حضرت آيت الله نورى همدانى (مدظله العالى)احكام نماز مسافرس151: لطفاً منظور از وطن را روشن بفرماييد. ج: همانطور كه در رساله توضيح المسائل هم آمده، محلى را كه انسان براى اقامت و زندگى خود اختيار كرد، وطن او است، چه در آنجا به دنيا آمده و وطن پدر و مادرش باشد، يا خودش آنجا را براى زندگى اختيار كرده باشد و در صدق وطن بودن قصد هميشه ماندن نيز معتبر نمىباشد اگرچه لازم است ماندن خود را محدود به مقدار معيّن نكند وگرنه وطن صدق نمىكند.
س152: كسى كه دو محل را براى زندگى اختيار كرده مىتواند آنها را وطن خويش محسوب كند؟ ج: بلى هر دو وطن او است.
س153: در رسالهها در مورد وطن ذكر شده كه انسان اگر شش ماه در محلّى بماند وطن او محسوب مىشود، آيا در اين مدّت مىتواند مسافرت كند يا اينكه بايد همه شش ماه را در يك محلّ بماند و اگر مسافرت كند، آيا به اين قصد ضرر مىرساند يا خير؟ ج: لازم است مدّتى به قصد توطّن بماند به اندازهاى كه كسانى كه از قصد او اطلاع دارند بگويند كه فلانى اهل اينجا شده است. شش ماه موضوعيت ندارد و مسافرت مختصر در بين مضرّ نيست.
س154: اينجانب با اجازه و فتوى حضرتعالى بر تقليد از (حضرت امام رضوان اللّه تعالى عليه باقى ماندهام پنج سال پيش از زادگاهم در روستا به قم كوچ كردم و ديگر اميد و قصد برگشتن نداشتم لذا قم را وطن قرار دادم چون قصد دائم محقق بوده و هر موقع به زدگاهم مىرفتم يا قصد عشره مىكردم و يا نماز شكسته مىخواندم. تابستان امسال از طرف دفتر نمايندگى ولى فقيه در سپاه مأموريت گرفتم به شهر انديمشك و به همراه خانواده در آن شهر سكن شدم. مدّت زمان اين سكونت اصلاً معيّن نيست. از انديمشك تا محل كارم كه پادگانى است واقع در كرخه حدود 21 كيلومتر راه است كه هر روز اين مسير را رفت و آمد مىكنم. در رساله حضرت عالى ديدم كه براى قصد توطّن در محلى كه براى زندگى انتخاب شده قصد ماندن دائم معتبر نيست و كسى كه مدّت نامعينى در محلى بخواند زندگى كند مىتواند آنجا را وطن قرار دهد. بنده در اين يك مسئله رجوع كردهام به حضرت عالى و نمازم را هم در انديمشك و هم در پادگان كامل مىخوانم. با توجه به اين مطالب آيا شكسته خواندن نمازم در زادگاهم (با توجه به اينكه قصد برگشتن ندارم) اشكال دارد يا خير؟ ج: اگر انديمشك را وطن خود قرار داديد و نمىخواهيد بصورت موقّت در آنجا بمانيد در اين صورت آنجا براى شما وطن محسوب شده نماز را تمام مىخوانيد و روزه هم صحيح است امّا در صورتى كه ماندن شما در آن شهر موقّت باشد ولو به مدّت طولانى آنجا براى شما وطن بحساب نخواهد آمد. و اگر در آنجا قصد اقامه نكنيد نماز شما قصر و روزه شما صحيح است. و نسبت به وطن اصلى خود چون اعراض محقّق شده است اگر قصد اقامه ده روز نداشته باشيد بايد نماز را قصر بخوانيد.
س155: گاه گاهى كه به قم مىآيم چون قطع علاقه نكردهام نمازم را كامل مىخوانم و روزهام را مىگيرم آيا اشكال ندارد؟ ج: اگر شهر قم را وطن خود قرار دادهايد حتماً نماز را تمام بخوانيد و روزه هم صحيح است.
س156: پدر و مادرم 30 سال پيش از زادگاه خود به همدان آمدهاند و از آن به بعد هر هفته يك روز يا هر ماه دو روز رفت و آمد دارند. آيا پدر و مادرم بايد در آنجا نماز را كامل بخوانند؟ حكم روزه چطور است؟ فرزندان چه حكمى درباره نماز و روزه دارند آيا بنده كه 21 سال دارم وقتى به زادگاه پدرم و پدر بزرگم مىروم نماز را بايد كامل بخوانم يا شكسته؟ روزه چطور؟ ج: كسى كه در محلّى به عنوان وطن اقامت داشته يا وطن آباء واجدادى او بوده مادامى كه از آنجا اعراض نكرده و هنوز آنجا را وطن خود مىداند هر وقت كه بانجا مسافرت كند نماز و روزهاش آنجا تمام است و در بين راه اگر مسافت شرعى است قصر است.
