عمليات هوايي سلطان

عملیات هوایی سلطان

نیروی هوایی عراق

دو سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ، فرماندهان عالی رتبه و تحصیل کرده عراقی از این که همسایه قدرتمند شرقی آن ها به یکی از مدرن ترین هواپیماهای شکاری جهان یعنی " اف - ۱۴ " مجهز شده بود ، برای حفظ توازن قدرت هوایی خود در جستجوی رقیبی قدر می گشتند . از آن جایی که هواپیما های تامکت تنها در اختیار ایالت متحده امریکا قرار داشت و به غیر از نیروی هوایی ایران که ان هم با پادرمیانی مجلس سنا و فشار شخصیت هایی چون " هنری کسینجر " وزیر وقت وزارت امور خارجه آمریکا موافقت اش کسب شده بود ، به کشور ثالثی واگذار نمی شد .. کارشناسان نظامی عراق در اروپا دنبال هواپیماهای شکاری مدرن با قابلیت های بسیار بالایی می گشتند .. تا این که در سال ۱۹۷۷ میلادی با کمپانی معظم " Dassault " در فرانسه به توافق رسیده و قرار دادی مبنی به خرید هواپیمای میراژ - اف یک ( Mirage F-1 ) را منعقد کردند . طبق قوانین تعریف شده کمپانی سازنده هواپیما موظف شده بود علاوه بر پشتیبانی قطعات و لوازم یدکی ، همزمان با تحویل هواپیماهای میراژ به نیروی هوایی عراق ، تعدادی متخصص رو برای آموزش پرسنل عراقی اعزام کند . سه سال بعد از عقد قرارداد ، تحویل هواپیماها در شرایطی آغاز شد که حاکم دیکتانور عراق برای گریز از معاهده ۱۹۷۵ الجزایر و با رویای تصرف تهران در سه روز !! حملات گسترده ای رو به خاک ایران آغاز کرده بود .. ! ۴۷ کارشناس و متخصص فرانسوی در پایگاه هوایی " الهوریه " که در نزدیکی شهر " موصل " واقع شده است ، کار اموزش خلبانان میراژ رو آغاز کردند .. صدام حسین به خاطر دستیابی به هواپیماهای مدرن ، به افتخار میهمانان فرانسوی میهمانی شام مجللی رو ترتیب داد ...!

ستاد نیروی هوایی ایران

با تحویل نخستین پارتی هواپیمای میراژ به عراقی ها و استقرار متخصصان فرانسوی در پایگاه هوایی الهوریه ، کارشناسان کهنه کار ایرانی در ستاد مرکزی نیروی هوایی و پست های فرماندهی تابعه که کل تحرکات نظامی دشمن رو زیر نظر داشتند ، با رصد کردن روی الهوریه در تفکر انهدام کامل پایگاه هوایی و از بین بردن میراژ های فرانسوی بودند ! آن ها خیلی دلشون می خواست راهی پیدا کرده تا ضمن خوشامدگویی به فرانسویانی که علنآ وارد جنگ با ما شده بودند ، ضرب شصتی هم به صدام حسین داده تا دیگه هوس مقابله با شیر مردان ایرانی رو در سر نپروارند .. !! اما همه فرماندهان و طراحان نقشه های جنگی به خوبی می دانستند حضور در عمق ۳۰۰ کیلومتری خاک دشمن حتی بر روی کاغذ هم عملی نیست .. ! و به خودکشی بیشتر شباهت دارد تا یک طرح عملیات جنگی .. !! در همان حال عرق وطن پرستی و خشم ناشی از تعرض عراقی ها به نوامیس مردم شریف چنان در سینه پرسنل ارتش خصوصآ عقابان تیزپرواز مشتعل بود که حتی در موقع استراحت هم در اندیشه طراحی راهکاری برای نفوذ و متوقف کردن ماشین جنگی دشمن بودند .. در جلسات مشترک فرماندهان ارشد ارتش همچنین فرماندهان پایگاه های هوایی گاهی تا پاسی از نیمه شب سرگرم مشورت و بررسی نقشه عملیات های گوناگونی بودند .. تا این که جرقه عملیات مافوق تصور در ذهن دو تن از خلبانان قدیمی فانتوم به نام های " سرهنگ افشاری " و سرگرد " ذوقی " شکل گرفت ..

