احكام كفن كردن ميّت
مسئله 464-
ميّت مسلمان را بايد با سه پارچه كه آنها را لنگ و پيراهن و سرتاسرى
مىگويند كفن نمايند.
مسئله 465-
لنگ بايد از ناف تا زانو، اطراف بدن را بپوشاند و بهتر آن است كه از
سينه تا روى پا برسد. و پيراهن بايد به اندازهاى باشد كه صدق پيراهن
كند و سرتاسرى بايد بيشتر از طول جسد باشد كه بستن دو سر آن ممكن باشد
و پهناى آن بايد به اندازهاى باشد كه يك طرف آن روى طرف ديگر بيايد،
گرچه صدق آن كفايت مىكند.
مسئله 466-
مخارج غسل و كفن و دفن ميّت را به طور متعارف و متناسب با شأن او،
مىتوان از اصل مالش برداشت گرچه وصيّت نكرده باشد يا صغير داشته باشد،
و مخارج تجهيز زن به عهده شوهر است گرچه زن مال داشته باشد.
مسئله 467-
هر يك از سه پارچه كفن نبايد به قدرى نازك باشد كه بدن ميّت از زير آن
پيدا باشد.
مسئله 468-
كفن كردن ميّت با چيز نجس و پارچه ابريشمى يا طلاباف و پوست حيوان حلال
گوشت، در حال ناچارى اشكال ندارد، ولى با چيز غصبى يا پوست مردار و يا
پارچهاى كه از پشم يا موى حيوان حرام گوشت تهيه شود، در حال ناچارى هم
جايز نيست و بايد ميّت را بدون كفن دفن نمود.
مسئله 469-
اگر كفن ميّت به نجاست خود او، يا به نجاست ديگرى نجس شود، چنانچه كفن
ضايع نمىشود، بايد مقدار نجس را بشويند يا ببرند ولى اگر در قبر
گذاشته باشند بهتر است كه ببرند بلكه اگر بيرون آوردن ميّت توهين به او
باشد بريدن واجب مىشود و اگر شستن يا بريدن آن ممكن نيست، در صورتى كه
عوض كردن آن ممكن باشد بايد عوض نمايند.
مسئله 470-
كسى كه براى حجّ يا عمره احرام بسته اگر بميرد بايد مثل ديگران كفن شود
و پوشاندن سر و صورتش اشكال ندارد.
مسئله 471-
مستحب است انسان در حال سلامتى، كفن و سدر و كافور خود راتهيه كند.
احكام حنوط كردن ميّت
مسئله 472-
بعد از غسل واجب است ميّت را حنوط كنند، يعنى به پيشانى و كف دستها و
سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پاهاى او كافور بمالند و مستحب است به سر
بينى ميّت هم كافور بمالند و بايد كافور سائيده و تازه باشد و اگر به
واسطه كهنه بودن، عطر او از بين رفته باشد كافى نيست.
مسئله 473-
مستحب آن است كه اوّل، كافور را به پيشانى ميّت بمالند، و در جاهاى
ديگر هم ترتيب لازم نيست.
مسئله 474-
بهتر آن است كه ميّت را پيش از كفن كردن، حنوط نمايند گرچه در بين كفن
كردن و بعد از آن هم مانعى ندارد.
مسئله 475-
كسى كه براى حجّ احرام بسته است، اگر پيش از تمام كردن سعى بين صفا و
مروه بميرد، حنوط كردن او جايز نيست و نيز اگر در احرام عمره پيش از
آنكه موى خود را كوتاه كند بميرد نبايد او را حنوط كنند.
مسئله 476-
زنى كه شوهر او مرده و هنوز عدّهاش تمام نشده گرچه حرام است خود را
خوشبو كند، ولى چنانچه بميرد حنوط او واجب است.
مسئله 477-
مكروه است ميّت را با مشك و عنبر و عود و عطرهاى ديگر خوشبو كنند يا
براى حنوط اينها را با كافور مخلوط نمايند.
مسئله 478-
مستحب است قدرى تربت حضرت سيّد الشهداء
علیه السلام
با كافور مخلوط كنند، ولى بايد از آن كافور به جاهايى كه بىاحترامى
مىشود نرسانند و نيز بايد تربت به قدرى زياد نباشد، كه وقتى با كافور
مخلوط شد، آن را كافور نگويند.
مسئله 479-
اگر كافور به اندازه غسل و حنوط نباشد بايد غسل را مقدّم دارند و اگر
براى هفت عضو كفايت نكند بايد پيشانى را مقدم دارند.