س157: طلبهاى همدانى هستم در تهران ، اول اتوبان بهشت زهرا كه جزء شهر رى است مشغول تحصيل علوم دينى هستم و قصد دارم كه هر وقت موفّق شوم براى ادامه تحصيل به قم بروم براى تمام خواندن نمازهايم قصد عشره مىنمايم آيا مىتوانم در اين ده روز براى زيارت حضرت عبد العظيمعليهالسلام يا براى زيارت مرقدم امام «رضوان اللّه تعالى عليه» يا براى شركت در نماز جمعه به دانشگاه تهران بروم؟ ج: يك مرتبه رفتن به مرقد امام رضوان اللّه عليه يا دانشگاه تهران در ده روز كه دو سه ساعت بيشتر طول نكشد به اقامه شما ضرر نمىرساند و به حضرت عبدالعظيمعليهالسلام كه جزء شهر رى است هر روز برويد اشكال ندارد.
س158: چند سالى است شهرستان كرج را وطن اخذ نموده و سه ماه پيش در يك سازمانى در تهران به صورت قراردادى به مدت 89 روز مشغول به كار شدم فعلاً مدت تمام شده و قرارداد يكساله بستهام و قرار است رسمى بشوم و هر روز صبح از كرج به تهران بروم و برگردم در اين مدّت يكسال تكليف نماز و روزهام از نظر قصر و اتمام و شكستن روزه چيست؟ ج: در صورتى كه مقتضاى شغل جنابعالى اين است كه مدتى از سا را از وطن خود به نقطهاى رفت و آمد داشته باشيد در سفر اول نماز شما قصر و در سفر دوم به بعد تا هنگامى كه ده روز پشت سرهم در وطن خود نمانيد و در مقصد نيز ده روز قصد اقامه نكنيد نماز و روزه شما تمام است.
س159: شخصى تهران را وطن خود قرار داده ولى به علّت مشكل مسكن تصميم دارد كه براى مدّت غير معيّنى در كرج اقامت نمايد، چنانچه قصد اقامت دائمى در كرج را نداشته باشد نماز و روزه او در كرج چگونه است؟ ضمناً اين شخص چنانچه محلّ كارش تهران باشد نماز و روزهاش در تهران چگونه است؟ ج: تا هنگامى كه از تهران اعراض نكرده است نمازش در تهران تمام و روزهاش صحيح است ولى چون كرج وطن او نيست در مسافرت به آن نماز و روزهاش قصر است مگر اينكه به كرج به واسطه شغلش رفت و آمد داشته باشد و ده روز پشت سر هم در تهران نماند كه در اين صورت نماز و روزهاش در رفت و آمد به كرج هم تمام است.
س160: يك نفر از وطن اصلى اعراض كرده، الآن مىخواهد دوباره آن وطن را برگرداند، طريقش را بيان فرماييد. ج: لازم است مدّتى در آنجا به قصد توطّن بماند.
س161: شخصى وطن و مسقط الرأس او آبادان است، اكنون ساكن ماهشهر شده ولى از آبادان اعراض نكرده، بچههايى دارد كه بعضى در آبادان متولّد شده بودند و صغير بودند و بعضى در ماهشهر به دنيا آمده بودند، با اينكه اينها الآن بالغ شدند ولى در خانه پدر هستند و از پدر جدا نشدند و پدر از آبادان اعراض نكرده، اگر بچهاى او چه متولدين آبادان و چه متولدين ماهشهر به آبادان سر بزنند نمازشان چگونه است؟ ج: از وطن آباء و اجداد خود تا اعراض نكردهاند وطن آنها محسوب مىشود و نمازشان در آنجا تمام است.
س162 شخصى مأموريت دارد دو سال از طرف اداره در شهرى كار كند، آيا دو سال كه در آنجاست، حكم وطن بر آن شهر مترتّب مىشود يا خير؟ ج:مترتّب نمىشود.
س163: نظر حضرت عالى درباره بلاد كبيره چيست آيا تهران را بلاد كبيره مىدانيد يا خير؟ ج : بين بلاد كبيره و صغيره فرق نيست و كبيره هم مانند صغيره است، مگر اينكه آن قدر بزرگ باشد كه رفتن از يك نقطه به نقطه ديگر آن شهر، مسافرت وجدا شدن از وطن محسوب شود و تهران فعلاً اينطور نيست.
س164: زن وقتى شوهر نمود تابع اوست اگر شوهر در شهرى دور از زادگاه زن اقامت نمود و در طول سال گاهى يك بار به زادگاه زن مىروند نماز آن زن چگونه است؟ ج: مادامى كه زن از وطن اصلى و زادگاه خويش اعراض نكرده باشد هر وقتى كه به آنجا سفر كند نمازش تمام و روزهاش صحيح است، و تنها شوهر كردن زن دليل اعراض نيست.
س165: زنى اهل شيراز با شخصى اصفهانى ازدواج كرده است و در اصفهان ساكن شد آيا اين به معناى اعراض قهرى زن از وطن اصلى است؟ ج: ازدواج به معناى اعراض از وطن اصلى نيست و تا اعراض قلبى و عملى نكرده است نماز او در وطن اصلى خود در هر موقع كه آنجا برود تمام و روزهاش صحيح است.
س166: اگر زن بگويد من با شوهرم زندگى مىكنم ولى از وطنم اعراض نكردم طورى كه اگر شوهرم مرد يا طلاقم داد به وطنم بر مىگردم، آيا اين گفته زن سبب مىشود كه وطنش از وطنيّت نيفتد و اگر جهت سر زدن به خانه پدر بيايد نمازش قصر است يا تمام؟ ج: در اين فرض وطن او از وطن بودن نيفتاده هر موقع كه آنجا برود نمازش تمام و روزهاش صحيح است.
