ديدار مديران و برنامه سازان رسانه اي كشورهاي مختلف

26/ 2/ 85

بسم ‏اللَّه الرّحمن الرّحيم‏

به ميهمانان عزيز - كه در اينجا هستند و در جشنواره حضور داشتند - خوش‏آمد عرض مى‏كنيم.

معتقدم كه اين گردهماييها و نشستها - به‏خصوص در شرايط كنونى دنيا - مى‏تواند به سود بشريت تمام بشود. مطالبى را به دوستان عرض مى‏كنم و اميدوارم كه پاسخ به اين دو، سه تا سؤالى كه از طرف بعضى از حضار شد، در خلال اين حرفها داده شود. راديو - كه شما گردهمايى‏تان بر محور آن است - همچنان رسانه‏ى مهمى است؛ يعنى با وجود پديد آمدن رسانه‏هاى بعدى، نقش راديو همچنان نقش مهم، اثرگذار و بسيار گسترده‏اى است و اين به خاطر امتيازاتى است كه اين رسانه دارد. اهميت تأثيرگذارى هر رسانه‏اى، وظيفه‏ى برنامه‏سازان آن رسانه را سنگين‏تر مى‏كند. من مى‏خواهم روى اين مسئله‏ى سنگينى وظايف شما مديران و برنامه‏سازان رسانه‏ى راديو، قدرى تأكيد كنم.

امروز رسانه‏ها در دنيا فكر، فرهنگ، رفتار و در حقيقت هويت فرهنگى انسانها را القاء مى‏كنند و تعيين‏كننده هستند. رسانه‏ها مى‏توانند در بهبود وضعيت زندگى انسان مؤثر باشند؛ مى‏توانند در گسترش صلح و امنيت جهانى مؤثر باشند؛ مى‏توانند در ارتقاى اخلاق و معنويت در ميان انسانها مؤثر باشند و مى‏توانند انسانها را خوشبخت‏تر كنند؛ متقابلاً مى‏توانند وسيله‏ى برافروختن جنگهاى خانمان‏سوز باشند؛ مى‏توانند عادات و آداب و رفتارهاى مضر را در ميان مردم رايج كنند؛ مى‏توانند ملتهايى را از هويت انسانى خودشان و هويت ملى‏شان تهى كنند و مى‏توانند احساس تبعيض را در انسانها زنده كنند. رسانه‏ها امروز نقش‏شان خيلى زياد است. اگر در سطح بين‏المللى مديريت و برنامه‏سازى رسانه‏اى بر اساس معيارهاى اخلاق، فضيلت، برابرى و تكيه‏ى بر مفاهيم واقعى انسانى باشد، ملتها سود خواهند برد. اگر رسانه‏ها برنامه‏سازى و مديريتشان بر اساس منافع كمپانيهاى اقتصادى، ثروتمندان بين‏المللى، قدرتمندان تماميت‏خواه و انحصارطلب باشد، يقيناً بشر زيان خواهد كرد.

رسانه‏ها مى‏توانند زمينه‏ساز گفتگوى آزاد و دوجانبه و چندجانبه‏ى بين ملتها باشند. اين يكى از بزرگ‏ترين امتيازات رسانه‏هاى عمومى و فراگير است. رسانه‏ها مى‏توانند به صورت اخلاقى و استدلالى، مفاهيم ملتها را ميان يكديگر تبادل كنند و دادوستد معنوى و اخلاقى و فرهنگى كنند؛ اين مسئله‏ى بسيار ارزشمندى است. مى‏توانند سطح آگاهى و معرفت مردم را ارتقاء دهند. اگر رسانه‏ها در دنيا عادلانه اداره شوند، جاده‏ى رسانه‏اى، يك جاده‏ى يك‏طرفه نباشد، ملتها به معناى حقيقى كلمه، حرف يكديگر را گوش كنند و مفاهيم محترم در نزد يكديگر را بشناسند، اين به نزديكى ملتها كمك خواهد كرد.