نگرشی به هواپیماهای اف -۱۴ ( تامکت)

قبل از این که در باره طرح مشترک دو خلبان شجاع ایرانی بحث ام رو آغاز کنم .. از اون جایی که در همه ماموریت ها و عملیات های خطرناک جنگی به کرات به نقش فعال و حضور هواپیماهای اف - ۱۴ با همون تامکت اشاره می شود ، اجازه می خواهم نکاتی رو در باره گربه های دوست داشتنی ایران بیان کنم . البته از شما چه پنهان مدت هاست تصمیم داشتم به بهانه از رده خارج شدن این هواپیماهای فوق العاده در ایالت متحده امریکا که در سال ۲۰۰۴ صورت گرفت .. پستی کامل از تاریخچه و توانمندی های آن و نقش بسیار حساس اش در زمان جنگ حتی در ایام صلح تقدیم شما یاران کنم .. که به امید خدا اگه زنده موندم ، حتمآ در آینده ای نزدیک انجام خواهم داد . یقینآ اطلاع دارید که نکته قوت هواپیماهای تامکت در توانایی استفاده از موشک های بسیار پیشرفته " فونیکس " است . که در شرکت " هیوز " تهیه و تولید می شود . البته موشک های یاد شده و سیر روند تکاملی آن هم تاریخچه جالبی دارد که سعی می کنم در فواصل همین پست گریز هایی به آن بزنم .. ! همان گونه که در بالا اشاره شد ، ایران تنها کشوری در جهان بود که به این نوع هواپیما ها بعد از امریکا دسترسی داشت . خوب یادمه خیلی از خلبانان آس شکاری که قبلآ برای آموزش حرفه خلبانی به آمریکا اعزام شده بودند ، با ورود تامکت ها به ایران و استقرار آن در یکی از پایگاه های بزرگ هوایی کشور ، مجدد جهت طی دوره های تخصصی و پرواز با این پرنده محبوب مخصوصآ فراگیری کار با سیستم های موشکی نظیر فونیکس راهی امریکا شدند .. اما با اغاز انقلاب اسلامی و تیره شدن روابط بین دو کشور ، همه خلبانان برگشتند .. حتی خوب یادمه قرار بود بر روی سامانه ره گیری هواپیما ها تغیراتی ایجاد بشه تا بوسیله تکنولوژی لیزری و با خاموش بودن رادار هواپیما ، قادر به ردیابی هدف های پرنده در آسمان باشد که این پروژه هم انجام نشده کنسل شد ... ! اما این تازه اول مشکلات بود .. !

خرابکاری آمریکایی ها .. !!

حتمآ تعجب می کنید اگه بگم .. طبق گزارش آن دسته ازپرسنل فنی که در گردان های نگهداری و پروازی هواپیماهای " اف - ۱۴ " خدمت می کردند ، به دنبال وقوع انقلاب و دستور ترک سریع مقامات امریکایی از کشور .. آن ها با دستکاری در سیستم های حساس هواپیما و سلاح های مربوطه عملآ شلیک موشک از آن ها رو غیر ممکن کرده بودند .. ! اما با کمال ناباوری به همت متخصصان نیروی هوایی و کار مستمر شبانه روزی ، سرانجام تعدادی از تامکت ها قابلیت شلیک فونیکس رو بدست اوردند .. در این رابطه یا اجازتون یک پارانتز باز می کنم .. در مطالب گذشته اشاره کردم که دو نفر از دوستان و همکاران صمیمی ام از خط پرواز سی - ۱۳۰ به گردان اف - ۱۴ رفته و با آن هواپیما پرواز می کردند . البته در زمان جنگ هر گاه گذرم به اصفهان می افتاد ، چند شبی میهمان این عزیزان بودم .. علاوه بر آن یکی از اقوام دور بنده هم که همافر متخصصی بود در گردان نگهداری کار می کرد .. خب طبیعی است که شب ها محور گفت و گو های ما در باب تامکت ها باشد .. آن ها معتقد بودند حتی در قبل از انقلاب هم کار بر روی سامانه های فونیکس خیلی بامشکل همراه بود . و تنها از عهده تعدادی متخصص ماهر کمپانی هیوزکه در آشیانه کار می کردند میسر بود ! البته آن ها کار آموزش متخصصان ما رو به عهده داشتند .. ولی حضرت عباسی کم تر کسی اموزش رو جدی می گرفت .. ! بعد از انقلاب کارشناسان غربی معتقد بودند .. امکان نداره یک فروند تامکت عملیاتی شود .. چون بدون دریافت قطعات یدکی ، نرم افزار های بهینه سازی و حمایت کمپانی هیوز چنین چیزی غیر ممکن می نمود .. اما خوشبختانه این کار عملی شد .. و دیدیم که چگونه در طول هشت سال جنگ ، چگونه اقتدار و قدرت مطلق خودشون رو به دشمن دیکته کردند .. !؟ و موفق به حفظ ایمنی آسمان ایران عزیز شدند ..

طرح عملیاتی سلطان ...

