموريتى را انجام مى‏دهد؛ يك روز در اين نقطه نيست و يك جاى ديگر است. همان‏طور كه عرض كرديم، مسؤوليت‏هاى دينى و انقلابىِ من و شما تمام نمى‏شود. ما هر جا باشيم، بالاخره يك عنصر مسلمانِ انقلابى هستيم و مسؤوليت‏هايى بر عهده داريم. اميدواريم ان‏شاءاللَّه بتوانيد اين مسؤوليت را به بهترين وجه انجام دهيد.

من هميشه در اين مدت شماها را دعا كرده‏ام. آقاى خاتمى را حداقل در هر شبانه‏روز يك بار دعا كرده‏ام؛ يعنى در تمام اين مدت شايد هيچ شب و روزى نبوده كه من شخص ايشان را دعا نكنم. بقيه‏ى مسؤولان و ديگران را هم هميشه دعا كرده‏ام و باز هم دعا خواهم كرد. دعا كنيم كه خداى متعال اين كشور و اين ملت و اين نظام را روزبه‏روز به اهداف خودش نزديكتر كند و اقتدارى را كه شايسته‏ى اين كشور و اين ملت است، به او ارزانى بدارد؛ و همين‏طور هم خواهد شد؛ اين را من ترديد ندارم.

اگر ما اين كشور را با ده سال پيش و بيست سال پيش مقايسه كنيم، خواهيم ديد كه پيشرفت‏هاى بسيار زيادى داشته‏ايم؛ و اين چيزى است كه دشمنان اين كشور و اين نظام و اين انقلاب نه توقع‏اش را داشتند و نه اين را مى‏پسنديدند؛ هر چه هم از دستشان برآمده، انجام داده‏اند. الان هم ما را زياد تهديد مى‏كنند. اخم و روتُرش كردن نسبت به ما از سوى قدرت‏طلبان و انحصارطلبان جهانى دايمى است و ما هم با تمام قدرت راه خود را به صورت پيوسته، با توكل به خدا و با اميد به نيروى ذاتى اين كشور ان‏شاءاللَّه ادامه خواهيم داد و پيش خواهيم رفت؛ من در اين خصوص هيچ ترديدى ندارم.

چشم‏اندازها براى ما روشن است. در طول اين مدت توطئه‏هاى دشمن يكى پس از ديگرى خنثى شده است. دشمنان، توطئه‏هاى سياسى و فرهنگى و فشارهاى گوناگون سياسى و اقتصادى داشتند؛ اينها به بركت همت و تلاش شما و امثال شماها خنثى شده است؛ بعد از اين هم به توفيق الهى همين‏طور خواهد بود.

اميدواريم خداى متعال براى همه‏ى شما، همه‏ى ما و براى اين كشور خير مقدر بفرمايد و توفيق دهد تا بتوانيم ان‏شاءاللَّه وظايفمان را هر روز بهتر از گذشته انجام دهيم.

والسّلام عليكم و رحمةاللَّه و بركاته‏