مسأله
۱۶۶۸ ـ كفّاره افطار روزه ماه
رمضان این است كه یك بنده آزاد كند، یا به دستورى كه در
مسأله بعد مى آید دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر
كند، یا به هر كدام یك مُد ـ كه تقریباً ده سیر است ـ
طعام، یعنى گندم یا آرد یا نان یا خرما و مانند اینها
بدهد، و چنانچه اینها برایش ممكن نباشد بنابر احتیاط واجب
بین تصدّق به هر اندازه كه مى تواند و استغفار جمع نماید،
و اگر امكان تصدّق نبود استغفار كند، اگر چه یك مرتبه
بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ» و احتیاط واجب آن است
كه هر وقت بتواند كفّاره را بدهد.
مسأله
۱۶۶۹ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه
كفّاره روزه ماه رمضان را بگیرد، باید یك ماه تمام و یك
روز آن را از ماه دیگر پى درپى بگیرد، و اگر بقیه آن پى
درپى نباشد اشكال ندارد.
مسأله
۱۶۷۰ ـ كسى كه مى خواهد دو ماه
كفّاره روزه ماه رمضان را بگیرد، نباید موقعى شروع كند كه
مى داند در بین یك ماه و یك روز، روزى است كه مانند عید
قربان روزه آن حرام است.
مسأله
۱۶۷۱ ـ كسى كه باید پى درپى
روزه بگیرد، اگر در بین آن بدون عذر یك روز روزه نگیرد یا
وقتى شروع كند كه بداند در بین آن به روزى مى رسد كه روزه
آن واجب است، مثلا به روزى مى رسد كه نذر كرده آن روز را
روزه بگیرد، باید روزه ها را از سر بگیرد.
مسأله
۱۶۷۲ ـ اگر در بین روزهایى كه
باید پى درپى روزه بگیرد، عذرى غیر اختیارى مثل حیض یا
نفاس یا مرضى براى او پیش آید، بعد از بر طرف شدن عذر
واجب نیست روزه ها را از سر بگیرد، بلكه بقیه را بعد از
بر طرف شدن عذر به جا آورد.
مسأله
۱۶۷۳ ـ اگر به چیز حرامى روزه
خود را باطل كند ـ چه آن چیز اصلا حرام باشد مثل شراب و
زنا، یا به جهتى حرام شده باشد مثل نزدیكى كردن با عیال
خود در حال حیض ـ بنابر احتیاط كفّاره جمع بر او واجب
مى شود، یعنى باید یك بنده آزاد كند و دو ماه روزه بگیرد
و شصت فقیر را سیر كند، یا به هر كدام آنها یك مُد طعام
بدهد، و چنانچه هر سه برایش ممكن نباشد، هر كدام آنها كه
ممكن باشد واجب است انجام دهد، و بنابر احتیاط واجب
استغفار هم بنماید.
مسأله
۱۶۷۴ ـ اگر روزه دار دروغى را
به خدا و پیغمبر (صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمّه
معصومین (علیهم السلام)عمداً نسبت دهد، بنابر احتیاط
كفّاره جمع ـ كه تفصیل آن در مسأله پیش گذشت ـ بر او واجب
مى شود.
مسأله
۱۶۷۵ ـ اگر روزه دار در یك روز
ماه رمضان چند مرتبه جماع یا استمناء كند، بنابر احتیاط
براى هر دفعه یك كفّاره بر او واجب است، و اگر جماع یا
استمناء او حرام باشد، بنابر احتیاط براى هر دفعه یك
كفّاره جمع بر او واجب مى شود.
مسأله
۱۶۷۶ ـ اگر روزه دار در یك روز
ماه رمضان چند مرتبه غیر جماع و استمناء كار دیگرى كه روزه
را باطل مى كند انجام دهد، براى همه آنها یك كفّاره
كافیست.
مسأله
۱۶۷۷ ـ اگر روزه دار غیر از
جماع و استمناء كار دیگرى كه روزه را باطل مى كند انجام
دهد و بعد با حلال خود جماع یا استمناء نماید، براى آن
كار یك كفّاره و براى جماع یا استمناء بنابر احتیاط كفّاره
دیگرى واجب مى شود.
مسأله
۱۶۷۸ ـ اگر روزه دار غیر از
جماع و استمناء كار دیگرى كه حلال است و روزه را باطل
مى كند انجام دهد ـ مثلا آب بیاشامدـ و بعد كار دیگرى كه
حرام است و روزه را باطل مى كند ـ غیر از جماع و استمناء ـ
انجام دهد، مثلا غذاى حرامى بخورد، یك كفّاره كافیست.
مسأله
۱۶۷۹ ـ اگر روزه دار آروغ بزند
و چیزى از غذا در دهانش بیاید، چنانچه عمداً آن را فرو
ببرد، روزه اش باطل و بنابر احتیاط واجب كفّاره هم بدهد،
و همچنین است اگر آنچه در دهانش بیاید از صورت غذا بودن
خارج شده باشد، اگر چه در این صورت احتیاط مستحبّ این است
كه كفّاره جمع بدهد، و اگر به آروغ زدن چیزى كه خوردنش
حرام است ـ مثل خون ـ به دهان او بیاید و عمداً فرو ببرد،
روزه اش باطل و باید قضاى آن روز را بگیرد، و بنابر
احتیاط واجب كفّاره جمع بدهد.