بر اساس طرحی که آن دو افسر شجاع و فهیم نیروی هوایی ارایه دادند ، قرار شد 6 فروند جنگنده F-4E ، هر كدام مسلح به 12 بمب MK-82 (متعلق به اسكادران هاي 31 و 32 شكاري تاكتيكي مستقر در پايگاه شهيد نوژه همدان ) به هدف حمله کنند . براي اين ماموریت تصميم گرفته شده بود تا جنگنده ها از شمال عراق به هدف نزديك شوند ( بر خلاف معمول هميشه كه جنگنده ها از غرب عراق وارد آسمان اين كشور مي شدند ) . اين تغيير مسير به جنگنده ها اين امكان را مي داد كه از خطر قرار گرفتن در برد 12 سايت از 16 سايت موشكي شناخته شده SA-2 ، SA-3 و SA-6 مستقر در منطقه پرهيز کنند ، همچنين اين تغيير مسير باعث مي شد تا شکاری ها در مسير گشت هاي هوايي شناخته شده جنگنده هاي عراقي كه عمدتا با MiG-21 بر روي شهر موصل صورت مي گرفت قرار نگيرند . با اين وجود ، بارگيري جنگنده هاي فانتوم با بمبهاي 500 پوندي (آن هم به تعداد 12 تير براي هر جنگنده) باعث مي شد تا وزن هواپيما شديدا افزايش يابد و به تبع آن جنگنده ها نتوانند با تكيه بر سوخت داخلي خود و مخازن سوخت اضافه ماموريت را به سلامت انجام دهند ، از اين رو نياز به سوختگيري هوايي در بين مسير احساس مي شد . بنابر اين قرار شد تا 2 فروند هواپيماي تانكر 707 به همراه گروه پروازي به داخل عراق وارد شوند و كار سوخت رساني به فانتوم ها را انجام دهند . براي محافظت از تانكرها هم قرار شد 2 فروند جنگنده F-14A تامكت (متعلق به گردان 81 شكاري تاكتيكي پايگاه هشتم شكاري اصفهان) در گروه پروازي حضور داشته باشند .

پست فرماندهی نیروی هوایی ..

با تکمیل شدن طرح فوق و جلسات متعدد شور و مشورت با فرماندهان و خلبانان با تجربه و بازسازی دقیق آن از نظر زمانبندی همه چیز برای انجام یک ماموریت تاریخی و سرنوشت ساز مهیا شده بود . از نخستین روزهای شکل گیری پروژه " سلطان " همه مسایل و جزئیات ایمنی آن مو به مو اجرا می شد . بچه ها در عملیات های برون مرزی گذشته ، حسابی کارکشته شده بودند .. از ویژه گی های مهم این عملیات ، مجوز حضور بوئینگ های سوخترسان به اتفاق تامکت ها به داخل خاک عراق بود .. ! ممکنه در روایت این عملیات حضور تانکر ها عادی به نظر بیاید .. اما کافی است وضعیت جنگی و حاکم بر فضای هر دو کشور رو در نظر گرفته .. و تجسم کنید دو فروند هواپیمای سنگین بوئینگ ۷۰۷ که تا خرخره شون مملو از سوخت است ، بخواهند در معیت فانتوم ها چابک وارد خاک دشمن تا دندان مسلح شوند .. ! دشمنی که از حمایت اغلب کشور های غربی هم برخوردار است .. !! و مجهز به انواع هواپیماهای رهگیری ، رادار های قوی ، سیستم موشکی مدرن زمین به هوا ، به همراه کلی تجهیزات اضافه .. !! چه شود .. !!!؟؟ تازه برای ورود به خاک دشمن ، بایستی وارد فضای کشور دیگری به نام ترکیه هم می شدند .. !! کافی بود یکی از بچه ها در اون هنگام به زیر پایش خیره شده تا به وضوح با چشم بصیرت اختلافات قومی و مرزی منطقه رو مشاهده می کرد .. ! قوز بالا قوز زمانی می شد که اضطراری هم می گرفتند .. !! باور کنید تجسم هر یک از موضوعات فوق در اون شرایط مو رو بر تن ادمی سیخ می کند .. ! ( قربون خودم که کچل و کم مو هستم .. !! ) الحق و انصاف قبول کنید که شق القمر بود ...

قبل از آغاز عملیات ...