همان‏طور كه در بيانات چند نفر از شما دوستان، به اشاره يا تصريح بيان شد، بسيارى از دشمنيهاى موجود ميان ملتها - كه از اين دشمنيها صاحبان قدرت و ثروت سوءاستفاده مى‏كنند - ناشى از عدم تفاهم و سوءتفاهم است. حرف يكديگر را نمى‏دانند. من اگر يك نگاهى به وضع رسانه‏اى دنيا بكنم، نگاه من به وضع كنونى رسانه در دنيا، يك نگاه خوش‏بينانه‏اى نيست؛ اين را بايد به شما مديران و برنامه‏سازان بگويم. آنچه را كه رئيس محترم اين اتحاديه از لحاظ پيشرفتها و اينها بيان كردند، اينها را من رد نمى‏كنم، وجود دارد؛ ليكن نگاه به وضع رسانه‏اى در دنيا، يك نگاه اميدواركننده، دلگرم‏كننده و راضى‏كننده نيست. امروز جاده‏ى رسانه‏اى و ارتباطات، يك جاده‏ى دوجانبه و چندجانبه نيست؛ يك جاده‏ى يك‏طرفه است؛ يعنى بايد گفت آنچه را كه صاحبان قدرت رسانه‏اى و امپراطورى رسانه‏اى مى‏پسندند، با استفاده از علم و فناورى پيشرفته، به زواياى دنيا منتشر و منعكس مى‏كنند. آنچه آنها مى‏پسندند، چيست؟ آن مفاهيمى كه آنها مى‏خواهند منتشر كنند، چيست؟ آيا يك مفاهيم انسانى است؟ آيا برخاسته‏ى از حس فضيلت‏طلبى است؟ آيا واقعاً در آن، عدالت انسانى وجود دارد؟ چنين چيزى را ما مطلقاً احساس نمى‏كنيم. امروز امپراطورى خبرى و رسانه‏اى دنيا، تقريباً به طور كامل و نزديك كامل، در انحصار كسانى است كه آنها براى دنيا فضيلت اخلاقى، دين، ايمان، معنويت و صلح را نمى‏خواهند. همان كسانى بيشترين تسلط را بر رسانه‏هاى دنيا دارند كه بزرگ‏ترين كارخانه‏هاى اسلحه‏سازى را دارا هستند؛ منهدم‏كننده‏ترين و ويران‏گرترين بمبهاى اتمى در اختيار آنهاست يا مرتبط با آنهاست؛ سياستهاى سلطه‏جويانه جزوِ كارهاى روزمرّه و دائمى آنهاست. رسانه‏ها بيشتر در اختيار اينهاست.

البته امروز با پنجاه سال و بيست سال پيش تفاوت كرده است؛ ملتها و كشورهاى مستقل، به رسانه‏هايى دسترسى پيدا كرده‏اند؛ تا حدودى كار خودشان را مى‏كنند؛ اما همچنان بين آن چيزى كه هست و آن چيزى كه بايد باشد، فاصله‏ى زيادى هست؛ يعنى همان جاده‏ى دوطرفه و چندطرفه كه بتواند باطن ملتها و مفاهيم محترم در چشم ملتها را به درستى به يكديگر منتقل كند.

امروز شما سياستهاى رسانه‏اى مسلط دنيا را ملاحظه كنيد. مصلحت آنها اقتضاء مى‏كند كه اسلام را با تروريست مساوى بدانند. اين كار با سرعت هر چه بيشتر و با استفاده هر چه بيشتر از فناوريهاى پيشرفته انجام مى‏گيرد. مصلحت آنها اقتضاء مى‏كند كه متقابلاً امريكا را مظهر حقوق‏بشر و دمكراسى به حساب آورند. اين كار به راحتى و با شيوه‏هاى پيچيده و بسيار پيشرفته‏ى رسانه‏اى در دنيا انجام مى‏گيرد. دروغهاى بزرگ مثل حقيقت در امواج راديويى، تلويزيونى، اينترنتى و غيره منعكس مى‏شود. همان‏طور كه بعضى از دوستان اشاره كرديد، ناگهان در سطح دنيا مسئله‏ى اول مى‏شود آنفولانزاى مرغى؛ كه شايد تلفاتش در همه‏ى دنيا به هزار نفر هم نمى‏رسد. در همان حال صدوبيست هزار شهروند عراقى غير مسلح كه به‏وسيله‏ى امريكاييها يا مرتبطين تروريستشان از بين مى‏روند، مسكوت مى‏ماند؛ ناگهان دنيا پُر مى‏شود از اينكه ايران به دنبال ساختن سلاح هسته‏اى است. خود آن كسانى كه اين سياست تبليغاتى را اتخاذ مى‏كنند و آن را ترويج مى‏كنند، به وضوح مى‏دانند كه اين يك دروغ است؛ ليكن مصلحت مديريت امپراطورى رسانه‏اى و خبرى اين را اقتضاء مى‏كند، پس بايد گفته شود و گفته مى‏شود. از اينكه يك ملتى با تلاش خود به يك فناورى پيشرفته‏اى دست پيدا كرده كه آن را وام‏دارِ هيچ‏كس نيست و مى‏خواهد از آن استفاده‏ى صلح‏آميز بكند، از اين اسمى در رسانه‏هاى دنيا برده نمى‏شود! در قضيه‏ى فلسطين اگر يك انفجار در يك منطقه‏اى از فلسطين اتفاق بيفتد كه عده‏اى صهيونيست در آن زخمى شوند، به عنوان يك فاجعه‏ى بزرگ در دنيا منعكس مى‏شود؛ اما متقابلاً كشتار هر روزه‏ى فلسطينيها - هر روزه‏ى بدون مبالغه - به‏وسيله‏ى سربازان و اعلام رسمى ترور فعالان فلسطينى از سوى رهبران دولت اسرائيل، اين مسكوت مى‏ماند و منعكس نمى‏شود، بعد به ذهنها نمى‏رسد. اين، آن مشكلات و بيماريهاى مزمن و دردهاى بزرگ مسئله‏ى رسانه‏ى عمومى و امواج رسانه‏اى در دنياست. اساس قضيه اينهاست.