مسأله
۱۶۸۰ ـ اگر نذر كند كه روز
معینى را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه خود را
باطل كند، باید كفّاره بدهد، و كفّاره مخالفت نذر كفّاره
مخالفت قسم است كه در مسأله «۲۷۳۴» خواهد آمد.
مسأله
۱۶۸۱ ـ اگر روزه دار به گفته
كسى كه مى گوید مغرب شده و قول او شرعاً معتبر نیست،
افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است، یا شكّ كند كه
مغرب بوده است یا نه، قضا و كفّاره بر او واجب مى شود.
مسأله
۱۶۸۲ ـ كسى كه عمداً روزه خود
را باطل كرده، اگر بعد از ظهر مسافرت كند، یا پیش از ظهر
براى فرار از كفّاره سفر نماید، كفّاره از او ساقط
نمى شود، و همچنین است ـ بنابر اقوى ـ اگر مسافرت براى او
قبل از ظهر پیش آمد كند.
مسأله
۱۶۸۳ ـ اگر عمداً روزه خود را
باطل كند و بعد عذرى مانند حیض یا نفاس یا مرض براى او
پیدا شود، بنابر احتیاط كفّاره بر او واجب است.
مسأله
۱۶۸۴ ـ اگر یقین یا اطمینان كند
و یا بینه قائم شود كه روز اوّل ماه رمضان است و عمداً
روزه خود را باطل كند، و بعد معلوم شود كه آخر شعبان
بوده، كفّاره بر او واجب نیست.
مسأله
۱۶۸۵ ـ اگر انسان شكّ كند كه
آخر ماه رمضان است یا اوّل شوّال و عمداً روزه خود را باطل
كند، بعد معلوم شود كه اوّل شوّال بوده كفّاره بر او واجب
نیست.
مسأله
۱۶۸۶ ـ اگر روزه دار در ماه
رمضان با زن روزه دار خود جماع كند، چنانچه زن را بر جماع
اكراه كرده باشد، كفّاره روزه خودش و بنابر احتیاط كفّاره
روزه زن را باید بدهد، و اگر زن به جماع راضى بوده بر هر
كدام یك كفّاره واجب مى شود.
مسأله
۱۶۸۷ ـ اگر زنى شوهر روزه دار
خود را بر جماع اكراه نماید، واجب نیست كفّاره روزه شوهر
را بدهد.
مسأله
۱۶۸۸ ـ اگر روزه دار در ماه
رمضان زن خود را بر جماع اكراه كند و در بین جماع، زن
راضى شود، بنابر احتیاط واجب مرد دو كفّاره و زن یك
كفّاره بدهد.
مسأله
۱۶۸۹ ـ اگر روزه دار در ماه
رمضان با زن روزه دار خود كه خواب است جماع نماید، یك
كفّاره بر او واجب مى شود، و روزه زن صحیح است و كفّاره
هم بر او واجب نیست.
مسأله
۱۶۹۰ ـ اگر مرد زن خود را یا زن
شوهر خود را اكراه كند كه غیر از جماع كار دیگرى كه روزه
را باطل مى كند انجام دهد، بر هیچ یك از آنها كفّاره واجب
نیست.
مسأله
۱۶۹۱ ـ كسى كه به واسطه مسافرت
یا مرض روزه نمى گیرد، نمى تواند زن روزه دار خود را بر
جماع اكراه نماید، ولى اگر او را اكراه كرد، كفّاره بر
مرد واجب نیست.
مسأله
۱۶۹۲ ـ انسان نباید در به جا
آوردن كفّاره كوتاهى كند، ولى لازم نیست فوراً آن را
انجام دهد.
مسأله
۱۶۹۳ ـ اگر كفّاره بر انسان
واجب شود و چند سال بگذرد و انجام ندهد، چیزى بر آن اضافه
نمى شود.
مسأله
۱۶۹۴ ـ كسى كه باید براى كفّاره
یك روز، شصت فقیر را طعام بدهد، نمى تواند یك نفر از
آنها را دو مرتبه یا بیشتر سیر كند، یا به هر كدام از
آنها بیشتر از یك مُد طعام بدهد و زیادى را از كفّاره حساب
كند، ولى مى تواند فقیر را با عیال او ـ اگر چه صغیر
باشند و در صورتى كه از جهت سن به حدّى باشند كه در مورد
آنها اطعام عرفاً صدق كند ـ سیر نماید، یا به ولىّ صغیر
براى آن صغیر یك مُد بدهد.
مسأله
۱۶۹۵ ـ كسى كه قضاى روزه ماه
رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمداً كارى كه روزه را
باطل مى كند انجام دهد، باید به ده فقیر هر كدام یك مُد
طعام بدهد، و اگر نمى تواند باید سه روز روزه بگیرد، و
احوط آن است كه پى درپى باشد.