س167: اگر هنگام رفتن زن به شهر شوهر در ذهنش اعراض و عدم اعراض نبوده، در اين صورت اگر به خانه پدر سر بزند نمازش قصر است يا تمام؟ ج: تمام است.
س168: طلبهها براى تبليغ به شهرستان و روستاها اعزام كه مىشوند، آيا مىتوانند در طول ماه مبارك رمضان هر روز به شهر بروند كه فاصله آن كمتر از چهار فرسخ است و برگردند ولى نماز و روزههاشان را تمام بخوانند و بگيرند؟ ج: بعد از قصد اقامه در يك نقطه و خواندن يك نماز چهار ركعتى و يا اصلاً بعد از اقامه ده روز جريانى پيش آمد كه هر روز كمتر از چهار فرسخ رفت و آمد مىكند نمازش تمام و روزهاش صحيح است.
س169: بنده قصد داشتم در هر هفته پنجشنبه در يك روستا بمانم و شب جمعه در يك روستاى ديگر و بقيّه هفته را در قم زندگى كنم، آيا نماز اينجانب در اين دو شب تمام است يا قصر، جواب مرقوم فرماييد؟ ج: اگر شغل جنابعالى اقتضا مىكند كه هفتهاى يك دو شب در سفر باشيد و شغل را در مسافرت انجام بدهيد، نماز و روزه جنابعالى در سفر اول قصر و در سفر دوّم به بعد تمام است.
س170: تكليف نماز و روزه كسانى كه در مكانى غير از وطن خود سكونت دارند و مشخّص نباشد چند روز در آنجا مىمانند چيست و چنانچه يك يا دوبار قبل از اتمام عشره از حدّ ترخّص خارج شوند چه وظيفه داند؟ ج: اين افراد اگر قصد اقامه ده روز نكنند نماز و روزه آنها قصر است و در صورتى كه از اوّل قصد خروج از حدّ ترخّص در ده روز را نداشته يا فقط يك دفعه قصد خروج در ظرف دو سه ساعته داشته و قصد اقامه كرد ولى بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتى قصد كرد كه از حدّ ترخّص خارج و به مسافت كمتر از چهار فرسخ شرعى كه 22/5 كيلومتر است برود و برگردد به اين ترتيب به قصد اقامه ضرر نمىرسد و نماز و روزه او تمام است هرچند مكرّر رفت و آمد بكند.
س171: شخصى به خيال اين كه رفقايش مىخواهند ده روز در مكانى يا شهرى بمانند قصد كرده كه او هم ده روز در آنجا بماند و بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتى فهميد كه آنها چنين قصدى ندارند، تكليف او چيست؟ اگرچه خودش هم ديگر در آنجا نمىخواهد بماند؟ ج: در فرض مرقوم اگر خودش هم از ماندن منصرف شود، تا مدتى كه در آنجا هست بايد نماز را تمام بخواند.
س172: اينجانب سال گذشته يك روز مانده به ماه رمضان براى ادامه تحصيل به عنوان دانشجو به خرم آباد رفتم (در ضمن بنده، زاده و ساكن همدان هستم) با قصد 10 روزه و نماز را هم كامل خواندم و پس از 5 يا 6 روز بعد مشكلى داشتم نتوانستم بمانم و به همدان باز گشتم و چند روز كه در همدان ماندم قصد سفر دوّم را كردم البته با قصد 10 روزه، روزه گرفتم و نماز را هم كامل خواندم و پس از آن سه هفته يك بار يا دو هفته يك بار يا 45 روزه يا 30 روزه رفت و آمد مىكردم و مىكنم و از سفر دوّم به بعد نمازم را كامل بجا مىآورم. الف: با توجه به توضيح فوق در سفر اوّ نماز و روزهام چه حكمى دارد؟ ج: چون قصد اقامه كرده و تمام خواندهيد صحيح است و همچنين روزه. ب: در سفر دوم نماز و روزههايم چه حكمى دارد؟ ج: چون بعد از قصد اقامه تمام خواندهايد و روزه گرفتهايد صحيح است. پ: اينكه تا كنون نماز را كامل خواندهام چه حكمى دارد؟ ج: حكم كثير السفر و تمام خواندن نماز حكم كسانى است كه در فاصله كمتر از ده روز رفت و آمد مىكنند نماز شما قصر است و روزه شما نيز ناتمام است.
س173: تعدادى از برادران وظيفه در حين خدمت جهت پاسدارى از حدّ ترخص خارج مىشوند حكم نماز و روزه آنها چيست؟ ج: اگر در يك محل قصد اقامه ده روز كرده و يك نماز چهار ركعتى را خوانده و خروج از حدّ ترخّص تا موقعى كه 22 كيلومتر و نيم راه نرفته باشد به قصد اقامه او ضرر نمىزند و نماز و روزه او تمام است.
س174: سرباز كه اختيار در دست خودش نيست نمازش چگونه است؟ سرباز و غير سرباز در حكم قصر و اتمام فرق ندارند. اگر شرائط قصر نماز و روزه كه در رساله نوشته شده است در بين باشد قصر وگرنه تمام است.
