مجموعه درس هایی از احکام اسلامی

اقسام واجبات

واجبات توصلی و تعبدی [48]

قسمتی از واجبات باید به همراه نیت و قصد قربت به جای آورده شوند مانند نماز و روزه که به آنها واجبات تعبدی می گویند.

قسمتی دیگر عباداتی هستند که لازم نیست به همراه نیت و قصد قربت به جا آورده شوند، مانند تطهیر بدن و لباس و امر به معروف و غسل میت.

به عبارت دیگر، در واجبات توصلی انگیزه امر معلوم است، ولی درواجبات تعبدی غرض و مقصود شارع معلوم نیست، گرچه فلسفه و حکمتی دارد و مکلفین صرفا برای تعبد به امر خداوند انجام می دهند.

واجب عینی و کفایی

واجب عینی، واجبی است که همه مکلفین باید انجام دهند، مانند نمازهای یومیه.

واجب کفایی آن است که با عمل عده ای از عهده دیگران ساقط است، مانند تطهیر مسجد، تدفین میت و... .

واجب تعیینی و تخییری

واجب تعیینی واجبی است که نمی توان کار دیگری را جایگزین آن ساخت مثل نمازهای یومیه، برخلاف واجب تخییری که مکلف می تواند یکی از چند کار را اختیار کند، مانند کفاره روزه که مکلف مخیر است بین [49] آزاد کردن بنده و شصت روز روزه و اطعام شصت نفر.

واجب موسع و واجب مضیق

گاهی واجب، وقت محدودی دارد که از آن به واجب مضیق تعبیر می شود، مثل نماز آیات برای ماه گرفتگی و گاهی وقت وسیعی دارد که از آن تعبیر می شود به واجب موسع، مانند نمازهای یومیه.