در مورد سبک شمردن نماز مطالب بسیاری
می‌گویند، آیا در روایات مطلبی در این خصوص آمده است. تحلیل یا دلیل
عقلی نیز بیان نمایید.
نماز، عبادت ویژه‌ی پروردگار، گفتگوی با او و یاد خداست. چنان چه
فرمود:
«إِنَّنی أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعبُدنی وَ أَقِمِ
الصَّلاةَ لِذِكری» (طه - 14)
ترجمه: من خداى یكتایم، معبودى جز من نیست، عبادت من كن و براى یاد
كردن من نماز به پا كن.
پس بدیهی است اگر کسی نسبت به نماز بی‌علاقه و کاهل باشد – چه حدیث و
روایتی در این زمینه خوانده باشد یا خیر – علاقه‌ی زیادی به خدا، عبادت
و یاد پروردگار عالم که خالق، معبود، رازق و معشوق اوست ندارد.
آدمی به صورت مستمر به یاد هدف یا اهداف خود است، چرا که هر حرکتی را
به سوی هدف انجام می دهد. انسان به معنای کامل [نه موجود راست قامت که
روی دو پا راه می‌رود] نیز در صورتی انسان است که هدفی به جز هستی و
کمال مطلق «الله جل جلاله» نداشته باشد. پس، اگر کسی کاهل نماز بود،
معلوم است اهداف دیگری به جز خدا اتخاذ کرده که عشق و یاد آنها سبب
می‌گردد تا یاد خدا را فراموش کند و وقت گذاشتن برای رسیدن به اهداف
دیگر نیز سبب می گردد حوصله‌ی وقت گذاشتن برای رسیدن به او را نداشته
باشد. چنین اشخاصی، از آن جهت که یاد معبود حقیقی را فراموش می‌کنند،
خود را فراموش می‌کنند. یعنی «انسان» بودن خود را که «خدا هدفی» تعریف
و تبیین می‌شود فراموش می‌کنند.
وقتی انسان خدا و بالتبع خود را فراموش کرد، دیگر خود را یک انسان
نمی‌بیند، بلکه ابزار کار، ابزار تولید، ابزار شهوت، نبات، حیوان و ...
می‌بیند. لذا فاسق می‌شود، یعنی از پوسته‌ی اصلی خود خارج می‌گردد.
چنان چه فرمود:
«وَ لا تَكُونُوا كَالَّذینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنساهُم أَنفُسَهُم
أُولئِكَ هُمُ الفاسِقُونَ» (الحشر - 19)
ترجمه: و مانند آن كسانى مباشید كه خدا را فراموش كردند و خدا هم خود
آنان را از یاد خودشان ببرد و ایشان همان فاسقانند.
در نکوهش سبک شمردن نماز، قبل از هر حدیث و روایتی، آیه‌ی مبارکه قرآن
کریم وجود دارد. خداوند متعال آنان را مورد مذمت و نکوهش قرار داده
است، آن هم نکوهشی که بیان‌گر عواقب خطرناک دنیوی و اخروی است. چرا که
می‌فرماید: وای بر نمازگزارانی که نماز را سبک بشمرند و یا برای ریا
نماز بخوانند.
«فَوَیلٌ لِّلمُصَلِّینَ * الَّذِینَ هُم عَن صَلَاتهِِم سَاهُونَ *
الَّذِینَ هُم یرَاءُونَ» (الماعون، 4-6)
ترجمه: پس واى بر آن نمازگزاران * كه دل از یاد خدا غافل دارند *
همانان كه (اگر طاعتى كنند) به ریا و خودنمایى كنند.
در ذیل چند حدیث بیان می‌گردد:
- قال رَسُولُ اللّهِ - صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ - : لا
تُضَیعُوا صَلاتَكُم، فَإنَّ مَن ضَیعَ صَلاتَهُ، حُشِرَ مَعَ قارُونَ
وَ هامانَ، وَ كانَ حَقّاً عَلی اللّهِ أن یدخِلَهُ النّارَ مَعَ
المُنافِقینَ. «وسائل الشّیعة، ج 4، ص 30»
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: نماز را سبك و ناچیز مشمارید،
هر كس نسبت به نمازش بی اعتنا باشد و آنرا سبك و ضایع گرداند همنشین
قارون و هامان خواهد گشت و حقّ خداوند است كه او را همراه منافقین در
آتش داخل نماید.
- لیس منی من استخف بصلاته؛ (فروع كافی، كلینی، ج2ص 269).
هر کس نماز را سبک بشمارد از من نیست.
- ابوبصیر می گوید: روزی بر ام حمیده همسر امام جعفر صادق(ع) وارد شدم
تا او را در رحلت امام (ع) تسلیت بگویم. او گریست و من به گریه اش
گریستم. آن گاه فرمود:«ای ابا محمد! اگر امام صادق (ع) را به هنگام
وفات می دیدی چیز عجیبی مشاهده می كردی.
حضرت چشمان مبارك را گشود و فرمود:«با هر كه قرابت و بستگی دارم، به
نزد من گرد آورید». ما هیچ كس را فروگذار نكرده و همگان را حاضر
ساختیم، امام (ع) به آنان نگریست و فرمود:«ان شفاعتنا لاتنال مستخقا
بالصلاة» «بدرستی كه شفاعت ما به كسی نمی رسد كه نماز را سبك بشمارد».
(سفینه البحار، جلد2، ص 19و نیز الكافی، ج3 ،ص 270).
اما در ذکر بلاهای سبك شمردن نماز، به یک روایت بسنده می‌شود:
فاطمه زهرا(س) از پدر بزرگوارش پرسید: پدرجان! سزای مردان و زنانی كه
نماز خودرا سبك شمارند چیست؟
رسول خدا(ص) فرمود: ای فاطمه! هر مرد و زنی كه نماز خود را سبك شمارد
خداوند او را به پانزده خصلت دچار می كند. شش خصلت از این گرفتاری ها
دردنیا و سه مورد در هنگام مرگ، و سه مورد آنها در قبر و سه مورد در
قیامت زمانی كه از قبر خارج می شود.
اما آن شش خصلت و بلایی كه در دنیا دامن گیرش می‌شود:
1. خداوند عمرش را بی بركت می كند
2- بركت از روزی اش برمی دارد 3-سیمای صالحین را از چهره اش محو می‌كند
4- دربرابر كارهایش پاداشی به او نمی دهد 5- دعایش به آسمان بالا نمی
رود و اجابت نمی شود 6- از دعای صالحان بهره مند نمی شود.
اما آن سه بلا و خصلت هایی كه هنگام مرگ گرفتارش خواهدشد:
1 - خوار و ذلیل می میرد. 2- گرسنه جان می دهد 3- تشنه از دنیا خواهد
رفت اگرچه آب همه نهرهای دنیا را به او بدهند ولی سیراب نشود.
اما آن سه بلایی كه در قبر دامنگیرش می شود:
1- خداوند فرشته ای را بر او می گمارد كه همیشه او را در قبر زجر و
آزار دهد 2- قبر را بر او تنگ می كند 3- ظلمت و تاریكی قبرش را فرامی
گیرد.
اما آن سه بلایی كه در روز قیامت گرفتار خواهدشد: 1- خداوند فرشته ای
بر او می گمارد كه او را در برابر چشمان مردم به صورت، روی زمین می
كشند 2- حساب او را سخت می گیرند 3- خدا به نظر لطف به او نمی نگرد و
او را پاك نمی سازد و عذابی دردناك خواهد داشت (سفینه البحار، ج2، ص44)
x-shobhe.com |
بازگشت به صفحه ی شبهات متفرقه