س175: دانشجويى حكم نماز و روزه خود مبنى بر قصد ده روز ماندن در شهرى كه در آن تحصيل مىكنند را نمىداند. مستدعى است حكم مسأله را بيان فرمائيد: ج: كسى كه به اقتضاى شغل خود - كارمند اداره يا دانشجو يا كاسب - در مسافت شرعى كه 22/5 كيلومتر و بيشتر رفت و آمد مىكند و ده روز پشت سرهم در وطن خود نمىماند و در مقصد هم ده روز قصد اقامه نمىكند در سفر اول نمازش قصر و روزهاش رإ؛04ظظ مىخورد و بعداً قضاى آن را مىگيرد و در سفر دوّم به بعد نماز او تمام و روزهاش صحيح است و اين جريان ادامه دارد، مگر اينكه دوباره در وطن خود ده روز پشت سرهم بماند يا ددر مقصد ده روز قصد اقامه كند و بماند در اين صورت در سفر اول قصر و در سفرهاى بعد تمام است.
س176: اگر كسى در ضمن كشاورزى كه در همدان دارد شغل ديگرى داشته باشد كه بخاطر آن به شهرهاى ديگرى فرضاً مسافرت كند حكم روزه و نماز چنين شخصى چطور خواهد بود؟ ج: در آن مدّتى كه شغل خودش را در ضمن مسافرت انجام مىدهد و ده روز پشت سرهم در وطن خود نمىماند و در مقصد هم ده روز قصد اقامت نمىكند در سفر اول نماز و روزهاش قصر است و در سفر دوّم ببعد تمام است.
س177: پرسنل محترم يكى از يگانهاى نظامى هفتهاى يكبار جهت خريد از حدّ ترخّص خارج مىشود تكليف نماز و روزه او چطور است؟ ج: فكر مىكنم منظورتان از حدّ ترخّص مسافت شرعى كه 22/5 كيلومتر است مىباشد اين قبيل افراد اگر مرتباً به بيش از مسافت شرعى مىروند و بر مىگردند كثير السفر مىباشند و نماز و روزه آنها در سفر اوّل كه شروع به اين كار كردهاند قصر و در سفر دوم به بعد تا هنگامى كه ده روز در مقصد قصد اقمه نكنند تمام است و اگر قصد اقامه كردند و ماندند دوباره در سفر اول قصر و بعد از آن مقام است.
س178: اگر دانشجويى در يكصد كيلومترى اصفهان اقامت دارد. الف: براى امرى مثل امتحان دادن و كارهاى مربوط به دانشجويىاش بخواهد به اصفهان برود نماز و روزه او چه حكمى دارد؟ ج: كسى كه به مناسبت شغلى كه دارد در رفت و آمد است به طورى كه ده روز پشت سرهم در وطن خود نمىماند و در مقصد نيز ده روز قصد اقامه نمىكند در سفر اول نماز او قصر است و روزهاش را بايد بخورد ولى در سفرهاى بعد نمازش تمام و روزهاش صحيح است. ب: اگر در همين مسأله بخواهد به عنوان تفريح و غير كار دانشجوئى برود چه حكمى دارد؟ ج: اگر مسافرت ديگرى كه با اشتغالش مربوط نيست پيش بيايد مثل اينكه به زيارت برود يا براى تفريح مسافرت كند نمازش قصر و روزهاش صحيح نيست.
س179: شخصى كارش ملوانى است ولى مدّتى با كشتى باربرى و مدتى در سال با كشتى ماهيگيرى مسافرت مىكند آيا نماز و روزه او تمام است يا قصر؟ ج: در صورتى كه ده روز پشت سر هم در وطن خود نمىماند در سفر اول نماز او قصر است و در سفرهاى بعد تمام است روزه او نيز به همين حكم است.
س180: شخصى است كه شغل او مسافرت است اما در يكى از سفرهايش براى بردن لوازم خانهاش مىخواهد به مسافرت برود، تكليف او چيست؟ ج: اگر در اين سفر فقط براى بردن اثاث البيت خود مسافرت مىكند نمازش شكسته است. س181: شغل من رانندگى است ولى در يكى از سفرهايم جهت فروش ماشين مسافرت كردهام، حكم نماز من چگونه است؟ ج: اگر شغل شما رانندگى در مسافت شرعى است و مسافرت كردهايد كه اين ماشين را بفروشيد و ماشين ديگر تهيّه كنيد چون اين موضوع از لوازم شغل شماست نمازتان تمام است. س182: شخصى كه كارش ملوانى و رفتن به كشورهاى عربى است اگر به خاطر آوردن قاچاق دستگير شود و چندين روز به خاطر اين مسئله بين خانه و زندان و انتظامات رفت و آمد كند در مسافت شرعى آيا اين هم جزء شغل او مىباشد و نمازش تمام است يا قصير؟ ج: در فرض مسأله نمازش قصر است.