سرهنگ افشار علاوه بر دغدغه مسئولیت اجرایی طرح سلطان ، وظیفه حفظ روحیه در افراد زیر مجموعه اش رو هم به عهده داشت .. کافی بود یک فروند بچه شیطان بر افکار یکی از خلبانان گروه غلبه کرده و او را به خطرات و تهدیدهای جدی سر راهش وا می داشت .. !! عزیزانی که دستی بر آتش جنگ داشته اند حتمآ درک می کنند که چگونه کوچک ترین خطای سهوی کل عملیات رو با شکست مواجه می کرد .. ! کافی بود زبونم لال اتفاق غیر منتظره ای برایشون رخ می داد .. از خرابی هواپیماها گرفته تا شلیک پدافند مدرن دشمن .. یا پیدا شدن سرو کله شکاری های عراقی ( که البته این مورد پیش اومد ! ولی خواهید دید گربه های دوست داشتنی مون حسابی دخل شون رو آوردند .. ! ) بگذریم . ابتدا جناب افشار جلسه ای رو با خلبانان فانتوم ترتیب داد . البته این رو بگم .. چون خودش از تبار فانتومی ها بود ( خلبان اف - ۴ بود ) دقیقآ امار آس های کشور رو داشت .. اگر چه به خاطر امادگی و تجارب بالای همه خلبانان انتخاب خیلی دشوار و کار سختی محسوب می شد .. وي ابتدا خلبانان فانتوم ها را نسبت به ماموريت توجيه كرد و در خلال آن به خلبانان گفت كه آن ها بايد فقط بر روي اصول پروازي تمركز كنند ، همديگر را در ديد داشته باشند ، هدف را پيدا كرده و منهدم نمايند .. و سپس نوبت خلبانان اف - ۱۴ رسید . او خطاب به آن ها تاكيد كرد كه آن ها مي بايست به همراه هواپیماهاشون در كنار تانكر ها چرخیده و از اون ها مانند دو تا چشم خود كاملا محافظت كنند، چون اگر خدای ناکرده بوئینگ ها آسیب دیده و منهدم شوند ، همه چيز از بين خواهد رفت . خود سرهنگ افشار قرار شد تا شخصا برای نظارت در عمليات حضور داشته باشد و از درون يكي از تانكرها عمليات را فرماندهي كند .

۲۹ اکتبر ۱۹۸۰ پایگاه شکاری تبریز ..


سحرگاه روز 29 اكتبر 1980 ، پايگاه دوم شكاري تبريز ، شاهد برخاست 3 فروند تانكر 707 (1 فروند ذخيره) ، 8 فروند جنگنده فانتوم (2 فروند ذخيره) و 3 فروند جنگنده تامكت (1 فروند ذخيره) بود . هواپيماها در جنوب اروميه به يكديگر ملحق شدند و با حركت در ارتفاع پايين و در پناه كوه ها خود را از ديد رادارهاي عراقي مخفي كردند . قبل از ورود به آسمان تركيه تمام هواپيماهاي ذخيره به پايگاه بازگشتند . سپس بقيه هواپيماها كه اكنون 10 فروند مي شدند گروه پروازي سلطان را تشكيل دادند . اين گروه پروازي شامل 6 فروند جنگنده فانتوم با اسامي سلطان 1 تا سلطان 6 ، 2 فروند جنگنده تامكت با اسامي سلطان 7 و سلطان 8 و 2 فروند هواپيماي تانكر 707 با اسامي سلطان 9 و 10 بود . ليدر دسته فانتوم ها ، سلطان 1 به خلباني سرگرد شوقي بود ، ليدر تامكت ها تامكت سلطان 7 به خلباني كاپيتان صدقي بود و همبال (وينگ من ) او تامكت سلطان 8 به خلباني كاپيتان طيبي بود. سرهنگ افشار نيز درون تانكر سلطان 9 قرار داشت و از آن جا عمليات را فرماندهي مي كرد. هواپيماهاي گروه پروازي سلطان به مسير خود ادامه دادند و وارد آسمان تركيه شدند و دقايقي به طي مسير در آسمان تركيه ادامه دادند ، سپس فضاي هوايي تركيه را ترك كرده و وارد آسمان عراق شدند و در پناه كوههاي جبل سينجار به حركت ادامه دادند ، سپس تمام جنگنده ها يك بار ديگر در آسمان سوختگيري كردند . پس از سوختگيري فانتوم ها راهي هدف شدند ،در حاليكه تانكرها و تامكت ها در همان منطقه شروع به چرخيدن كردند و منتظر آن ها ماندند ... دقایقی به کندی می گذشت .. کسی از آینده خبر نداشت ..

بر فراز پایگاه الهوریه ...

