نماز جماعت
١٣٩٩ مستحب است نمازهاى واجب خصوصا نمازهاى يوميه را
به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا براى همسايه مسجد و کسى که صداى
اذان مسجد را مىشنود بيشتر سفارش شده است.
١٤٠٠ در روايتى وارد شده است که اگر يک نفر به امام
جماعت اقتدا کند هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر
اقتدا کنند هر رکعتى ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بيشتر شوند ثواب نمازشان بيشتر
مىشود تا به ده نفر برسند و عده آنان که از ده گذشت اگر تمام آسمانها کاغذ و
درياها مرکب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نويسنده شوند، نمىتوانند ثواب يک
رکعت آن را بنويسند.
١٤٠١ حاضر نشدن به نماز جماعت از روى بىاعتنايى جايز
نيست و سزاوار نيست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.
١٤٠٢ مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت
بخواند. و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادى يعنى تنها خوانده شود، بهتر است. و
نيز نماز جماعتى را که مختصر بخواند، از نماز فرادى که آن را طول بدهند، بهتر
مىباشد.
١٤٠٣ وقتى که جماعت بر پا مىشود مستحب است کسى که
نمازش را فرادى خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل
بوده نماز دوم او کافى است.
١٤٠٤ اگر امام يا ماموم بخواهد نمازى را که به
جماعتخوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتى که جماعت دوم و اشخاص آن غير از اول
باشد، اشکال ندارد.
١٤٠٥ کسى که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتى که
نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مىشود، بايد نماز را با جماعت بخواند.
١٤٠٦ اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر کند که نماز
را به جماعت بخواند چون اطاعت پدر و مادر واجب است، بنابر احتياط واجب بايد نماز را
به جماعت بخواند و قصد استحباب نمايد.
١٤٠٧ احتياط واجب آن است که نماز عيد فطر و قربان را
در زمان غيبت امام عليهالسلام با جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد و
نمازهاى مستحبى را هم نمىشود به ماعتخواند مگر نماز استسقاء که براى آمدن باران
مىخوانند.
١٤٠٨ موقعى که امام جماعت نماز يوميه مىخواند هر
کدام از نمازهاى يوميه را مىشود به او اقتدا کرد ولى اگر نماز يوميهاش را احتياطا
دوباره مىخواند فقط در صورتى که ماموم احتياطش با امام يکى باشد مىتواند به او
اقتدا کند.
١٤٠٩ اگر امام جماعت قضاى نماز يوميه خود را مىخواند
مىشود به او اقتدا کرد، ولى اگر نمازش را احتياطا قضا مىکند يا قضاى احتياطى نماز
کس ديگر را مىخواند اگر چه براى آن پول نگرفته باشد اقتداى به او اشکال دارد ولى
اگر انسان بداند صورت اقتداى به او اشکال ندارد.
١٤١٠ اگر انسان نداند نمازى را که امام مىخواند نماز
واجب يوميه استيا نماز مستحب نمىتواند به او اقتدا کند.
١٤١١ اگر امام در محراب باشد و کسى پشتسر او اقتدا
نکرده باشد کسانى که دو طرف محراب ايستادهاند و به واسطه ديوار محراب امام را
نمىبينند،نمىتوانند اقتدا کنند، بلکه اگر کسى هم پشتسر امام اقتدا کرده باشد
اقتدا کردن کسانى که دو طرف او ايستادهاند و به واسطه ديوار محراب امام را
نمىبينند اشکال دارد، بلکه باطل است.
١٤١٢ اگر به واسطه درازى صف اول، کسانى که دو طرف صف
ايستادهاند امام را نبينند مىتوانند اقتدا کنند و نيز اگر به واسطه درازى يکى از
صفهاى ديگر، کسانى که دو طرف آن ايستادهاند، صف جلوى خود را نبينند، مىتوانند
اقتدا نمايند.
١٤١٣ اگر صفهاى جماعت تا درب مسجد برسد کسى که مقابل
درب پشت صف ايستاده نمازش صحيح است، و نيز نماز کسانى که پشتسر او اقتدا مىکنند،
صحيح مىباشد ولى نماز کسانى که دو طرف او ايستادهاند و صف جلو را نمىبينند،
اشکال دارد، بلکه باطل است.
١٤١٤ کسى که پشتستون ايستاده، اگر از طرف راستيا چپ
به واسطه ماموم ديگر به امام متصل نباشد نمىتواند اقتدا کند. بلکه اگر از دو طرف
هم متصل باشد، ولى از صف جلو حتى يک نفر را هم نبيند، جماعت او صحيح نيست.
١٤١٥ جاى ايستادن امام بايد از جاى ماموم بلندتر
نباشد ولى اگر مکان امام مقدار خيلى کمى بلندتر باشد، اشکال ندارد. و نيز اگر زمين
سراشيب باشد و امام در طرفى که بلندتر است بايستد در صورتى که سراشيبى آن زياد
نباشد و طورى باشد که به آن زمين مسطح بگويند مانعى ندارد.
١٤١٦ اگر جاى ماموم بلندتر از جاى امام باشد در صورتى
که بلندى به مقدار متعارف زمان قديم باشد مثل آن که امام در صحن مسجد و ماموم در
پشت بام بايستد اشکال ندارد، ولى اگر مثل ساختمانهاى چند طبقه اين زمان باشد، جماعت
اشکال دارد.
١٤١٧ اگر بين کسانى که در يک صف ايستادهاند بچه مميز
يعنى بچهاى که خوب و بد را مىفهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است،
مىتوانند اقتدا کنند.
١٤١٨ بعد از تکبير امام اگر صف جلو آماده نماز، و
تکبير گفتن آنان نزديک باشد کسى که در صف بعد ايستاده، مىتواند تکبير بگويد ولى
احتياط مستحب آن است که صبر کند تا تکبير صف جلو تمام شود.
١٤١٩ اگر بداند نماز يک صف از صفهاى جلو باطل است، در
صفهاى بعد نمىتواند اقتدا کند، ولى اگر نداند نماز آنان صحيح استيا نه، مىتواند
اقتدا نمايد.
١٤٢٠ هرگاه بداند نماز امام باطل است مثلا بداند امام
وضو ندارد، اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نمىتواند به او اقتدا کند.
١٤٢١ اگر ماموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل
نبوده، يا کافر بوده، يا به جهتى نمازش باطل بوده، مثلا بى وضو نماز خوانده، نمازش
صحيح است.
١٤٢٢ اگر در بين نماز شک کند که اقتدا کرده يا نه،
چنانچه در حالى باشد که وظيفه ماموم است، مثلا به حمد و سوره امام گوش مىدهد بايد
نماز را به جماعت تمام کند، و اگر مشغول کارى باشد که هم وظيفه امام و هم وظيفه
ماموم است مثلا در رکوع يا سجده باشد، بايد نماز را به نيت فرادى تمام نمايد.
