احکام طهارت

 

آب مطلق و مضاف

مسأله 15. آب يا مطلق است يا مضاف: آب مضاف آبي است كه آن را از چيزي بگيرند: مثل آب هندوانه و گلاب، يا با چيزي مخلوط باشد، مثل آبي كه به قدري با گِل و مانند آن مخلوط شود، كه ديگر به آن آب نگويند و غير اينها آب مطلق است، و آن بر پنج قسم است:

اول ـ آب كُر.

دوم ـ آب قليل.

سوم ـ آب جاري.

چهارم ـ آب باران.

پنجم ـ آب چاه.

1. آب كُـر

مسأله 16. آب كُر مقدار آبي است كه اگر در ظرفي كه طول و عرض و عمق آن هر يك سه وجب باشد بريزند، آن ظرف را پر كند. و احتياط آن است كه هر بعد آن سه وجب و نيم باشد، و وزن آن از صد و بيست و هشت من تبريز بيست مثقال كمتر است.

مسأله 17. اگر عين نجس مانند بول و خون يا چيزي كه نجس شده است مانند لباس نجس به آب كُر برسد، چنان چه آن آب، بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد، نجس مي‎شود و اگر تغيير نكند نجس نمي‎شود.

مسأله 18. اگر بوي آب كُر به واسطه غير نجاست تغيير كند، نجس نمي‎شود.

مسأله 19. اگر عين نجس مانند خون به آبي كه بيشتر از كُر است برسد و بو يا رنگ يا مزه قسمتي از آن را تغيير دهد، چنان چه مقداري كه تغيير نكرده كمتر از كُر باشد تمام آب نجس مي‎شود و اگر به اندازه كُر يا بيشتر باشد، فقط مقداري كه بو يا رنگ يا مزه آن تغيير كرده نجس است.

مسأله 20. آب فواره اگر متصل به كُر باشد، آب نجس را پاك مي‎كند. ولي اگر قطره قطره روي آب نجس بريزد، آن را پاك نمي‎كند، مگر آن كه چيزي روي فواره بگيرند، تا آب آن قبل از قطره قطره شدن، به آب نجس متصل شود و بنابر احتياط واجب بايد آب فواره با آن آب نجس مخلوط گردد.

مسأله 21. اگر چيز نجس را زير شيري كه متصل به كُر است بشويند، آبي كه از آن چيز مي‎ريزد اگر متصل به كُر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد و عين نجاست هم در آن نباشد پاك است.

مسأله 22. اگر مقداري از آب كُر يخ ببندد و باقي آن به قدر كُر نباشد، چنان چه نجاست به آن برسد نجس مي‎شود، و هر قدر از يخ هم آب شود نجس است.

مسأله 23. آبي كه به اندازه كُر بوده، اگر انسان شك كند از كُر كمتر شده يا نه، مثل آب كُر است، يعني نجاست را پاك مي‎كند و اگر نجاستي هم به آن برسد نجس نمي‎شود. و آبي كه كمتر از كُر بوده و انسان شك دارد بمقدار كُر شده يا نه حكم آب كُر را ندارد.

مسأله 24. كُر بودن آب به دو راه ثابت مي‎شود:

اول ـ آن كه خود انسان يقين يا اطمينان پيدا كند.

دوم ـ آن كه دو مرد عادل خبر دهند.

2. آب قليل

مسأله 25. آب قليل آبي است كه از زمين نجوشد و از كُر كمتر باشد.

مسأله 26. اگر آب قليل روي چيز نجس بريزد، يا چيز نجس به آن برسد نجس مي‎شود. ولي اگر از بالا با فشار روي چيز نجس بريزد، مقداري كه به آن چيز مي‎رسد نجس و هر چه بالاتر از آن است پاك مي‎باشد.

مسأله 27. آب قليلي كه براي برطرف كردن عين نجاست روي چيز نجس ريخته شود و از آن جدا گردد نجس است، و آب قليلي كه بعد از برطرف شدن عين نجاست براي آب كشيدن روي آن مي‎ريزند و از آن جدا مي‎شود و بعد از آن محل پاك مي‎شود پاك است، و آبي كه با آن مخرج بول و غائط را مي‎شويند با پنج شرط پاك است:

اول: آن كه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد.

دوم: نجاستي از خارج به آن نرسيده باشد.

سوم: نجاست ديگري مثل خون با بول يا غائط بيرون نيامده باشد.

چهارم: ذره‎هاي غائط در آب پيدا نباشد.