جنگنده های فانتوم بعد از دقایقی پرواز به راحتی و بدون کوچک ترین مشکلی به هدف خود نزدیک شدند .. وای چه لحظات هیجان انگیز و جالبی .. ! خلبان ها با ارتفاع گرفتن و شیرجه رفتن بر روی مواضع از قبل تعین شده ، آن جا رو به جهنمی از آتش تبدیل کردند .. ماموریت با دقت و اقتدار پایان یافته بود .. و بایستی به همان روش از منطقه خطر دور می شدند .. با وجود زبانه کشیدن شعله های سرکش ، هنوز هیچ خبری از شلیک پدافند هوایی دشمن نبود .. ! شاید سرگرم تماشای بازی فوتبال استقلال - پرسپولیس بودند .. !! شاید هم خوابشون برده بود .. یا منتظر دستورات مافوق خود بودند .. ! شکاری های ما در حال پرواز به سمت هواپیماهای تانکر بودند .. که رادار یکی از تامکت ها حضور چهار فروند جنگنده عراقی رو که سلانه سلانه خیر سرشون مشغول گشت زنی بودند ، تشخیص داد ! فاصله آن ها تا بوئینگ های سوخترسان چیزی حدود هفتاد کیلومتر بود .. خلبان تامکت همچنین به وسیله سیستم شناخت دوست از دشمن ( آی . اف . اف ) هواپیمایش خیلی زود متوجه شد که هر چهار فروند هواپیمای جنگنده عراقی از نوع میگ ۲۳ یا همون " فلاگر " ها هستند .. این خبر سریع به سرهنگ افشار که با با دقت مثال زدنی سرگرم بررسی اوضاع بود ، اطلاع داده شد . فرمانده با تجربه بدون کوچک ترین وحشتی متوجه شد که جنگنده ها دقیقآ در منطقه ای بین تانکر ها و فانتوم ها پرواز می کنند .. و به هیچ عنوان متوجه شکاری های ایرانی نشده اند ! اما این امکان وجود داشت که تا دقایقی دیگر فانتوم ها با فلاگر ها برخورد کرده و مشکلاتی رو برای گروه فراهم اورند .. از همه مهم تر طفلک فانتوم های ما فاقد موشک های هوا به هوا بودند .. !! و از طرفی آن ها سوخت هم به مقدار کافی برای تغیر مسیر و تعقیب و گریز نداشتند .. و به عبارتی شیشه عمر آن ها به همون چند گالن سوخت ته باک هاشون بستگی داشت .. که فقط تا رسیدن به نزدیک مادر هاشون ( تانکرها ) کفایت می کرد .. !!

تصمیم مهم و حساس فرمانده ...

نقش رهبری و فرماندهی در لحظات حساس و خطرناک مشخص می شود .. حال نوبت سرهنگ افشار بود تا با حفظ خونسردی اش سریع تصمیم عاقلانه و صحیحی رو اتخاذ کند .. او به خوبی می دونست کوچک ترین اشتباه در امر محاسبه موقعیت ها و دستوراتی که صادر می کنه تبدیل به فاجعه ای خونبار برای خود و گروه همراه اش بدل خواهد شد .. اما او مرد لحظات خطر بود . سرهنگ مطمئن بود در شرایط عادی مواجه شدن فانتوم ها با فلاگر ها ، اصلآ جای نگرانی ندارد .. و به اصطلاح یک لقمه چپ فانتوم ها خواهند شد .. اما در شرایط فعلی نه سوخت کافی برای مانور دارند .. نه موشکی برای شلیک !! . از اين رو سرهنگ افشار به 2 فروند تامكتي كه در معيت تانكرها پرواز مي كردند دستور داد تا ميگ 23 ها را رهگيري كنند و پيش از رسيدن آن ها به جنگنده هاي فانتوم ، نابودشان كنند . با صدور این فرمان .. حال نوبت عزرائیل بود که به حکم فرمانده به بالای سر خلبانان فلاگر بروند .. ! و ان ها نیز همین کار رو کردند .. و سریع در منطقه حضور یافتند .. ! از آن جا كه هیچ گونه وقتي براي تلف كردن وجود نداشت ، هر دو تامكت سريعا از تانكر ها فاصله گرفتند و به يكديگر ملحق شدند و در حالي كه ارتفاعشان را به 15000 پا افزايش مي دادند به سمت جنوب (مكان حضور فلاگر ها ) حركت كردند . صدقي و طيبي با چك كردن دستگاه هاي الكترونيكي هواپيماهايشان متوجه شدند كه عراقي ها هنوز متوجه حضور آن ها نشده اند .. !! ( اونا دیگه چقدر پخمه بودند ..! ده فروند هواپیما بر فراز خاک شون جولان می دادند، یک پایگاه هم در دود آتش می سوخت .. اما ان ها هنوز خواب تشریف داشتند ) بنابر اين بازهم افزايش ارتفاع دادند و خود را به ارتفاع 20000 پايي رساندند . در چنين ارتفاعي دست آن ها براي حمله بسيار بازتر بود . جالب این که هنوز هم خلبانان گشت متوجه نکته مشکوکی نشده بودند .. !! به هر حال یا اشکال از رادار های عهد بوق شون بود ، یا برای هم قصه ننه کلثوم رو تعریف می کردند .. !!

لحظه نبرد هوایی ...