١٤٢٣ انسان در بين نماز جماعت مىتواند نيت فرادى
کند.
١٤٢٤ اگر ماموم به واسطه عذرى بعد از حمد و سوره امام
نيت فرادى کند، لازم نيستحمد و سوره را بخواند، ولى اگر پيش از تمام شدن حمد و
سوره نيت فرادى نمايد، بايد مقدارى را که امام نخوانده بخواند.
١٤٢٥ اگر در بين نماز جماعت نيت فرادى نمايد، بنابر
احتياط واجب نبايد دوباره نيت جماعت کند. ولى اگر مردد شود که نيت فرادى کند يا نه،
و بعد تصميم بگيرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحيح است.
١٤٢٦ اگر شک کند که نيت فرادى کرده يا نه، بايد بنا
بگذارد که نيت فرادى نکرده است.
١٤٢٧ اگر موقعى که امام در رکوع است، اقتدا کند و به
رکوع امام برسد، اگر چه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحيح است و يک
رکعتحساب مىشود، اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد، نمازش به طور
فرادى صحيح مىباشد و بايد آن را تمام نمايد.
١٤٢٨ اگر موقعى که امام در رکوع است اقتدا کند و به
مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسيده يا نه، نمازش صحيح است و فرادى
مىشود.
١٤٢٩ اگر موقعى که امام در رکوع است اقتدا کند و پيش
از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، مىتواند نيت فرادى کند،
يا صبر کند تا امام براى رکعت بعد برخيزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند و لى
اگر برخاستن امام به قدرى طول بکشد که نگويند اين شخص نماز جماعت مىخواند، بايد
نيت فرادى نمايد.
١٤٣٠ اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا کند و پيش
از آن که به رکوع رود امام سر از رکوع بردارد، نماز او به طور جماعت صحيح است، و
بايد رکوع کند و خود را به امام برساند.
١٤٣١ اگر موقعى برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر
نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيت و گفتن تکبيرة الاحرام
بنشيند و تشهد را با امام بخواند ولى سلام را نگويد و صبر کند تا امام سلام نماز را
بدهد، بعد بايستد و بدون آن که دوباره نيت کند و تکبير بگويد، حمد و سوره را بخواند
و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.
١٤٣٢ ماموم نبايد جلوتر از امام بايستد، و اگر مساوى
او هم بايستد، اشکال دارد و به احتياط واجب بايد کمى عقب تر از امام بايستد، اگر چه
قد او بلندتر از امام باشد، که در رکوع و سجود سرش جلوتر از امام باشد.
١٤٣٣ در نماز جماعت بايد بين ماموم و امام پرده و
مانند آن که پشت آن ديده نمىشود فاصله نباشد، و همچنين است بين انسان و ماموم
ديگرى که انسان به واسطه او به امام متصل شده است ولى اگر امام، مرد و ماموم زن
باشد چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و ماموم ديگرى که مرد است و زن به
بواسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشکال ندارد.
١٤٣٤ اگر بعد از شروع به نماز بين ماموم و امام يا
بين ماموم و کسى که ماموم به واسطه او متصل به امام است پرده يا چيز ديگرى که پشت
آن را نمىتوان ديد فاصله شود، نمازش فرادى مىشود، و صحيح است.
١٤٣٥ اگر بين جاى سجده ماموم و جاى ايستادن امام به
قدر گشادى بين دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد، و نيز اگر بين انسان به واسطه مامومى
که جلوى او ايستاده و انسان به وسيله او به امام متصل است به همين مقدار فاصله باشد
نمازش اشکال ندارد، و احتياط مستحب آن است که جاى سجده ماموم با جاى کسى که جلوى او
ايستاده هيچ فاصله نداشته باشد.
١٤٣٦ اگر ماموم به واسطه کسى که طرف راستيا چپ او
اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، چنانچه به اندازه گشادى
بين دو قدم هم فاصله داشته باشند نمازش صحيح است.
١٤٣٧ اگر در نماز بين ماموم و امام يا بين ماموم و
کسى که ماموم به واسطه او به امام متصل است بيشتر از يک قدم بزرگ فاصله پيدا شود
نمازش فرادى مىشود و صحيح است.
١٤٣٨ اگر نماز همه کسانى که در صف جلو هستند تمام شود
يا همه نيت فرادى نمايند، اگر فاصله به اندازه يک قدم بزرگ نباشد نماز صف بعد به
طور جماعت صحيح، و اگر بيشتر از اين مقدار باشد فرادى مىشود و صحيح است.
١٤٣٩ اگر در رکعت دوم اقتدا کند قنوت و تشهد را با
امام مىخواند و احتياط آن است که موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سينه پا را به
زمين بگذارد و زانوها را بلند کند و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره
را بخواند و اگربراى سوره وقت ندارد، حمد را تمام کند و در رکوع يا سجده خود را به
امام برساند، يا نيت فرادى کند و نمازش صحيح است، ولى اگر در سجده به امام برسد،
بهتر است که احتياطا نماز را دوباره بخواند.
١٤٤٠ اگر موقعى که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتى
است اقتدا کند، بايددر رکعت دوم نمازش که رکعتسوم امام است، بعد از دو سجده بنشيند
و تشهد را بهمقدار واجب بخواند و برخيزد، و چنانچه براى گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت
ندارد،يک مرتبه بگويد و در رکوع يا سجده خود را به امام برساند.
١٤٤١ اگر امام در رکعتسوم يا چهارم باشد و ماموم
بداند که اگر اقتدا کند و حمد را بخواند به رکوع امام نمى رسد، بنابر احتياط واجب
بايد صبر کند تا امام به رکوع رود، بعد اقتدا نمايد.
١٤٤٢ اگر در رکعتسوم يا چهارم امام اقتدا کند، بايد
حمد و سوره را بخواند و اگر براى سوره وقت ندارد بايد حمد را تمام کند و در رکوع يا
سجده خود را به امام برساند، ولى اگر در سجده به امام برسد بهتر است که احتياطا
نماز را دوباره بخواند.
١٤٤٣ کسى که مىداند اگر سوره را بخواند در رکوع به
امام نمى رسد، بايد سوره را نخواند، ولى اگر خواند نمازش صحيح است.
١٤٤٤ کسى که اطمينان دارد که اگر سوره را شروع کند يا
تمام نمايد به رکوع امام مى رسد، احتياط واجب آن است که سوره را شروع کند يا اگر
شروع کرده تمام نمايد.
١٤٤٥ کسى که يقين دارد، اگر سوره را بخواند به رکوع
امام مى رسد، چنانچه سوره را بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحيح است.
١٤٤٦ اگر امام ايستاده باشد و ماموم نداند که در
کدام
رکعت است مىتواند اقتدا کند ولى بايد حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه
بعد بفهمد که امام در رکعت اول يا دوم بوده نمازش صحيح است.