س183: آيا خدمت مقدس سربازى شغل محسوب مىگردد؟ ج: شغل محسوب مگردد و اگر براى انجام آن رفت و آمد مىكند حكم نماز و روزه او از مسائل قبل معلوم شد. احكام مسافرس 220 - زائرانى كه در ماه مبارك رمضان به عمره مشرف مىشوند، گاهى شب به مدينه و يا مكه مىرسند كه در نتيجه قصد كرده روزه مىگيرند، خواهشمند است بفرماييد: اگر در بين روز رسيدند، آيا از همان ساعتى كه مىرسند بايد ده روز را به حساب آورند؟ و يا آن كه ده روز كامل است و شبها به حساب نمىآيد؟ ج: در بين روز هم مىتوانند قصد ده روز نمايند و اگر چند ساعت كم باشد بايد از روز يازدهم جبران شود. و اگر اول صبح به مقصد رسيده و قصد ده روز نمايد تا پايان روز دهم كافى است و شب آخر لازم نيست كه به حساب بيايد. س 221 - آموزشگاهى است شبانه روزى در يكى از روستاهاى استان همدان كه دانش آموزان روستاها از مسافتهاى بيشتر از حد ترخص به آنجا مىآيند و تحصيل علم مىكنند و كمتر از 10 روز در آنجا اقامت مىكنند. سؤال اين است كه نماز و روزه آنان در مدت اقامت در مدرسه چه حكمى دارد؟ و آيا مقلدين حضرت امام قدس سره در اين مسأله مىتوانند به مجتهد زنده رجوع كنند؟ ج: اگر بيشتر از مسافت شرعى (22/250 كيلومتر) باشد نماز آنان تمام و روزهشان صحيح است و كسانى كه قبلاً از حضرت امام و يا غير ايشان تقليد مىكردهاند مىتوانند در اين مسأله به فتواى ديگرى رجوع كنند. س 222 - مغازه دارى كه ساكن روستايى است و براى تهيه اجناس مغازه خود مجبور است كه در هر هفته يكبار به شهر برود كه بيشتر از حد مسافت باشد. آيا اين شخص كثير السفر است. يعنى آيا در سفرى كه براى خريد جنس مىرود بايد نماز و روزه او تمام باشد يا خير؟ ج: در فرض سؤال كثير السفر است نماز وى تمام و روزهاش صحيح است. س 223 - فردى كه شغل او مسافرت نباشد مانند معلّم، طلبه، پرستار و كارمندان ادارات كه براى كار خود از شهرى به شهر ديگرى مىروند و هر هفته چند روز در محل كار هستند، نماز و روزه آنها به چه صورت مىباشد؟ ج: افراد مذكور اگر ده روز در وطن خود يا جائى ديگر قصد اقامه ننمايند حكم دائم السّفر دارند و نماز آنها تمام و روزه آنها صحيح است و اگر ده روز بمانند در غير سفر اول نيز حكم دائم السفر را دارند. س 224 - اينجانب امام جماعت يكى از كارخانههاى همدان مىباشم و وطنم همدان مىباشد. مابين همدان و آن كارخانه رفت و برگشت بيش از مسافت شرعى مىباشد و اين راه را هر روز تردد مىنمايم. اگر اتفاقاً به مسافرت روم مثلاً به شهر مقدس قم بقصد زيارت بروم و موقع برگشتن هدفم اين باشد كه در كارخانه نمازم را با جماعت بخوانم و بعداً به همدان روم آيا نمازم شكسته است يا تمام؟ ج: در فرض سؤال اگر بقصد شغل وارد كارخانه شدهايد نماز تمام است. س 225 - شخصى در ماه چندين روز را به عنوان مأموريت به مسافرت مىرود و دائم السفر تلقى مىگردد. اگر در يكى از اين سفرها كه قبلاً 4 روز است يك روز ديگر نيز علاوه بر آن 4 روز براى كارهاى شخصى در آنجا بماند حكم نماز او در آن روز چيست؟ (با توجه به اينكه آن روز جزء مأموريت او به حساب نمىآيد)؟ ج: اگر آن شخص دائم السفر باشد در فرض مذكور بيشتر از آن چهار روز نيز نماز تمام و روزه را بايد بگيرد. س 226 - ما در كارخانهاى كه 5 كيلومتر از وطنمان فاصله دارد كار مىكنيم در بعضى مواقع براى كار شخصى از قبيل خريد يا مهمانى به شهر همدان كه فاصله آن از محل كارمان بيشتر از مسافت شرعى است مىرويم و به محل كارمان بر مىگيرديم نماز و روزه ما چگونه است؟ و گاهى با قصد قبلى از وطن خود به محل كار مىآييم و از آنجا به شهر مىرويم و بر مىگرديم به محل كارمان در اين صورت چطور؟ ج: در هر دو صورت نمازتان شكسته است.
س 227 - در صورتى كه با قصد كار شخصى از وطن به محل كار (5 كيلومترىِ وطن) آييم تا بعد از انجام كارمان به جايى كه بيشتر از هشت فرسخ از محل كارمان فاصله دارد برويم آيا نماز و روزه ما در محلّ كار قصر است يا تمام؟ و اگر در محل كار از قصد خود برگرديم چطور؟ ج: در فرض اول مسافر مىباشيد. و در صورتى كه در محل كار از قصد سفر منصرف شويد نماز و روزه شما تمام است.