مسئله 480-
مستحب است دو چوب تر و تازه در قبر همراه ميّت بگذارند.
احكام نماز ميّت
مسئله 481-
نماز خواندن بر ميّت مسلمان، گرچه بچّه باشد واجب است ولى بايد پدر و
مادر آن بچّه يا يكى از آنان مسلمان باشد و شش سال بچّه تمام شده باشد.
مسئله 482-
نماز ميّت بايد بعد از غسل و حنوط و كفن كردن او خوانده شود. و اگر پيش
از اينها، يا در بين اينها بخوانند، گرچه از روى فراموشى يا ندانستن
مسئله باشد كافى نيست.
مسئله 483-
كسى كه مىخواهد نماز ميّت بخواند، لازم نيست با وضو يا غسل يا تيمّم
باشد و بدن و لباسش پاك باشد، و اگر لباس او غصبى هم باشد اشكال ندارد،
گرچه مستحب است كه تمام چيزهايى را كه در نمازهاى ديگر لازم است رعايت
كند.
مسئله 484-
كسى كه به ميّت نماز مىخواند بايد رو به قبله باشد، و نيز واجب است
ميّت را مقابل او به پشت بخوابانند، به طورى كه سر او به طرف راست
نمازگزار و پاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.
مسئله 485-
مكان نمازگزار نبايد از جاى ميّت پستتر يا بلندتر باشد ولى پستى و
بلندى مختصر، اشكال ندارد.
مسئله 486-
نمازگزار نبايد از ميّت دور باشد ولى اگر كسى به واسطه صفهاى نماز
جماعت از ميّت دور باشد، اشكال ندارد گرچه بخواهد فرادى نماز بخواند.
مسئله 487-
نمازگزار بايد مقابل ميّت بايستد، ولى اگر نماز به جماعت خوانده شود و
صف جماعت از دو طرف ميّت بگذرد، نماز كسانى كه مقابل ميّت نيستند اشكال
ندارد.
مسئله 488-
بين ميّت و نمازگزار، بايد پرده و ديوار يا چيزى مانند اينها نباشد ولى
اگر ميّت در تابوت و مانند آن باشد اشكال ندارد.
مسئله 489-
در وقت خواندن نماز، بايد عورت ميّت پوشيده باشد و اگر كفن كردن او
ممكن نيست، بايد عورتش را گرچه با تخته و آجر و مانند اينها باشد
بپوشانند.
مسئله 490-
نماز ميّت را بايد ايستاده و با قصد قربت بخواند، و در موقع نيّت ميّت
را معيّن كند، مثلاً نيّت كند نماز مىخوانم بر اين ميّت قربة الى
اللَّه.
مسئله 491-
اگر كسى نباشد كه بتواند نماز ميّت را ايستاده بخواند، مىشود نشسته بر
او نماز خواند.
مسئله 492-
اگر ميّت وصيّت كرده باشد شخص معيّنى بر او نماز بخواند، لازم نيست كه
از ولىّ ميّت اجازه بگيرد.
مسئله 493-
بر چندميّتمىشود يكنماز خواند، گرچه بعضىمرد و بعضى زن باشند.
مسئله 494-
مكروه است بر ميّت چند مرتبه نماز بخوانند، ولى اگر ميّت اهل علم و
تقوى باشد مكروه نيست.
مسئله 495-
اگر ميّت را عمداً يا از روى فراموشى يا به جهت عذرى بدون نماز دفن
كنند، يا بعد از دفن معلوم شود نمازى كه بر او خوانده شده باطل بوده
است تا وقتى جسد او از هم نپاشيده واجب است با شرطهايى كه براى نماز
ميّت گفته شد به قبرش نماز بخوانند.