١٤٤٧ اگر به خيال اين که امام در رکعت اول يا دوم
استحمد و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعتسوم يا چهارم بوده نمازش
صحيح است. ولى اگر پيش از رکوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد
فقط حمد را بخواند و در رکوع يا سجده خود را به امام برساند.
١٤٤٨ اگر به خيال اين که امام در رکعتسوم يا چهارم
استحمد و سوره را بخواند و پيش از رکوع يا بعد از آن بفهمد که در رکعت اول يا دوم
بوده نمازش صحيح است.
١٤٤٩ اگر موقعى که مشغول نماز مستحبى است جماعت بر پا
شود چنانچه اطمينان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است نماز
را رها کند و مشغول نماز جماعتشود بلکه اگر اطمينان نداشته باشد که به رکعت اول
برسد مستحب است به همين دستور رفتار نمايد.
١٤٥٠ اگر موقعى که مشغول نماز سه رکعتى يا چهار رکعتى
است جماعت بر پا شود چنانچه به رکوع رکعتسوم نرفته و اطمينان ندارد که اگر نماز را
تمام کند به جماعت برسد، مستحب است به نيت نماز مستحبى نماز را دو رکعتى تمام کند و
خود را به جماعت برساند.
١٤٥١ اگر نماز امام تمام شود و ماموم مشغول تشهد يا
سلام اول باشد لازم نيست نيت فرادى کند.
١٤٥٢ کسى که يک رکعت از امام عقب مانده وقتى امام
تشهد رکعت آخر را مىخواند مىتواند برخيزد و نماز را تمام کند و يا انگشتان دست، و
سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند نگه دارد و صبر کند تا امام سلام نماز
را بگويد و بعد برخيزد.
١٤٥٣ امام جماعت بايد بالغ و عاقل و شيعه دوازده
امامى و عادل و حلال زاده باشد و نماز را به طور صحيح بخواند، و نيز اگر ماموم مرد
است امام او هم بايد مرد باشد. و اقتدا کردن بچه مميز که خوب و بد را مىفهمد به
بچه مميز ديگر جايز نيست. و احتياط واجب آن است که امام زن نيز مرد باشد.
١٤٥٤ امامى را که عادل مى دانسته، اگر شک
کند به
عدالتخود باقى استيا نه، مى تواند به او اقتدا نمايد.
١٤٥٥ کسى که ايستاده نماز مىخواند نمىتواند به
کسى
که نشسته يا خوابيده نماز مىخواند اقتدا کند و کسى که نشسته نماز مىخواند
نمىتواند به کسى که خوابيده نماز مىخواند، اقتدا نمايد.
١٤٥٦ کسى که نشسته نماز مىخواند مىتواند به
کسى که
نشسته نماز مىخواند اقتدا کند و همچنين کسى که خوابيده است مىتواند به کسى که
نشسته نماز مىخواند اقتدا کند ولى کسى که نشسته نماز مىخواند نمىتواند به کسى که
خوابيده نماز مىخواند، اقتدا نمايد.
١٤٥٧ اگر امام جماعت به واسطه عذرى با تيمم يا با
وضوى جبيرهاى نماز بخواند مىشود به او اقتدا کرد ولى اگر به واسطه عذرى با لباس
نجس نماز مىخواند بنابر احتياط واجب نبايد به او اقتدا کرد.
١٤٥٨ اگر امام مرضى دارد که نمىتواند از بيرون آمدن
بول و غائط خوددارى کند بنابر احتياط واجب نمىشود به او اقتدا کرد.
١٤٥٩ بنابر احتياط واجب کسى که مرض خوره يا پيسى
دارد، نبايد امام جماعتشود.
احکام جماعت
١٤٦٠ موقعى که ماموم نيت مىکند بايد امام را معين
نمايد، ولى دانستن اسم او لازم نيست، مثلا اگر نيت کند اقتدا مى کنم به امام حاضر
نمازش صحيح است.
١٤٦١ ماموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را
خودش بخواند ولى اگر رکعت اول يا دوم او، رکعتسوم يا چهارم امام باشد بايد حمد و
سوره را بخواند.
١٤٦٢ اگر ماموم در رکعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و
عشا صداى حمد و سوره امام را بشنود اگر چه کلمات را تشخيص ندهد، بايد حمد و سوره را
نخواند و اگر صداى امام را نشنود، مستحب استحمد و سوره بخواند ولى بايد آهسته
بخواند و چنانچه سهوا بلند بخواند اشکال ندارد.
١٤٦٣ اگر ماموم بعضى از کلمات حمد و سوره امام را
بشنود، احتياط واجب آن است که حمد و سوره را نخواند.
١٤٦٤ اگر ماموم سهوا حمد و سوره بخواند يا خيال کند
صدايى را که مىشنود صداى امام نيست و حمد و سوره بخواند و بعد بفهمد صداى امام
بوده نمازش صحيح است.
١٤٦٥ اگر شک کند که صداى امام را مىشنود يا نه، يا
صدايى بشنود و نداند صداى امام ستيا صداى کس ديگر، مى تواند حمد و سوره بخواند.
١٤٦٦ ماموم بايد در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر،
حمد و سوره نخواند و مستحب است به جاى آن ذکر بگويد.
١٤٦٧ ماموم نبايد تکبيرة الاحرام را پيش از امام
بگويد بلکه احتياط واجب آن است که تا تکبير امام تمام نشده، تکبير نگويد.
١٤٦٨ اگر ماموم پيش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش
صحيح است.
١٤٦٩ اگر ماموم غير از تکبيرة الاحرام و سلام چيزهاى
ديگر نماز را پيش از امام بگويد اشکال ندارد ولى اگر آنها را بشنود يا بداند امام
چه وقت مىگويد،احتياط مستحب آن است که پيش از امام نگويد.
١٤٧٠ ماموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مىشود
کارهاى ديگر آن مانند رکوع و سجود را با امام يا کمى بعد از امام به جا آورد و اگر
عمدا پيش از امام يا مدتى بعد از امام انجام دهد، معصيت کرده و لى نمازش صحيح است،
اما اگر در دو رکن پشتسر هم از امام جلو يا عقب بيفتد بنابر احتياط واجب بايد نماز
را تمام کند و دوباره بخواند، اگر چه بعيد نيست نمازش صحيح باشد و فرادى شود.
١٤٧١ اگر سهوا پيش از امام سر از رکوع بردارد، چنانچه
امام در رکوع باشد بايد به رکوع برگردد و با امام سر بردارد و در اين صورت زياد شدن
رکوع که رکن است نماز را باطل نمىکند ولى اگر به رکوع برگردد و پيش از آن که به
رکوع برسد،امام سر بردارد نمازش باطل است.