س 228 - عدّه اى كه در كارخانهاى كار مىكنند كه بيشتر از مسافت شرعى (هشت فرسخ) با وطنشان فاصله دارد نماز و روزه ايشان در خصوص حركتشان به طرف محل كارشان با قصد كار شخصى يا به قصد شغل چيست؟ ج: عدّهاى كه محل كارشان تا وطن بيشتر از مسافت شرعى است در صورتى كه بعنوان شغل به محل كار آمد و رفت دارند روزه آنان درست و نمازشان هم تمام است.
س 229 - طلاب و دانشجويانيكه به مدت چند سال (دو سال يا بيشتر) در يك شهر مىمانند آن شهر برايشان چه حكمى دارد؟ ج: اگر تحصيل شغل آنها باشد در صورتى كه ده روز پشت سر هم در وطن خود نمىمانند و در مقصد هم ده روز قصد اقامه نمىكنند در سفر اوّل نمازشان قصر و در سفر دوم به بعد نمازشان تمام است و اين جريان ادامه دارد مگر اينكه دوباره ده روز در وطن خود بمانند يا در مقصد، قصد اقامه ده روز داشته باشند كه باز هم در غير سفر اول نمازشان تمام است.
س 230 - كسى كه هفده كيلومتر براى انجام كارى مىرود و از همان راه بر مىگردد ولى در دوازده كيلومترى در بين مسافت توقف مىكند و مجدداً به همان محلِّ قبل بر مىگردد، نماز و روزه او چه حكمى پيدا مىكند؟ ج: در فرض سؤال نماز تمام و روزه صحيح است.
س 231 - من از آمريكا به اروپا سفر كردم و 14 روز در انگلستان اقامت داشتم، مىخواستم بدانم تا چند روز مىتوانم نمازم را شكسته بخوانم؟ ج: اگر در يكى از شهرهاى انگلستان قصد اقامه ده روز نداشته باشيد، تا مدت سى روز نمازتان در آنجا شكسته و بعد از آن نمازتان تمام است.
س 232 - و اگر مسافرى با هواپيما بعد از ظهر نماز نخوانده به شهر ديگرى برود ولى در آن شهر بعد از نيم ساعت حركت كرده دوباره هنگام عصر به شهر خودش برسد، نمازش را چگونه بايد بخواند؟ ج: در فرض سؤال نمازش تمام است.
س 233 - در سال 1364 در جبهه مستقر شديم فرمانده گفته بود كه شما كمتر از 10 روز در اينجا مىمانيد اما من فكر كردم كه مىگويد 10 روز در اينجا مىمانيد لذا در ماه رمضان يك روز روزه گرفتيم و روز بعد حدود 5 كيلو متر از آنجا دور شديم و بعداً يعنى بعد از 4 ساعت به مقرّ اول كه بوديم برگشتيم و بعد از آن ديگر روزه نگرفتم در اين صورت آيا فقط قضاى آن روزه بر من واجب است يا كفاره هم دارد؟ (در ضمن مقلد مرحوم امام هم هستم) ج: در صورتيكه قصد ده روز ماندن در يك مكان نداشتهايد فقط قضاء لازم است.
س 234 - كسانى كه مانند دانشجويان هر هفته يك يا چند روز به منظور تحصيل به شهر ديگرى مىروند كه بيش از چهار فرسخ است، تكليف نماز و روزه آنان چگونه است؟ ج: بعد از سفر اوّل نماز آنها تمام و روزه صحيح است و در صورتى كه ده روز در محل خود توقف نمايند يا ده روز با قصد اقامه در غير محل خود بمانند در سفر اوّل قصر و در سفرهاى بعد تمام مىباشد. حد ترخصس - نظرتان را در مورد حَدِّ ترخُّص بنويسيد؟ ج: منظور از «حدّ ترخّص» آن است كه: ديوار محل را نبيند و صداى اذان آن را هم نشنود ولى بايد در هوا، غبار و يا چيز ديگر نباشد كه از ديدن ديوار و شنيدن اذان جلوگيرى كند. سفر معصيتس 236 - چنانچه شخص اجمالى و يا تفصيلى دارد كه سفر به اروپا ملازم است با ارتكاب برخى از گناهان، آيا قصد چنين سفرى موجب صدق سفر معصيت و تحقّقِ احكامِ سفر معصيت از جمله اتمام نماز مىشود يا خير؟ ج: در فرض مذكور سفر معصيت نيست و نماز او با ساير شرايط سفر شكسته است. سفر هاي طولانيس 237 - اينجانب راننده هستم كه كارم در طول سال رانندگى به شهرهاى كشور است. چنانچه پس از مدتى بعد از اينكه ده روز در وطن ماندم در اولين سفر اگر يكماه يا بيشتر اين سفرِ اوّل تا بازگشت به وطن طول بكشد نمازم شكسته است يا خير؟ در صورت مصادف شدن با ماه مبارك رمضان در اولين سفر بعد از ده روز هم تا برگشتن به وطن روزه چه صورتى دارد؟ ج: در فرض سؤال تا دو روز بايد نماز را قصر و روزه را نگيريد و بعد از دو روز، نماز شما تمام و روزهتان صحيح است. احكام وطنس 238 - منظور از وطن اصلى و غير اصلى چيست و چه حكمى بر آنها مترتب است؟ ج: محلّى را كه انسان براى اقامت و زندگى خود اختيار كرده وطن اوست چه در آنجا به دنيا آمده و وطن پدر و مادرش باشد يا خودش آنجا را براى زندگى اختيار كرده باشد كه اولى را وطن اصلى و دومى را وطن اتّخاذى يا غير اصلى مىگويند و حكم آن اينست كه در آنجا روزه و نمازش درست و تمام است و نياز بقصد ده روز ندارد.