در آن ماموريت تامكت سلطان 7 با دو تير موشك AIM-54 فينيكس ، 3 موشك AIM-7 اسپارو و 2 تير موشك AIM-9‌سايدوايندر مسلح شده بود و تامكت سلطان 8 نيز مجهز به 6 تير موشك AIM-7 اسپارو و 2 تير موشك AIM-9 سايدوايندر بود .به خوبي قابل درك است كه تامكت ها موشك هاي دوربردتر و موثرتري نسبت به حريفان خود در اختيار داشتند ، اما هنوز موفقيت آن ها منوط به رعايت اصل مهم غافل گيري بود ، تا مبادا نيروي هوايي عراق متوجه حضور آن ها شود و جنگنده هاي ديگري را نيز براي مقابله با آن ها به آسمان بفرستد . خدمه تامكت ها قرار كردند تا ابتدا تامكت سلطان 7 با فلاگرهاي عراقي درگير شود . در حال افزايش ارتفاع به 22000 پايي ، كمك خلبان تامكت سلطان 7 ، رادار AWG-9 جنگنده را در حالت TWS قرار داد و مشغول بررسي دقيق اهداف شد ، در فاصله 56 كيلومتري از فلاگر هاي عراقي ، جنگنده هاي عراقي به وضوح رادار تامكت صدقي قابل مشاهده بودند . 4 فروند ميگ 23 به صورت جفتي پشت سر هم حركت مي كردند . صدقي تصميم گرفت تا ابتدا به ميگ 23 هاي جلويي حمله كند . در فاصله 33 كيلومتري از جنگنده هاي عراقي ، صدقي اجازه شليك موشك فينيكس را به كمك خلبان داد . وي موشك را بر روي اولين ميگ 23 كه در جلو حركت ميكرد شليك كرد ، موشك بلافاصله از تامكت جدا شده و به سمت جنگنده عراقي كه در ارتفاع 30000 پايي حركت مي كردند به پرواز در آمد . 8 ثانيه بعد نيز دومين موشك فينيكس به سمت دومين هواپيماي ميگ 23شليك شد . علي رغم شليك 2 موشك ، هنوز ميگ 23 ها به مسير خود ادامه مي دادند ، احتمالا آن ها هنوز از حضور تامكت ها در منطقه و سرنوشت سياهي كه در انتظارشان بود بي خبر بودند . در حالي كه خدمه تامكت ها مسير موشك هاي فينيكس را دنبال مي كردند و منتظر نتيجه بودند ، از سوي سلطان 9 با آن ها تماس گرفته شد و به آن ها اطلاع داده شد كه عراقي ها از حمله به پايگاه الهوريه آگاه شده اند و به ميگ 23 ها دستور داده اند تا به سمت فانتوم ها پرواز كنند و آن ها را رهگيري نمايند . ميگ 23 هاي عراقي قصد گردش و حركت به سمت فانتوم ها را داشتند اما خوشبختانه فرصتي پيدا نكردند ....

یک پارانتز بی موقع در زمین و آسمان .. !!

برای این که دوستان عزیزم به کاربرد موشک های فونیکس و اسپارو و دیگر موشک های رنگاوارنگ دیگه در این عملیات آشنا شوند ، چهار خلبان بخت برگشته فلاگر ها رو با خلبان های دو تامکت قهرمان مون رو در بین زمین و هوا تنها گذاشته و به دنیای این فن اوری ها می رویم .. AIM - SPARROW یک موشک هوا به هوا ، هدایت شونده به وسیله رادار و دارای کلاهکی باقدرت انفجاری بالاست. این موشک چند منظوره قابلیت عمل در همه شرایط و همه ارتفاعات را دارد و می تواند از هر جهتی به هواپیما و موشک های با عملکرد بالا حمله کند. سری موشک های AIM/RIM - 7هوا به هوا ، نیمه فعال و بدون موتور همراه است که به صورت ریلی و پرشی پرتاب می شود. . موشک های اسپارو بر روی هواپیماهای F-14 و F-4های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز نصب می شوند . در جنگ 8 ساله با عراق هم پرنده های عراقی زیادی طعمه خشم اسپاروهای ارتش ایران شدند.هواپیمایی که این موشک از آن شلیک می شود بایستی همواره هدف را به وسیله رادار در تصویر داشته باشد و این نیازمند آن است که هواپیما پروازی مستقیم و بدون لغزش داشته باشد. این نکته از محدودیت های موشک های اسپارو محسوب می شود. موشک اسپارو هنگام پرواز به وسیله چهار بال متحرک دلتا شکل کنترل می شود. نیروی رانش موشک نیز از یک موتور سوخت جامد فراهم می شود. یک فیوز فعال فرکانس رادیویی ، زمانی که موشک درمحدوده برد کشنده هدف قرار دارد ، کلاهک را منفجر می کند. اگرچه ابعاد ظاهری موشک در گونه های مختلف آن نسبتا بدون تغییر باقی مانده است ،اما اجزای داخلی آن پیشرفت ها و توانایی های گسترده ای را پذیرا بوده است

آشنایی با رادار اف - ۱۴ ها ...