١٤٧٢ اگر اشتباها سر بردارد و ببيند امام در سجده است
بايد به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد براى زياد شدن دو سجده
که رکن است نماز باطل نمىشود.
١٤٧٣ کسى که اشتباها پيش از امام سر از سجده برداشته
هرگاه به سجده برگردد،و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد، نمازش صحيح است ولى
اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد، نماز باطل است.
١٤٧٤ اگر اشتباها سر از رکوع يا سجده بردارد و سهوا
يا به خيال اينکه به امام نمىرسد به رکوع يا سجده نرود نمازش صحيح است.
١٤٧٥ اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است
چنانچه به خيال اينکه سجده اول امام است، به قصد اين که با امام سجده کند به سجده
رود و بفهمد سجده دوم امام بوده بايد بنابر احتياط نماز را تمام کند و از سر بخواند
و اگر به خيال اينکه سجده دوم است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده احتياط
آن استکه نماز را فرادى تمام نمايد اگر چه مىتواند متابعت امام را بکند و به سجده
رود و نماز را تمام کند.
١٤٧٦ اگر سهوا پيش از امام به رکوع رود و طورى باشد
که اگر سر بردارد بهمقدارى از قرائت امام مى رسد، چنانچه سر بردارد و با امام به
رکوع رود نمازش صحيح است.
١٤٧٧ اگر سهوا پيش از امام به رکوع رود و طورى باشد
که اگر برگردد به چيزى از قرائت امام نمى رسد، واجب استسر بردارد و با امام نماز
را تمام کند و نمازش صحيح است اگر چه احوط استحبابى در اين صورت اعاده نماز است، و
اگر سر برندارد تا امام برسد نمازش صحيح است.
١٤٧٨ اگر سهوا پيش از امام به سجده رود، واجب است
که
سر بردارد و با امام به سجده رود و نمازش صحيح است اگر چه احتياط استحبابى در اين
صورت اعاده نماز است و اگر برنداشت نمازش صحيح است.
١٤٧٩ اگر امام در رکعتى که قنوت ندارد اشتباها قنوت
بخواند يا در رکعتى که تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود ماموم نبايد قنوت
و تشهد را بخواند ولى نمىتواند پيش از امام به رکوع رود، يا پيش از ايستادن امام
بايستد بلکهبايد صبر کند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقيه نماز را با او
بخواند.
چيزهايى که در نماز جماعت مستحب است
١٤٨٠ اگر ماموم يک مرد باشد، مستحب است طرف راست امام
بايستد، واگر يک زن باشد، مستحب است در طرف راست امام طورى بايستد که جاى سجدهاش
مساوى زانو يا قدم امام باشد، و اگر يک مرد و يک زن، يا يک مرد و چند زن باشند،
مستحب است مرد طرف راست امام و باقى پشتسر امام بايستند، و اگرچند مرد يا چند زن
باشند، مستحب است پشتسر امام بايستند، و اگر چند مرد و چند زن باشند، مستحب است
مردها عقب امام و زنها پشت مردها بايستند.
١٤٨١ اگر امام و ماموم هر دو زن باشند احتياط آن است
که امام کمى جلوتر بايستد.
١٤٨٢ مستحب است امام در وسط بايستد و اهل علم و کمال
و تقوى در صف اول بايستند.
١٤٨٣ مستحب است صفهاى جماعت منظم باشد و بين کسانى
که
در يک صف ايستادهاند فاصله نباشد و شانه آنان رديف يکديگر باشد.
١٤٨٤ مستحب است بعد از گفتن "قد قامت الصلاة" مامومين
برخيزند.
١٤٨٥ مستحب است امام جماعتحال مامومى را که از
ديگران ضعيف تر است رعايت کند و عجله نکند تا افراد ضعيف به او برسند، و نيز مستحب
است قنوت و رکوع و سجود را طول ندهد، مگر
١٤٨٦ مستحب است امام جماعت در حمد و سوره و ذکرهايى
که بلند مىخواند صداى خود را بقدرى بلند کند که ديگران بشنوند ولى بايد بيش از
اندازه صدا را بلند نکند.
١٤٨٧ اگر امام در رکوع بفهمد کسى تازه رسيده و
مىخواهد اقتدا کند مستحب است رکوع را دو برابر هميشه طول بدهد و بعد برخيزد، اگر
چه بفهمد کس ديگرى هم براى اقتدا وارد شده است.
چيزهايى که در نماز جماعت مکروه است
١٤٨٨ اگر در صفهاى جماعت جا باشد، مکروه است انسان
تنها بايستد.
١٤٨٩ مکروه است ماموم ذکرهاى نماز را طورى بگويد
که
امام بشنود.
١٤٩٠ مسافرى که نماز ظهر و عشا را دو رکعت مىخواند
مکروه است در اين نمازها به کسى که مسافر نيست اقتدا کند و کسى که مسافر نيست مکروه
است در اين نمازها به مسافر اقتدا نمايد.
نماز آيات
١٤٩١ نماز آيات که دستور آن بعدا گفته خواهد شد به
واسطه چهار چيز واجب مىشود: اول: گرفتن خورشيد. دوم: گرفتن ماه، اگر چه مقدار کمى
از آنها گرفته شود و کسى هم از آن نترسد. سوم: زلزله، اگر چه کسى هم نترسد. چهارم:
رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ و مانند اينها در صورتى که بيشتر مردم بترسند، که
بنابر احتياط واجب بايد براى اينها هم نماز آيات بخوانند.
١٤٩٢ اگر از چيزهايى که نماز آيات براى آنها واجب است
بيشتر از يکى اتفاق بيفتد انسان بايد براى هر يک از آنها يک نماز آيات بخواند، مثلا
اگر خورشيد بگيرد و زلزله هم بشود بايد دو نماز آيات بخواند.
١٤٩٣ کسى که چند نماز آيات بر او واجب است اگر همه
آنها براى يک چيز بر او واجب شده باشد، مثلا سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را
نخوانده است موقعى که قضاى آنها را مىخواند، لازم نيست معين کند که براى کدام دفعه
آنها باشد و همچنين است اگر چند نماز براى رعد و برق و بادهاى سياه و سرخ و مانند
اينها براو واجب شده باشد ولى اگر براى آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله، يا براى
دوتاى اينها نمازهايى بر او واجب شده باشد بنابر احتياط واجب بايد موقع نيت،معين
کند، نماز آياتى را که مىخواند براى کدام يک آنها است.
١٤٩٤ چيزهايى که نام آيات براى آنها واجب است در هر
شهرى اتفاق بيافتد فقط مردم همان شهر بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاى ديگر
واجب نيست، ولى اگر مکان آنها بقدرى نزديک باشد که با آن شهر يکى حساب شود نماز
آيات بر آنها هم واجب است.
١٤٩٥ از وقتى که خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مىکند
انسان بايد نماز آيات را بخواند و بنابر احتياط واجب بايد به قدرى تاخير نيندازد که
شروع به باز شدن کند.