س 239 - اعراض از وطن با چه شرايطى محقق مىشود؟ ج: منظور از اعراض اينست كه انسان از وطن اصلى يا غير اصلى خودش صرف نظر كند و بناى زندگى و اقامت در آنجا را نداشته باشد. س 240 - شخصى است كه در طول سال تردد بين دو شهر دارد و در هر دو شهر نيز داراى مسكن مىباشد و معمولاً در هر ماه سه الى 5 روز در يكى از شهرها و مابقى را در شهر ديگر است حكم نماز و روزه نامبرده چيست؟ ج: در صورتى كه هر دو شهر وطن او باشد نماز و روزه در هر دو جا تمام و صحيح است ولى اگر شهرى كه زياد توقف مىكند وطن او باشد نماز در محل ديگر قصر است مگر اين كه قصد اقامه ده روز كرده باشد.
س 241 - اينجانب ده سال قبل از روستاى خود به شهر مقدس قم كوچ كردم و مدت 2 سال ساكن قم بودم پس از دو سال مجدّداً به روستا باز گشتم ولى خانهاى كه در قم ساخته بودم فعلاً باقى است و در دست مستأجر است. سؤال حقير اين است كه حكم نماز و روزه بنده و خانوادهام در قم چگونه است؟ آيا قصد اقامه لازم است يا اينكه نماز تمام و روزه درست است؟ - اگر در ماه رمضان به قم آمده و ده روز بمانيم حكم چيست؟ ج: جائى را كه انسان محل زندگى خود قرار داده و ماندن خود را در آنجا محدود به مقدار معيّن نكرده آنجا وطن او حساب مىشود و در صدق وطن بودن قصد هميشه ماندن معتبر نيست بلى لازم است كه ماندن خود را محدود به مقدار معين نكند وگرنه وطن صدق نمىكند بنابراين اگر در قم به قصد وطن بودن ماندهايد و بعد از آن از اين قصد اعراض نكردهايد قم وطن شما است و هر موقع كه به آنجا برويد نماز و روزه شما تمام ودرست است. س 242 - آيا حوزه براى طلابى كه موقتاً اقامت مىكنند حكم وطن دارد؟ ج: خير، حكم وطن ندارد. احكام روزهس 243 - آيا شرب سيگار، يا شرب اشيائى كه بصورت مايع نيستند و مطلق دود بشمار مىروند براي روزه اشكالى دارد؟ ج: اگر به حلق برسد جايز نيست.
س 244 - شخصى كه در ماه رمضان صبح از وطن خود به جائيكه بيشتر از چهار فرسخ است برود و قبل از ظهر همان روز به وطن خود بر گردد، روزه اين شخص چگونه است؟ ج: در فرض سؤال اگر پيش از ظهر به محلِّ خود برگردد و چيزى نخورده باشد بايد قصد روزه نمايد روزه او صحيح است.
س 245 - اگر در يك كشور براى افطار روزه، اذان يك شهر بزرگِ آن كشور را در تلوزيون پخش كنند، آيا براى همه كسانى كه در حال شنيدن اذان هستند جايز است افطار نمايند؟ ج: جايز نيست مگر اينكه با شهرى كه انسان در آن زندگى مىكند هم افق باشد.
س 246 - اگر انسان سر را با چيزى بپوشاند مانند غواصان و زير آب برود موجب بطلان روزه مىشود يا خير؟ ج: بلى، موجب بطلان است.
س 247 - اگر شخص نذر كند كه در روز معين روزه بگيرد و در آن روز مبتلا به مرضى شود كه روزه براى آن ضرر داشته باشد آيا نذر او ساقط است و اگر نذر او ساقط نيست تكليفش چيست؟ ج: نذر او ساقط است.
س 248 - آيا انسان مىتواند در ماه مبارك رمضان براى فرار از روزه عمداً مسافرت كند؟ ج: بلى مىتواند، ولى كراهت دارد.
س 249 - خانمى 10 سال پيش سقط جنين كرده كه به طور تصادفى بوده است، نمازها و روزههايى كه در طول اين مدت خوانده و گرفته، چه حكمى دارد؟ و اگر خانمى با اين اوصاف به خانه خدا رفته باشد چه؟ ج: اگر غسل جنابت انجام داده، كفايت از غسل نفاس مىكند، و اعمالى كه بعد از غسل جنابت انجام داده صحيح است.
س 250 - مبتلايان به بيماريهاى تنفسى (بخصوص آسم) جهت پيشگيرى و درمان تنگى تنفس خود ناچارند روزانه چند مرتبه از اسپرىهاى مخصوص استفاده كنند كه از طريق دهان پودرهاى داروئى را به مجارى تنفسى و ريه مىرسانند كه در اين مسير اين مواد به حلق نيز مىرسند، آيا استفاده از اين وسيله مبطل روزه مىباشد يا خير؟ ج: استفاده از آن در حد ضرورت مبطل روزه نيست .