در بحث شیرین حمله تامکت ها به فلاگر ها با واژه " AWG - 9 " که نوعی رادار است اشاره شد . برای آشنایی شما عزیزان .. با اجازه جناب عزرائیل و نکیر و منکر .. که همچنان به حالت استند بای در هوا منتظر بازگشت ما هستند ، کاربرد آن رو تعریف می کنم .. . سامانهء AWG-9 در اواخر دههء 1960 جهت نصب بر روي شكاري F-111B طراحي و ساخته گرديد، اما با لغو پرژوهء ساخت F-111B توسط نيروي دريايي، اين سامانه به جنگندهء F-14A منتقل گرديد. اين سيستم رادار، به يك فرستندهء بسيار پرقدرت مجهز است تا تاكنون در هيچ جنگنده‏اي نصب نشده است، و بدين جهت تامكت قادر مي ‎شود به راحتي اهداف پرنده را فاصلهء 100 مايلي (160 كيلومتري) تشخيص دهد. پردازشگر آنالوگ بسيار پيشرفتهء AWG-9 ، تأثيرات داپلر منعكس شده را تحليل كرده تا بتواند شتاب و جهت حركت هدف مورد نظر را به طور دقيق تشخيص دهد. اين قابليت فوق‏العاده، به تامكت امكان مي‏دهد تا اهداف ثابت روي زمين يا اهداف نزديك سطح دريا كه به واسطهء نزديك بودن به سطح دريا، شناسايي آنها با اغتشاش همراه است، و همچنين اهداف بسيار كوچك يا اهداف پرندهء بسيار كم‏ارتفاع را به طور دقيق شناسايي نمايد .

نبرد با فلاگر ها ...

اولين فينيكس به ميگ 23 جلويي برخورد كرد و آن را به تلي از آتش بدل كرد . كمك خلبان تامكت سلطان 7 فريادي از خوشحالي كشيد . با اين وجود به نظر مي رسيد كه موشك فينيكس دوم به هدف برخورد نكرده اما لحظاتي بعد كمك خلبان متوجه شد كه دومين ميگ 23 نيز در حال سقوط به طرف زمين است . به احتمال زياد موشك به خود هواپيما برخورد نكرده بود اما فيوز مجاورتي آن منفجر شده بوده و سرجنگي قوي موشك فينيكس كار ميگ 23 عراقي را يكسره كرده بود . تا اين لحظه 2 فروند ميگ 23 عراقي نابود شده بودند ، اما خدمه تامكت ها فرصتي براي شادماني نداشتند چون هنوز 2 فروند ميگ 23 ديگر در منطقه حضور داشتند كه ممكن بود خطراتي براي فانتوم ها ايجاد كنند . ميگ 23 هاي باقي مانده كاملا گيج شده بودند و نمي دانستند چه بايد بكنند ، آنها ابتدا به سمت جنوب تغيير مسير دادند ولي بعد به سمت غرب تغيير مسير دادند و پس از آن شروع به كاهش ارتفاع نمودند . آنها هنوز هم نمي دانستند كه چه چيزي و از چه سمتي آن ها را مورد حمله قرار داده است . صدقي و طيبي با دقت فعاليت آن ها را بر روي رادارهايشان زير نظر داشتند و منتظر موقعيت مناسبي براي شكار آن ها بودند . شوك ناشي از متلاشي شدن 2 فروند ميگ 23 در مقابل چشمان خلبانان ميگ 23هاي باقي مانده باعث شد تا آن ها دو اشتباه بزرگ انجام بدهند . يكي اين كه به سمت غرب راه افتادند و پشت خود را به سمت تامكت ها نموده بودند (اكنون تامكت ها دقيقا در پشت آن ها قرار گرفته بودند) و ديگر اين كه كاهش ارتفاع داده بودند و باعث شده بودند تا تامكت ها در ارتفاع بالاتري قرار بگيرند كه براي حمله بسيار ايده آل تر بود . تامكت ها براي چند لحظه پس سوز موتورهايشان را روشن كردند تا به سرعت مناسبي برسند و فاصله شان با فلاگر ها كمتر شود .

پایان زندگی جنگنده های عراقی ..