١٤٩٦ اگر خواندن نماز آيات را به قدرى تاخير بيندازد
که آفتاب يا ماه شروع به باز شدن کند بايد نيت ادا و قضا نکند ولى اگر بعد از باز
شدن تمام آن،نماز بخواند بايد نيت قضا نمايد.
١٤٩٧ اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه بيشتر از خواندن يک
رکعت باشد ولى انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن يک کعت به آخر وقت آن
مانده باشد بايد نيت ادا کند بلکه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن يک رکعت هم
باشد بنابر احتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند و ادا است.
١٤٩٨ موقعى که زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتفاق
مى افتد، انسان بايد فورا نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت کرده و تا آخر
عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
١٤٩٩ اگر بعد از باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد که تمام
آن گرفته بوده بايد قضاى نماز آيات را بخواند ولى اگر بفهمد مقدارى از آن گرفته
بوده قضا بر او واجب نيست.
١٥٠٠ اگر عدهاى بگويند که خورشيد يا ماه گرفته است
چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نکند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست
گفتهاند، در صورتى که تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد بايد نماز آيات را بخواند و
اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نيست بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم
شود که عادل بودهاند بايد نماز آيات را بخواند، بلکه اگر معلوم شود که مقدارى از
آن گرفته احتياط واجب آن است که نماز آيات را بخواند.
١٥٠١ اگر انسان به گفته کسانى که از روى قاعده علمى
وقت گرفتن خورشيد و ماه را مىدانند، اطمينان پيدا کند که خورشيد يا ماه گرفته،
بنابر احتياط واجب بايد نماز آيات را بخواند. و نيز اگر بگويند فلان وقتخورشيد يا
ماه مىگيرد و فلان مقدار طول مىکشد، و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا کند،
بنابر احتياط واجب بايد به حرف آنان عمل نمايد، مثلا اگر بگويند آفتاب فلان
ساعتشروع به بازشدن مىکند، احتياطا بايد نماز را تا آن وقت تاخير نيندازد.
١٥٠٢ اگر بفهمد نماز آياتى را که خوانده باطل بوده،
بايد دوباره بخواند، واگر وقت گذشته قضا نمايد.
١٥٠٣ اگر در وقت نماز يوميه نماز آيات هم بر انسان
واجب شود، چنانجه براىهر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اول بخواند اشکال ندارد، و
اگر وقتيکى از آن دو تنگ باشد، بايد اول آن را بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد،
بايد اول نماز يوميه را بخواند.
١٥٠٤ اگر در بين نماز يوميه بفهمد که وقت نماز آيات
است، چنانچه وقت نماز يوميه هم تنگ باشد، بايد آن را تمام کند، بعد نماز آيات را
بخواند، و اگر وقت نماز يوميه تنگ نباشد، بايد آن را بشکند و اول نماز آيات، بعد
نماز يوميه را بجا آورد.
١٥٠٥ اگر در بين نماز آيات بفهمد که وقت نماز يوميه
تنگ است، بايد نماز آيات را رها کند و مشغول نماز يوميه شود و بعد از آن که نماز را
تمام کرد، پيش از انجام کارى که نماز را به هم بزند، بقيه نماز آيات را از همان جا
که رها کرده بخواند.
١٥٠٦ اگر در حال حيض يا نفاس زن، آفتاب يا ماه بگيرد
و تا آخر مدتى که خورشيد يا ماه باز مىشوند در حال حيض يا نفاس باشد، نماز آيات بر
او واجب نيست و قضا هم ندارد.
دستور نماز آيات
١٥٠٧ نماز آيات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع
دارد، و دستور آن اين است که انسان بعد از نيت، تکبير بگويد و يک حمد و يک سوره
تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره يک حمد و يک سوره بخواند،
باز به رکوع رود تا پنج مرتبه، و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نمايد و
برخيزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.
١٥٠٨ در نماز آيات ممکن است انسان بعد از نيت و تکبير
و خواندن حمد،آيههاى يک سوره را پنج قسمت کند و يک آيه يا بيشتر از آن را بخواند
وبه رکوع رود و سر بردارد و بدون اين که حمد بخواند قسمت دوم همان سوره را بخواند و
به رکوع رود و همين طور تا پيش از رکوع پنجم سوره را تمام نمايد، مثلا به قصد سوره
"قل هو الله احد" بسم الله الرحمن الرحيم بگويد و به رکوع رود، بعد بايستد و بگويد:
"قل هو الله احد" دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بايستد و بگويد: "الله الصمد"
باز به رکوع رود و بايستد و بگويد: "لم يلد و لم يولد" و برود به رکوع بازهم سر
بردارد و بگويد: "و لم يکن له کفوا احد" و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعداز سر
برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و بعد از سجده دوم،
تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
١٥٠٩ اگر در يک رکعت از نماز آيات پنج مرتبه حمد و
سوره بخواند و در رکعت ديگر يک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعى ندارد.
١٥١٠ چيزهايى که در نماز يوميه واجب و مستحب است، در
نماز آيات هم واجب و مستحب مىباشد، ولى در نماز آيات مستحب است به جاى اذان و
اقامه سه مرتبه به قصد اميد ثواب بگويند: "الصلاة".
١٥١١ مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگويد "سمع
الله لمن حمده" و نيز پيش از رکوع و بعد از آن تکبير بگويد، ولى بعد از رکوع پنجم و
دهم، گفتن تکبير مستحب نيست.
١٥١٢ مستحب است پيش از رکوع دوم و چهارم و ششم و هشتم
و دهم قنوت بخواند،و اگر فقط يک قنوت پيش از رکوع دهم بخواند، کافى است.
١٥١٣ اگر در نماز آيات شک کند که چند رکعتخوانده و
فکرش به جايى نرسد،نماز باطل است.
١٥١٤ اگر شک کند که در رکوع آخر رکعت اول استيا در
رکوع اول رکعت دوم،و فکرش به جايى نرسد، نماز باطل است. ولى اگر مثلا شک کند که
چهار رکوع کرده يا پنج رکوع، چنانچه براى رفتن به سجده خم نشده، بايد رکوعى را که
شک دارد بجا آورده يا نه، بجا آورد. واگر براى رفتن به سجده خم شده، بايد به شک خود
اعتنا نکند.
١٥١٥ هر يک از رکوعهاى نماز آيات رکن است که اگر عمدا
يا اشتباها کم يا زياد شود، نماز باطل است.
نماز عيد فطر و قربان
١٥١٦ نماز عيد فطر و قربان در زمان حضور امام عليه
السلام واجب است و بايدبه ماعتخوانده شود، و در زمان ما که امام عليه السلام غايب
است مستحب مىباشد. و احتياط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولى به قصد
رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولى فقيه يا ماذون از طرف او اقامه جماعت نمايد،اشکال
ندارد.