دستور نماز ميّت
مسئله 496-
نماز ميّت پنج تكبير دارد و اگر نمازگزار پنج تكبير به اين ترتيب بگويد
كافى است: بعد از نيّت و گفتن تكبير اوّل بگويد:
«اَشْهَدُ اَنْ لا إلهَ اِلّاَ اللَّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ
اللَّهِ»
و بعد از تكبير دوّم بگويد:
«اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ»
و بعد از تكبير سوّم بگويد:
«اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ و
الْمُؤْمِناتِ»
و بعد از تكبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد:
«اَللَّهُمَّ اغْفِر لِهذَا الْمَيِّتِ»
و اگر زن است بگويد:
«اَللُّهمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَيِّت»
و بعد تكبير پنجم را بگويد و بهتر است بعد از تكبير اوّل بگويد:
«اَشهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلّاَ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ وَ
اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ
بِالْحَقِّ بَشيراً وَ نَذيراً بَيْنَ يَدَىِ السَّاعَةِ»
و بعد از تكبير دوّم بگويد:
«اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و الِ مُحَمَّدٍ وَ بارِكْ عَلى
مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً و الَ مُحَمَّدٍ
كَاَفْضَلِ ما صَلَّيْتَ وَ بارَكْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى اِبراهيمَ وَ
الِ اِبْراهيمَ اِنّكَ حَميدٌ مَجيدٌ وَ صَلِّ عَلى جَميعِ
الْاَنْبِياءِ وَ الْمُرْسَلينَ وَ الشُّهَداءِ وَالصِّدّيقينَ وَ
جَميعِ عِبادِ اللَّهِ الصَّالِحينَ»
و بعد از تكبير سوّم بگويد:
«اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ المُسْلِمينَ
وَالْمُسْلِماتِ اَلْاَحياءِ مِنْهُمْ وَ الْاَمْواتِ تابِعْ بَيْنَنا
وَ بَيْنَهُمْ بِالْخَيْراتِ اِنَّكَ مُجيبُ الدَّعَواتِ اِنَّكَ عَلى
كُلِّ شَىءٍ قَديرٌ»
و بعد از تكبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد:
«اَللَّهُمَّ اِنَّ هذا عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدِكَ وَابْنُ اَمَتِكَ
نَزَلَ بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنزُولٍ بِهِ اَللَّهُمَّ اِنَّا لا
نَعْلَمُ مِنْهُ اِلّا خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنَّا
اَللَّهُمَّ اِنْ كانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِى اِحْسانِهِ وَ اِنْ كانَ
مُسيئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرْ لَهُ اَللَّهُمَّ اجْعَلْهُ
عِنْدَكَ فى اَعْلى عِلّيينَ وَاخْلُفْ عَلى اَهْلِهِ فِى الْغابِرينَ
وَ ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ»
و بعد تكبير پنجم را بگويد ولى اگر ميّت زن است بعد از تكبير چهارم
بگويد:
«اَللَّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُكَ وَابْنَةُ عَبْدِكَ وَ ابْنَةُ
اَمَتِكَ نَزَلَتْ بِكَ وَ اَنْتَ خَيْرُ مَنزُولٍ بِه اَللَّهُمَّ
اِنَّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلّا خَيْراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِها
مِنَّا اَللَّهُمَّ اِنْ كانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فِى اِحْسانِها وَ
اِنْ كانَتْ مُسيئَةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها اَللَّهُمَّ
اجْعَلْها عِنْدَكَ فى اَعْلى عِلّيينَ وَاخْلُفْ عَلى اَهْلِها فِى
الْغابِرينَ وَ ارْحَمْها بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ»
مسئله 497-
بايد تكبيرها و دعاها را طورى پشت سر هم بخواند كه نماز از صورت خود
خارج نشود.
مسئله 498-
كسى كه نماز ميّت را به جماعت مىخواند بايد تكبيرها و دعاهاى آن را هم
بخواند.
مستحبّات نماز ميّت
مسئله 499-
دوازده چيز در نماز ميّت مستحب است:
اوّل: كسى كه نماز ميّت مىخواند با وضو يا غسل يا
تيمّم باشد.
دوّم: اگر ميّت مرد است، امام جماعت يا كسى كه
فرادى به او نماز مىخواند مقابل وسط قامت او بايستد و اگر ميّت زن است
مقابل سينهاش بايستد.
سوّم: پا برهنه نماز بخواند.
چهارم: در هر تكبير دستها را بلند كند.
پنجم: فاصله او با ميّت به قدرى كم باشد كه اگر
باد لباسش را حركت دهد به جنازه برسد.
ششم: نماز ميّت را به جماعت بخواند.
هفتم: امام جماعت تكبير و دعاها را بلند بخواند و
كسانى كه با او نماز مىخوانند، آهسته بخوانند.
هشتم: در جماعت گرچه مأموم يك نفر باشد، عقب امام
بايستد.
نهم: نمازگزار به ميّت و مؤمنين زياد دعا كند.
دهم: پيش از نماز سه مرتبه بگويد اَلصَّلوة.
يازدهم: نماز را در جايى بخوانند كه مردم براى
نماز ميّت بيشتر به آنجامىروند.
دوازدهم: زن حائض اگر نماز ميّت را به جماعت
مىخواند در صفى تنها بايستد.
مسئله 500-
خواندن نماز ميّت در مساجد مكروه است ولى در مسجد الحرام مكروه نيست.