دانشى كه اين رسانه‏هاى روان و آسان و سريع را در اختيار بشر گذاشته، بايد بتواند بشر را خوشبخت كند. اين خوشبختى به اين صورت انجام مى‏گيرد كه ملتها بتوانند به‏روشنى از مفاهيم موردنظر يكديگر مطلع شوند؛ بتوانند حرف و درد يكديگر را بفهمند؛ انگيزه‏هاى يكديگر را بفهمند و تشخيص دهند. شما ببينيد اگر امروز مثلاً ملت امريكا نظر ملت ايران را در مورد مسائل مهم مطرحِ امروزِ جهانى بدانند، چه اتفاقى مى‏افتد؛ در مورد مسئله‏ى حقوق‏بشر، مسئله‏ى مردم‏سالارى دينى - كه شعار ماست - حرف ايران در زمينه‏ى مردم‏سالارى دينى، حرف ملت ايران در زمينه‏ى نقش دين در زندگى مردم و تأثيرى كه دين مى‏تواند بگذارد، نقش زن در زندگى اجتماعى و نگاه اسلام به زن؛ فرض كنيد ملت امريكا يا ملتهاى اروپايى، اينها را از زبان خود ملت ايران بشنوند - كه اينها را گمان مى‏كنم شماها هم كه اصحاب رسانه هستيد، نشنيده‏ايد، چه برسد شهروندان معمولى كشورهاى غربى - در آن صورت، اتفاقات مهمى در دنيا رخ خواهد داد؛ بسيارى از سوءتفاهمها از بين خواهد رفت؛ بسيارى از گره‏هاى ملتها باز خواهد شد و گستره‏ى تصميم‏گيريهاى سياستمداران و قدرتمندان بر اساس منافع امپراطوريهاى پولى و مالى در دنيا محدود خواهد شد. امروز سياستمداران و قدرتمندان دنيا از ناآگاهى ملتهاى خودشان استفاده مى‏كنند و بسيارى از حرفها و كارها را در سطح دنيا به نام ملتها انجام مى‏دهند. ممكن است اگر حقيقت را ملتها بدانند، به اين كارها راضى نباشند و به اين همكاريها تن ندهند و اين دولتها را قبول نكنند. رسانه‏ها مى‏توانند چنين نقشى داشته باشند و مى‏توانند به معناى حقيقى كلمه، به خوشبختى انسانها كمك كنند.

اگر در مديريت و برنامه‏سازى رسانه‏اى، دين، اخلاق و فضيلت حاكم باشد، يقيناً رسانه‏ها وضع بهترى خواهند داشت و وضع بشريت از آنچه كه امروز هست، بهتر خواهد شد. من توصيه مى‏كنم در اين‏طور گردهماييها لااقل به همان اندازه‏اى كه در زمينه‏هاى فنى و كارى تبادل‏نظر مى‏شود، در زمينه‏ى آرمانهاى انسانى و چگونگى به كار گرفتن اين فضيلتها و آرمانها مذاكره و فكر بشود؛ براى اينكه معنويت و اخلاق وارد جريان رسانه‏اى دنيا بشود و اين پيشرفت و حركت علمى بسيار باارزشى كه در دنيا انجام گرفته و رسانه‏ها را اين‏طور ارتقاء بخشيده، در خدمت بشريت قرار بگيرد. اين، آن مطلبى است كه من به دوستان عرض مى‏كنم.

اميدوارم كه اين دو، سه نفر دوستى كه سؤال كردند، پاسخ سؤالات خودشان را در آنچه كه ما گفتيم، يافته باشند.

من از مديران صدا و سيماى جمهورى اسلامى هم به خاطر اينكه اين اجتماع را به راه انداختند و اين برنامه را ترتيب دادند و از شما ميهمانان عزيز دعوت كردند، تشكر مى‏كنم و اميدوارم كه در اين چند روز به شما خوش گذشته باشد و ان‏شاءاللَّه با خاطرات خوب ايران را ترك كنيد.

والسّلام عليكم و رحمةاللَّه