١٥١٧ وقت نماز عيد قربان از اول آفتاب روز عيد است تا
ظهر.
١٥١٨ مستحب است نماز عيد قربان را بعد از بلند شدن
آفتاب بخوانند و در عيد فطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند و زکات
فطره را هم بدهند بعد از نماز عيد را بخوانند.
١٥١٩ نماز عيد فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت
اول بعد از خواندن حمد و سوره بايد پنج تکبير بگويد، و بعد از هر تکبير يک قنوت
بخواند و بعداز قنوت پنجم تکبيرى بگويد و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخيزد،
و در رکعت دوم چهار مرتبه تکبير بگويد و بعد از هر تکبير قنوت بخواند و تکبير پنجم
را بگويد و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام
دهد
١٥٢٠ در قنوت نماز عيد قربان هر دعا و ذکرى بخوانند
کافى است ولى بهتر استاين دعا را به قصد اميد ثواب بخوانند: "اللهم اهل الکبرياء و
العظمة و اهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوى و المغفرة اسالک
بحق هذا اليوم الذى جعلته للمسلمين عيدا و لمحمد صلى الله عليه و آله ذخرا و شرفا و
کرامة و مزيدا ان تصلى على محمد و آل محمد و ان تدخلنى فى کل خير ادخلت فيه محمدا و
آل محمد و ان تخرجنى من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتک عليه و عليهم
اللهم انى اسالک خير ما سالک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک
المخلصون".
١٥٢١ مستحب است در نماز عيد فطر و قربان قرائت را
بلند بخوانند.
١٥٢٢ نماز عيد سوره مخصوصى ندارد، ولى بهتر است که در
رکعت اول آن سوره"شمس" سوره و در رکعت دوم سوره "کاشيه" سوره را بخوانند، يا در
رکعت اول سوره "سبح اسم" سوره و در رکعت دوم سوره "شمس" را بخوانند.
١٥٢٣ مستحب است در روز عيد فطر قبل از نماز عيد به
خرما افطار کند،و در عيد قربان از گوشت قربانى بعد از نماز قدرى بخورد.
١٥٢٤ مستحب است پيش از نماز عيد غسل کند، و دعاهايى
که پيش از نماز و بعد از آن در کتابهاى دعا ذکر شده به اميد ثواب بخواند.
١٥٢٥ مستحب است در نماز عيد بر زمين سجده کنند و در
حال گفتن تکبيرها دستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.
١٥٢٦ بعد از نماز مغرب و عشاى شب عيد فطر و بعد از
نماز صبح و ظهر و عصر روز عيد و نيز بعد از نماز عيد فطر مستحب است اين تکبيرها را
بگويند:"الله اکبر الله اکبر لا اله الا الله و الله اکبر الله اکبر و لله الحمد
الله اکبر على ما هدانا".
١٥٢٧ مستحب است انسان در عيد قربان بعد از ده نماز
که
اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز دوازدهم است تکبيرهايى را که در
مساله پيش گفته شد بگويد و بعد از آن بگويد: "الله اکبر على ما رزقنا من بهيمة
الانعام و الحمد لله على ما ابلانا" ولى اگر عيد قربان را در منى باشد مستحب است
بعداز پانزده نماز که اول آنها نماز ظهر روز عيد و آخر آنها نماز صبح روز سيزدهم
ذىحجه است، اين تکبيرها را بگويد.
١٥٢٨ کراهت دارد نماز عيد را زير سقف بخواند.
١٥٢٩ اگر شک کند در تکبيرهاى نماز و قنوتهاى آن، اگر
از محل آن تجاوز نکرده است بنابر اقل بگذارد، و اگر بعد معلوم شود که گفته بوده
اشکال ندارد.
١٥٣٠ اگر قرائتيا تکبيرات يا قنوتها را فراموش کند و
بجا نياورد، نمازش صحيح است.
١٥٣١ اگر رکوع يا دو سجده يا تکبيرة الاحرام را
فراموش کند، نمازش باطل مىشود.
١٥٣٢ اگر در نماز عيد يک سجده يا تشهد را فراموش
کند
احتياط مستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد، و اگر کارى کند که براى
آن،سجده سهو در نمازهاى يوميه لازم است، احتياط مستحب آن است که بعد از نماز رجاءا
دو سجده سهو براى آن نماز بنمايد.
اجير گرفتن براى نماز
١٥٣٣ بعد از مرگ انسان مىشود براى نماز و عبادتهاى
ديگر او که در زندگى بجا نياورده، ديگرى را اجير کنند يعنى به او مزد دهند که آنها
را بجا آورد و اگرکسى بدون مزد هم آنها را انجام دهد، صحيح است.
١٥٣٤ انسان مىتواند براى بعضى از کارهاى مستحبى مثل
زيارت قبر پيغمبر و امامان عليهم السلام، از طرف زندگان اجير شود، و نيز مىتواند
کار مستحبى را انجام دهد و ثواب آن را براى مردگان يا زندگان هديه نمايد.
١٥٣٥ کسى که براى نماز قضاى ميت اجير شده بايد يا
مجتهد باشد يا مسايل نماز را از روى تقليد صحيح، بداند.
١٥٣٦ اجير بايد موقع نيت، ميت را معين نمايد، و لازم
نيست اسم او را بداند. پس اگر نيت کند از طرف کسى نماز مى خوانم که براى او اجير
شدهام، کافى است.
١٥٣٧ اجير بايد خود را به جاى ميت فرض کند و عبادتهاى
او را قضا نمايد، واگر عملى را انجام دهد و ثواب آن را براى او هديه کند، کافى
نيست.
١٥٣٨ بايد کسى را اجير کنند که اطمينان داشته باشند
که نماز را به صورت صحيح مىخواند.
١٥٣٩ کسى که ديگرى را براى نمازهاى ميت اجير کرده اگر
بفهمد که عمل را بجا نياورده يا باطل انجام داده بايد دوباره اجير بگيرد.
١٥٤٠ هرگاه شک کند که اجير عمل را انجام داده يا نه، اگر چه بگويد
انجام دادهام، بايد دوباره اجير بگيرد، ولى اگر شک کند که عمل او صحيح بودهيا نه،
گرفتن اجير لازم نيست.
١٥٤١ کسى را که عذرى دارد و مثلا نشسته نماز مىخواند نمىشود براى
نمازهاى ميت اجير کرد بلکه بنابر احتياط واجب بايد کسى را هم که با تيمم يا جبيره
نماز مىخواند اجير نکنند.
١٥٤٢ مرد براى زن و زن براى مرد مىتواند اجير شود، و در بلند خواندن
و آهسته خواندن نماز بايد به تکليف خود عمل نمايد.