پنجم: بيشتر از مقدار معمول نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد.

3. آب جـاري

مسأله 28. آب جاري آبي است كه از زمين بجوشد و جريان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات.

مسأله 29. آب جاري اگر چه كمتر از كُر باشد، چنان چه نجاست به آن برسد، تا وقتي بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده پاك است.

مسأله 30. اگر نجاستي به آب جاري برسد، مقداري از آن كه بو يا رنگ يا مزه‎اش به واسطه نجاست تغيير كرده نجس است. و طرفي كه متصل به چشمه است اگر چه كمتر از كُر باشد پاك است. و آب‎هاي ديگر نهر اگر به اندازه كُر باشد يا به واسطه آبي كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاك و گرنه نجس است.

مسأله 31. آب چشمه‎اي كه جاري نيست ولي طوري است كه اگر از آن بردارند باز مي‎جوشد، حكم آب جاري دارد. يعني: اگر نجاست به آن برسد، تا وقتي كه بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده، پاك است.

مسأله 32. آبي كه كنار نهر، ايستاده و متصل به آب جاري است، حكم آب جاري را دارد.

مسأله 33. چشمه‎اي كه مثلاً در زمستان مي‎جوشد و در تابستان از جوشش مي‎افتد فقط وقتي كه مي‎جوشد حكم آب جاري را دارد.

مسأله 34. آب حوض حمام اگر چه كمتر از كُر باشد، چنان چه به خزينه‎اي كه آب آن به اندازه كُر است متصل باشد، مثل آب جاري است.

مسأله 35. آب لوله‎هاي حمام و عمارات كه از شيرها و دوش‎ها مي‎ريزد اگر متصل به كُر باشد مثل آب جاري است.

مسأله 36. آبي كه روي زمين جريان دارد ولي از زمين نمي‎جوشد، چنان چه كمتر از كُر باشد و نجاست به آن برسد نجس مي‎شود اما اگر از بالا با فشار به پايين بريزد، چنان چه نجاست به پايين آن برسد بالاي آن نجس نمي‎شود. و اگر با فشار از پايين به بالا هم باشد مثل فواره اگر به بالاي آن چيز نجسي برسد پايين آن نجس نمي‎شود.

4. آب باران

مسأله 37. اگر به چيز نجسي كه عين نجاست در آن نيست يك مرتبه باران ببارد، جايي كه باران به آن برسد پاك مي‎شود. و در فرش و لباس و مانند اينها فشار لازم نيست. ولي باريدن دو سه قطره فايده ندارد، بلكه بايد طوري باشد كه بگويند باران مي‎بارد و در زمين سخت جريان دارد و اگر ظرف به ولوغ سگ نجس شده باشد اقوي اين است كه اول خاكمال شود و سپس يك مرتبه در زير باران بگذارند پاك مي‎شود اگر چه احتياط لازم اين است كه دو مرتبه با آب باران شسته شود.

مسأله 38. اگر باران به عين نجس ببارد و به جاي ديگر ترشح كند، چنان چه عين نجاست همراه آن نباشد، و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاك است. پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح كند، چنان چه ذره‎هاي خون در آن باشد، يا آن كه بو يا رنگ يا مزه خون گرفته باشد نجس مي‎باشد.

مسأله 39. اگر بر سقف عمارت يا روي بام آن عين نجاست باشد، تا وقتي باران به بام مي‎بارد، آبي كه به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان مي‎ريزد پاك است و بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبي كه مي‎ريزد، به چيز نجس رسيده است، نجس مي‎باشد.

مسأله 40. زمين نجسي كه باران بر آن ببارد پاك مي‎شود. و اگر باران بر زمين جاري شود و در حال باريدن به جاي نجسي كه زير سقف است برسد، آن را نيز پاك مي‎كند.

مسأله 41. خاك نجسي كه به واسطه باران گل شود و علم برسيدن باران به وصف اطلاق به تمام اجزاي آن حاصل شود پاك است ولي حصول علم به آن مشكل است.

مسأله 42. هر گاه آب باران در جايي جمع شود، اگر چه كمتر از كُر باشد چنان چه موقعي كه باران مي‎آيد، چيز نجسي را در آن بشويند و آب، بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد، آن چيز نجس پاك مي‎شود.

مسأله 43. اگر بر فرش پاكي كه روي زمين نجس است باران ببارد و در حال باريدن به زمين نجس برسد، فرش نجس نمي‎شود و زمين هم پاك مي‎گردد.