خدمه دو تامكت اكنون خودشان را براي شليك موشك هاي اسپارو به طرف فلاگر هاي عراقي كه فقط 12 كيلومتر جلوتر از تامكت ها بودند آماده مي كردند . اينبار نوبت طيبي بود كه وارد عمل شود ، بنابر اين صدقي 2000 پا از او فاصله گرفت تا مواظب اطراف باشد و چنان چه هنوز جنگنده عراقي ناشناخته اي در منطقه باقي مانده بود آن را رهگيري كند . لحظاتي مانده به شليك موشك هاي اسپارو ‏، طيبي با صدقي تماس گرفت و اعلام كرد كه در CSD جنگنده اش مشكلاتي بوجود آمده است . ساختار سيستم تسليحات تامكت بگونه اي است كه بدون داشتن يك CSD فعال و بدون مشكل كار رهگيري دشمن و شليك موشك كاملا غيرممكن است . طيبي مي توانست مشكل را حل نمايد ، برنامه ريزي مجدد CSD در حدود 5 دقيقه زمان مي برد و 6 تا 8 دقيقه نيز نياز بود تا سيستم ناوبري هواپيما اصلاح گردد . اما او در 300 كيلومتري عمق اسمان عراق قرار داشت و فرصت و سوخت كافي براي انجام اين كار ها نداشت . بدون CSD ، طيبي فقط مي توانست از مسلسل هواپيما استفاده كند و براي برگشت به فضاي امن ايران نيازمند شانس زياد و اسكورت از سوي جنگنده ديگري مي بود . صدقي كه از اين مشكل آگاه شده بود و مي دانست كه طيبي فرصتي براي رفع مشكل ندارد به او دستور داد كه از ادامه مسير خودداري كند و به سمت منطقه اي كه تانكرها در آنجا در حال گردش بودند برگردد و منتظر بماند . و خودش نيز به دنبال ميگ23هاي باقي مانده به راه افتاد . صدقي موشك حرارتي را مسلح كرد و به دنبال ميگ 23 ها به راه افتاد . وي يكبار ديگر نيز از پس سوز استفاده نمود تا به سرعت دست يابد . اكنون صدقي به نزديكي فلاگر ها كه در 10000 پايي پرواز مي كردند رسيده بود . در 1500 متري آن ها ، صدقي صداي قفل موشك سايدوايدر را شنيد اما قبل از آن كه بتواند موشك را شليك كند ، فلاگر ها به يك باره از هم جدا شدند و ليدر به سمت راست گردش كرد و وينگ من هم به سمت چپ . مسلما آن ها اكنون از حضور تامكت مطلع شده بودند . صدقي بلافاصله به راست گردش كرد و به دنبال ليدر رفت . فلاگر عراقي سعي در انجام مانورهاي شديد جهت جلوگيري از شليك موشك توسط صدقي داشت اما بالاخره صدقي توانست تا بر روي فلاگر قفل كند و موشك سايدوايندر را به طرفش شليك كند . ثانيه هايي بعد موشك به هدف برخورد كرد و آن را متلاشي كرد . هنوز لحظاتي از متلاشي شدن فلاگر عراقي نگذشته بود كه كمك خلبان صدقي به وي خبر داد كه آخرين ميگ 23 دقيقا در پشت سر آن ها قرار دارد و هم چنين سوخت چنداني براي آن ها باقي نمانده است .

یک مانور نجات بخش ..

در حال پرواز با سرعت 520 مايل بر ساعت ، با سوخت نه چندان زياد و با يك ميگ 23 دقيقا در پشت سر ، صدقي مانوري شبيه مانور كبرا انجام داد . اين مانور باعث شد تا سرعت وي در چند ثانيه به يكباره از 520 مايل بر ساعت به 150 مايل بر ساعت كاهش پيدا كند . اما خلبان آخرين ميگ 23 كه انتظار چنين مانوري را نداشت غافلگير شد و به يكباره از صدقي جلو افتاد . اكنون صدقي در پشت سر فلاگر عراقي قرار گرفته بود ، وي مجددا پس سوز را روشن كرد تا به سرعت دلخواه برسد سپس يك تير موشك حرارتي سايدوايندر روانه فلاگر عراقي كرد . اين موشك نيز همانند 3 موشك قبلي به هدف اصابت كرد و باعث شد تا فلاگر عراقي منهدم شود . پس از منهدم كردن آخرين فلاگر عراقي ، صدقي پس سوز را خاموش كرد و با سرعت عادي به سمت تانكرها به راه افتاد . وي در تماس با سلطان 9 وضعيت خود را اطلاع داد و همچنين متوجه شد كه تمام فانتوم ها به سلامت به تانكر ها رسيده اند و پس از سوختگيري راهي آسمان ايران شده اند . پس از لحظاتي صدقي و كمك خلبانش توانستند تانكر سوخترسان را ببيند در حالي كه فانتوم هاي سلطان 1 و سلطان 3 آن را اسكورت مي كردند . صدقي توانست همانند ساير پرنده هاي حاضر در عمليات به راحتي سوختگيري نمايد و به سلامت به آسمان ايران اسلامي برگردد

نتیجه عملیات ..

بعد از عمليات مشخص شد كه فانتوم هايي كه به پايگاه هوايي الهوريه حمله كرده بودند ، علاوه بر وارد كردن خسارات جدي توانسته اند تا 2 فروند ميگ 21 و يك فروند Mi-8 را نيز بر روي زمين از بين ببرند . همچنين حداقل يك متخصص فرانسوي در جريان حمله به هلاكت رسيد و يك نفر ديگر نيز زخمي شد . بعد از اين جريان تمامي متخصصان فرانسوي به فرانسه بازگشتند . هم چنين بعدا مشخص شد كه 3 خلبان از 4 خلباني كه ميگ 23 هايشان توسط صدقي ساقط شده بود كشته شده اند كه از جمله آنان ميتوان به كاپيتان احمد صباح (شكارچي 2 فروند F-5E ايراني در روز اول جنگ) اشاره كرد

 

منبع: به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفاع مقدس