١٥٤٣ لازم نيست قضاى نمازهاى ميت به ترتيب خوانده شود، اگر چه بدانند
که ميت ترتيب نمازهاى خود را مىدانسته.
١٥٤٤ اگر با اجير شرط کنند که عمل را به طور مخصوصى انجام دهد، بايد
همان طور بجا آورد و اگر با او شرط نکنند، بايد در آن عمل به تکليف خود رفتار
نمايد، و احتياط مستحب آن است که از وظيفه خودش و ميت هر کدام که به احتياط نزديک
تر است به آن عمل کند، مثلا اگر وظيفه ميت گفتن سه مرتبه تسبيحات اربعه بوده و
تکليف او يک مرتبه استسه مرتبه بگويد.
١٥٤٥ اگر با اجير شرط نکنند که نماز را با چه مقدار از مستحبات آن
بخواند، بايد مقدارى از مستحبات نماز را که معمول است بجا آورد.
١٥٤٦ اگر ميت ترتيب نمازهايى را که قضا شده، مىدانسته و انسان بخواهد
براى آن نمازها اجير بگيرد، لازم نيست براى هر کدام آنها وقتى را معين نمايد.
١٥٤٧ اگر کسى اجير شود که مثلا در مدت يک سال نمازهاى ميت را بخواند و
پيش از تمام شدن سال، بميرد بايد براى نمازهايى که مىدانند به جا نياورده، ديگرى
را اجير نمايند بلکه براى نمازهايى که احتمال مى دهند به جا نياروده بايد بنابر
احتياط واجب اجير بگيرند.
١٥٤٨ کسى را که براى نمازهاى ميت اجير کردهاند، اگر پيش از تمام
کردن
نمازها بميرد و اجرت همه آنها را گرفته باشد، چنانچه شرط کرده باشند که تمام نمازها
را خودش بخواند، بايد اجرت مقدارى را که نخوانده از مال او به ولى ميت بدهند، مثلا
اگر نصف آنها را نخوانده، بايد نصف پولى را که گرفته از مال او به ولى ميت بدهند، و
اگر شرط نکرده باشند، بايد ورثهاش از مال او اجير بگيرند، اما اگر مال نداشته باشد
بر ورثه او چيزى واجب نيست.
١٥٤٩ اگر اجير پيش از تمام کردن نمازهاى ميت بميرد و خودش هم نماز قضا
داشته باشد، بايد از مال او براى نمازهايى که اجير بوده ديگرى را اجير نمايند و اگر
چيزى زياد آمد، در صورتى که وصيت کرده باشد و ورثه اجازه بدهند براى تمام نمازهاى
او اجير بگيرند و اگر اجازه ندهند ثلث آن را به مصرف نماز خودش برسانند.
احکام روزه
روزه آن است که انسان براى انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا
مغرب از چيزهايى که روزه را باطل مىکند و شرح آنها بعدا گفته مىشود، خوددارى
نمايد.
نيت
١٥٥٠ لازم نيست انسان نيت روزه را از قلب خود بگذراند
يا مثلا بگويد فردا را روزه مىگيرم بلکه همين قدر که براى انجام فرمان خداوند عالم
از اذان صبح تا مغرب کارى که روزه را باطل مىکند انجام ندهد، کافى است و براى آن
که يقين کند تمام اين مدت را روزه بوده، بايد مقدارى پيش از اذان صبح و مقدارى هم
بعد از مغرب از انجام کارى که روزه را باطل مىکند خوددارى نمايد.
١٥٥١ انسان مىتواند در هر شب از ماه رمضان برا روزه
فرداى آن نيت کند بهتر است که شب اول ما هم نيت روزه همه ماه را بنمايد.
١٥٥٢ از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح، هر وقت نيت
روزه فردا را بکند اشکال ندارد.
١٥٥٣ وقت نيت روزه مستحبى از اول شب است تا موقعى
که
به اندازه نيت کردن به مغرب وقت مانده باشد، که اگر تا اين وقت کارى که روزه را
باطل مىکند انجام نداده باشد و نيت روزه مستحبى کند، روزه او صحيح است.
١٥٥٤ کسى که پيش از اذان صبح بدون نيت روزه خوابيده
است، اگر پيش از ظهر بيدار شود و نيت کند، روزه او صحيح است چه روزه او واجب باشد
چه مستحب، و اگر بعد از ظهر بيدار شود، نمىتواند نيت روزه واجب نمايد.
١٥٥٥ اگر بخواهد غير روزه رمضان، روزه ديگرى بگيرد
بايد آن را معين نمايد، مثلا نيت کند که روزه قضا يا روزه نذر مىگيرم، ولى در ماه
رمضان لازم نيست نيت کند که روزه ماه رمضان مىگيرم، بلکه اگر نداند ماه رمضان است،
يا فراموش نمايد و روزه ديگرى را نيت کند، روزه ماه رمضان حساب مىشود.
١٥٥٦ اگر بداند ماه رمضان است و عمدا نيت روزه غير
رمضان کند، نه روزه رمضان حساب مىشود و نه روزهاى که قصد کرده است.
١٥٥٧ سوم بوده،روزه او صحيح است.
١٥٥٨ اگر پيش از اذان صبح نيت کند و بيهوش شود و در
بين روز به هوش آيد، بنابر احتياط واجب بايد روزه آن روز را تمام نمايد و اگر تمام
نکرد،قضاى آن را بجا آورد.
١٥٥٩ اگر پيش از اذان صبح نيت کند و مستشود و در بين
روز بهوش آيد، احتياط واجب آن است که روزه آن روز را تمام کند و قضاى آن را هم بجا
آورد.
١٥٦٠ اگر پيش از اذان صبح نيت کند و بخوابد و بعد از
مغرب بيدار شود،روزهاش صحيح است.
١٥٦١ اگر نداند يا فراموش کند که ماه رمضان است و پيش
از ظهر ملتفتشود،چنانچه کارى که روزه را باطل مىکند انجام نداده باشد، بايد نيت
کند و روزه او صحيح است و اگر کارى که روزه را باطل مىکند انجام داده باشد، يا
بعداز ظهر ملتفتشود که ماه رمضان است، روزه او باطل مىباشد ولى بايد تا مغرب کارى
که روزه را باطل مىکند انجام ندهد و بعد از رمضان هم روزه آن روز را قضا نمايد.
١٥٦٢ اگر بچه پيش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود،
بايد روزه بگيرد، واگر بعد از اذان بالغ شود، روزه آن روز بر او واجب نيست.
١٥٦٣ کسى که براى به جا آوردن روزه ميتى اجير شده اگر
روزه مستحبى بگيرد اشکال ندارد، ولى کسى که روزه قضا يا روزه واجب ديگرى دارد،
نمىتواند روزه مستحبى بگيرد. و چنانچه فراموش کند و روزه مستحب بگيرد، در صورتى که
پيش از ظهر يادش بيايد، روزه مستحبى او به هم مىخورد و مىتواند نيتخود را به
روزه واجب برگرداند. و اگر بعد از ظهر ملتفتشود، روزه او باطل است، و اگر بعداز
مغرب يادش بيايد، روزهاش صحيح است، اگر چه بىاشکال نيست.