س 251 - براى فرد روزه دار خون دادن (اهداء) و خون گرفتن (بشكل درمانى) چه حكمى دارد؟ ج: اگر خون دادن موجب ضعف باشد، كراهت دارد ولى روزه را باطل نمىكند و خون گرفتن مانعى ندارد. اگر روزه ضرر داشته باشد
س 252 - در مواردى كه از پزشك در مورد ضرر روزه سؤال مىشود، آيا فقط ضرر حتمى آن بايد به اطلاع بيمار رسانده شود يا احتمال وجود خطر و ضرر نيز بايد ذكر شود؟ ج: خوف ضرر كافى است
س 253 - ملاك در تشخيص ضررى كه مانع از روزه مىشود نظر دكتر است يا خود انسان؟ ج: ملاك خوفى است كه منشاء عقلائى ضرر است، از هر راه كه پيدا شود. باقيماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبحس 254 - بنده الان طلبه هستم، قبل از طلبگى در روستا بودم و از احكام نماز و روزه زياد اطلاعى نداشتم كه يكى از آنها جنابت بود، نمىدانستم كه اصلاً جنابت چيست. فقط يكبار روحانى روستا كه احكام مىگفت به مسأله جنابت رسيد، در ذهنم خطور كرد آيا جنابت هم براى من پيش آمده يانه؟ چون اصلاً نمىدانستم جنابت يعنى چه؟ به همين علت من وقتى جنب مىشدم نمىدانستم جنابت است تا غسل كنم، و در ذهنم نيز اصلاً خطور نمىكرد كه بايد پرسيد. بجز همان يكبار كه به ذهنم خطور كرد؛ بنده الان شك مىكنم آيا در ماه رمضان هم جنب مىشدم يا نه؛ حالا شما بفرمائيد مسأله روزه و نماز بنده چگونه بوده؟ روزه بنده كفاره دارد يا قضا دارد؟ بنده الان روزه استيجارى هم گرفته و همچنين نماز استيجارى و الان پولش را هم خرج كردهام، در صورت اشكال داشتن چه بايد بكنم؟ ج: آن اندازه از نمازها كه يقين داريد در حال جنابت بجا آوردهايد، بايد آنها را قضا نمائيد ولى روزههائى كه گرفتهايد صحيح است.
س 255 - كسى كه در شب ماه رمضان جنب است و يا زنى كه در شب ماه رمضان از حيض پاك شده است، اگر اينها يقين دارند تا اذان صبح آب پيدا نميشود تا غسل كنند، آيا مىتوانند قبل از اينكه اذان صبح شود، تيمم كنند و بخوابند و يا اينكه بايد تا اذان صبح بيدار بمانند و نزديك اذان صبح تيمّم بكنند و بخوابند؟ ج: در فرض مذكور لازم است، تيمّم بدل از غسل بجا آورده شود و بيدار ماندن تا اذان صبح واجب نيست. قضاوكفارهّس 256 - كسى كه سحرى مىخورد و احتمال مىدهد اذان را گفته باشند ولى تفحّصى نمىكند مثلاً به ساعت نگاه نمىكند، حكم روزه اين فرد چيست؟ ج: روزهاش صحيح است مگر اينكه بعداً معلوم شود كه صبح بوده كه در اين صورت قضاى روزه بر او واجب است. س 257 ـ اگر شخصي ديگري را اكراه بر افطار در ماه مبارك رمضان نمود ، آيا علاوه بر گناه ، كفاره هم بر عهده اش مي باشد يا خير ؟ ج : خير كفاره به عهده او نمي آيد .
س 258 ـ در روزه استيجاري ، اگر بعد از ظهر افطار كند ، كفاره دارد يا خير ؟ ج : كفاره ندارد .
س 259 - كسى كه به علت مرض تا رمضان سال آنيده نتواند روزه سال گذشته را قضا نمايد تكليفش چيست؟ ج: قضا ساقط شده و بايد براى هر روز يك مد طعام به فقير بدهد
س 260 - آيا مىشود روزه قضا و روزه مستحبى را با هم در يك روز نيت كرد؟ ج: خير، نميشود.
س 261 - فرق كفارات ماليّه و كفارات مخيّره چيست لطفاً توضيح فرمائيد؟ ج: كفاره مخيره آن است كه انسان بين چند چيز مخير است و هر كدام را به عنوان كفّاره انجام دهد مجزى است و منظور جنابعالى از كفاره ماليّه چيست؟ بايد توضيح بدهيد.
س 262 - اينجانب چندين مورد در ماه رمضان محتلم شدهام آن هم قبل از سحرى و قبل از اذان صبح و اين مسئله را اين طور ياد گرفته بودم كه اگر كسى جنب شود تا اذان ظهر وقت دارد غسل كند و فقط معصيت كرده است كه تا اذان ظهر بر جنابت مانده و نيز مسأله تيمم را نمىدانستم و ندانسته و بى اطلاع نسبت به مسأله به حالت جنابت وارد اذان صبح مىگرديدم و بعد از اذان صبح و قبل از اذان ظهر غسل مىكردم اكنون خواهشمندم بفرمائيد آيا علاوه بر قضاى اين روزها كفّارهاى بر گردن بنده است يا خير؟ ج: قضا و كفّاره بر شما واجب نميشود.
|