مسأله 44. اگر آب باران يا آب ديگر در گودالي جمع شود، و كمتر از كُر باشد، پس از قطع شدن باران، با رسيدن نجاست به آن نجس مي‎شود.

5. آب چاه

مسأله 45. آب چاهي كه از زمين مي‎جوشد، اگر چه كمتر از كُر باشد چنان چه نجاست به آن برسد، تا وقتي بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده پاك است ولي مستحب است پس از رسيدن بعضي از نجاست‎ها، مقداري كه در كتاب‎هاي مفصل گفته شده از آب آن بكشند.

مسأله 46. اگر نجاستي درچاه بريزد و بو يا رنگ يا مزه آب آن را تغيير دهد، چنان چه تغيير آب چاه از بين برود، بنابر احتياط واجب موقعي پاك مي‎شود كه با آبي كه از چاه مي‎جوشد مخلوط گردد.

احكام آب‎ها

مسأله 47. آب مضاف كه معني آن گفته شد، چيز نجس را پاك نمي‎كند، وضو و غسل هم با آن باطل است.

مسأله 48. آب مضاف هر قدر زياد باشد، اگر ذره‎اي نجاست به آن برسد نجس مي‎شود، بلي نجس شدن آب مضاف زياد غير متعارف و هر مايع ديگري مثل چاه‎هاي نفت محل تأمل است. و آب مضافي كه از بالا با فشار روي چيز نجس بريزد، مقداري كه به چيز نجس رسيده نجس و مقداري كه بالاتر از آن است پاك مي‎باشد. مثلاً اگر گلاب را از گلابدان روي دست نجس بريزند، آنچه به دست رسيده نجس، و آنچه به دست نرسيده پاك است و هم چنين اگر مثل فواره از پايين به بالا با فشار بيرون آيد پايين، به واسطه نجس شدن بالا، نجس نمي‎شود.

مسأله 49. اگر آب مضاف نجس طوري با آب كُر يا جاري مخلوط شود كه ديگر آب مضاف به آن نگويند پاك مي‎شود.

مسأله 50. آبي كه مطلق بوده و معلوم نيست مضاف شده يا نه، مثل آب مطلق است، يعني چيز نجس را پاك مي‎كند، وضو و غسل هم با آن صحيح است و آبي كه مضاف بوده و معلوم نيست مطلق شده يا نه مثل آب مضاف است، يعني چيز نجس را پاك نمي‎كند، وضو و غسل هم با آن باطل است.

مسأله 51. آبي‎كه معلوم نيست مطلق است يا مضاف و معلوم نيست كه قبلا مطلق يا مضاف بوده نجاست را پاك نمي‎كند. وضو و غسل هم با آن باطل است ولي اگر به اندازه كُر يا بيشتر باشد و نجاست به آن برسد حكم به نجس بودن آن نمي‎شود.

مسأله 52. آبي كه عين نجاست مثل خون و بول به آن برسد و بو يا رنگ يا مزه آن را تغيير دهد، اگر چه كُر يا جاري باشد نجس مي‎شود. ولي اگر بو يا رنگ يا مزه آب به واسطه نجاستي كه بيرون آب است عوض شود مثلاً مرداري كه پهلوي آب است بوي آن را تغيير دهد نجس نمي‎شود.

مسأله 53. آبي كه عين نجاست مثل خون و بول در آن ريخته و بو يا رنگ يا مزه آن را تغيير داده، چنان چه به كُر يا جاري متصل شود، يا باران بر آن ببارد، يا باد باران را در آن بريزد، يا آب باران از ناودان در حال باريدن در آن جاري شود و تغيير آن از بين برود پاك مي‎شود. ولي بنابر احتياط واجب بايد آب كُر يا جاري يا باران در حال باريدن با آن مخلوط گردد.

مسأله 54. اگر چيز نجسي را در كُر يا جاري آب بكشند، آبي كه بعد از بيرون آوردن، از آن مي‎ريزد پاك است.

مسأله 55. آبي كه پاك بوده و معلوم نيست نجس شده باشد يا نه محكوم به طهارت است، و آبي كه نجـس بوده و معلوم نيست پاك شده يا نه محكوم به نجاست است.

مسأله 56. نيمخورده سگ و خوك و كافر، نجس و خوردن آن حرام است و نيمخورده حيوانات حرام گوشت، پاك و خوردن آن مكروه مي‎باشد.