١٥٦٤ اگر غير از روزه ماه رمضان، روزه معين ديگرى بر
انسان واجب باشد، مثلا نذر کرده باشد که روز معينى را روزه بگيرد، چنانچه عمدا تا
اذان صبح نيت نکند،روزهاش باطل است، و اگر نداند که روزه آن روز بر او واجب است،
يا فراموش کند و پيش از ظهر يادش بيايد، چنانچه کارى که روزه را باطل مىکند انجام
نداده باشد، روزه او صحيح و گرنه باطل مىباشد.
١٥٦٥ اگر براى روزه واجب غير معينى مثل روزه کفاره،
عمدا تا نزديک ظهر نيت نکند، اشکال ندارد. بلکه اگر پيش از نيت تصميم داشته باشد که
روزه نگيرد، يا ترديد داشته باشد که بگيرد يا نه، چنانچه کارى که روزه را باطل
مىکند انجام نداده باشد، و پيش از ظهر نيت کند، روزه او صحيح است.
١٥٦٦ اگر در ماه رمضان پيش از ظهر کافر مسلمان شود و
از اذان صبح تا آن وقت کارى که روزه را باطل مىکند انجام نداده باشد، نمىتواند
روزه بگيرد و قضا هم ندارد.
١٥٦٧ اگر مريض پيش از ظهر ماه رمضان خوب شود و از
اذان صبح تا آن وقت کارى که روزه را باطل مىکند انجام نداده باشد، بايد نيت روزه
کند و آن روز را روزه بگيرد، و چنانچه بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روزه بر او واجب
نيست.
١٥٦٨ روزى را که انسان شک دارد آخر شعبان استيا اول
رمضان واجب نيست روزه بگيرد، و اگر بخواهد روزه بگيرد مىتواند نيت روزه رمضان کند،
ولى اگر نيت روزه قضا و مانند آن بنمايد و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از
رمضان حساب مىشود.
١٥٦٩ اگر روزى را که شک دارد آخر شعبان استيا اول
رمضان، به نيت روزه قضا يا روزه مستحبى و مانند آن روزه بگيرد، و در بين روز بفهمد
که ماه رمضان است بايد نيت روزه رمضان کند.
١٥٧٠ اگر در روزه واجب معينى مثل روزه رمضان از نيت
روزه گرفتن برگردد، روزهاش باطل است، ولى چنانچه نيت کند که چيزى را که روزه را
باطل مىکند بجا آورد در صورتى که آن را انجام ندهد، روزهاش باطل نمىشود.
١٥٧١ در روزه مستحب و روزه واجبى که وقت آن معين نيست
مثل روزه کفاره، اگر قصد کند کارى که روزه را باطل مىکند انجام دهد، يا مردد شود
که به جا آورد يا نه،چنانچه به جا نياورد و پيش از ظهر دوباره نيت روزه کند، روزه
او صحيح است.
چيزهايى که روزه را باطل مىکند
١٥٧٢ نه چيز روزه را باطل مىکند: اول: خوردن و
آشاميدن. دوم: جماع. سوم:استمنا، و استمنا آن است که انسان با خود کارى کند که منى
از او بيرون آيد.چهارم: دروغ بستن به خدا و پيغمبر و جانشينان پيغمبر عليهم السلام.
پنجم:رساندن غبار غليظ به حلق. ششم: فرو بردن تمام سر در آب. هفتم: باقى ماندن بر
جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح. هشتم: اماله کردن با چيزهاى روان.نهم: قى کردن. و
احکام اينها در مسايل آينده گفته مىشود.
١- خوردن و آشاميدن
١٥٧٣ اگر روزهدار عمدا چيزى بخورد يا بياشامد، روزه
او باطل مىشود، چه خوردن و آشاميدن آن چيز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول
نباشد مثل خاک و شيره درخت، و چه کم باشد يا زياد. حتى اگر مسواک را از دهان بيرون
آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل مىشود، مگر آنکه
رطوبت مسواک در آب دهان به طورى از بين برود که رطوبتخارج به آن گفته نشود.
١٥٧٤ اگر موقعى که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح
شده، بايد لقمه را از دهان بيرون آورد. و چنانچه عمدا فرو برد، روزهاش باطل است و
به دستورى که بعدا گفته خواهد شد، کفاره هم بر او واجب مىشود.
١٥٧٥ اگر روزهدار سهوا چيزى بخورد يا بياشامد،
روزهاش باطل نمىشود.
١٥٧٦ احتياط واجب آن است که روزهدار از استعمال
آمپولى که به جاى غذا به کار مى رود، خوددارى کند. ولى تزريق آمپولى که عضو را بى
حس مىکند يا به جاى دوا استعمال مىشود، اشکال ندارد.
١٥٧٧ اگر روزهدار چيزى را که لاى دندان مانده است،
عمدا فرو ببرد، روزهاش باطل مىشود.
١٥٧٨ کسى که مىخواهد روزه بگيرد، لازم نيست پيش از
اذان دندانهايش را خلال کند، ولى اگر بداند غذايى که لاى دندان مانده در روز فرو مى
رود، چنانچه خلال نکند و چيزى از آن فرو رود روزهاش باطل مىشود. بلکه اگر فرو هم
نرود، بنابر احتياط واجب بايد قضاى آن روز را بگيرد.
١٥٧٩ فرو بردن آب دهان، اگر چه بواسطه خيال کردن ترشى
و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمىکند.
١٥٨٠ فرو بردن اخلاط سر و سينه، تا به فضاى دهان
نرسيده، اشکال ندارد. ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتياط واجب آن است که آن را فرو
نبرد.
١٥٨١ اگر روزه دار به قدرى تشنه شود که بترسد از
تشنگى بميرد، مىتواند بهاندازهاى که از مردن نجات پيدا کند آب بياشامد، ولى روزه
او باطل مىشود. و اگر ماه رمضان باشد، بايد در بقيه روز از بجا آوردن کارى که روزه
را باطل مىکند،خوددارى نمايد.
١٥٨٢ جويدن غذا براى بچه يا پرنده و چشيدن غذا و
مانند اينها که معمولا به حلق نمىرسد، اگر چه اتفاقا به حلق برسد، روزه را باطل
نمىکند. ولى اگر انسان ازاول بداند که به حلق مى رسد، چنانچه فرو رود، روزهاش
باطل مىشود، و بايد قضاى آن را بگيرد و کفاره هم بر او واجب است.
١٥٨٣ انسان نمىتواند براى ضعف روزه را بخورد، ولى
اگر ضعف او به قدرى استکه معمولا نمىشود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
|