هاآرتص: هنوز حزب الله دلايل كافي براي حفظ سلاحش را دارد
روزنامه صهيونيستي هاآرتص: پس از آزادي اسراي لبناني و خروج احتمالي اسرائيل از مزارع شبعا ،مشاجرات بر سر خلع سلاح حزب الله بار ديگر در لبنان از سر گرفته خواهد شد. البته حزب الله بهانه هاي كافي براي نگاه داشتن سلاح در اختيار دارد و به سختي مي توان در لبنان نيرويي را يافت كه بتواند حزب الله را خلع سلاح كند.
روزنامه صهيونيستي «هاآرتص » در روز يكشنبه ششم جولاي 2008 طي مقاله اي به بررسي مسئله تبادل اسرا با حزب الله لبنان و شرايط منازعات منطقه اي پس از تحقق اين حادثه پرداخت. در اين مقاله كه حاوي نكات حائز اهميت فراواني است به قلم «زئيو باآرل» آمده است:
چهارشنبه گذشته، مذاكراتي كه دو سال به طول انجاميد، نهايتاً با موفقيت پايان يافت. البته اين پايان، از ديدگاه سيد حسن نصر الله، موفقيت آميز بود. دبير كل حزب الله، به عنوان رهبري ملي، گفت: "هيچ يك از كشور هاي عرب قادر نبوده است پرونده ي اسرا و موقود الاثران خود را ببندد". با اين وجود، علي رغم التزام وي به رسوم، هيچ گونه اطلاعاتي از وضعيت ربوده شدگان اسرائيلي ارائه نكرده است.
از سوي ديگر، سيد حسن نصر الله سخاوت خود را نسبت به رقيبان سياسي خويش ابراز داشت و گفت: "اين پيروزي متعلق به همه ي ماست، همه ي ما بايد جشن بگيريم". وي افزود اين نه تنها يك پيروزي براي لبناني ها، بلكه پيروزي براي همه اعراب و همه ي مسلمانان مي باشد.
در اين ميان، نصرالله گامي غير معمول برداشته و جزئيات گفتگو با اسرائيلي ها را افشا كرد، و تأكيد ويژه اي بر رويكرد هاي هدايتگرانه خود داشت؛ از جمله مي توان به اين موارد اشاره كرد: افشاي اسرار كلي؛ اخبار آزادي تمام اسراي لبناني به رهبري سمير كانتار (Samir Kuntar)، پس گرفتن اجساد تمام رزمندگاني كه از لبنان خارج شده بودند، "اعم از لبناني، فلسطيني و يا هر كشور عربي ديگر"، كه اين امر شامل حال كشته شدگان پيش از جنگ لبنان هم مي شد؛ آزادي اسراي فلسطيني و عرب؛ و بدست آوردن اطلاعات در مورد سرنوشت چهار ديپلمات ايراني. نصرالله هيچ مطلبي را از قلم نيانداخت. وي اذعان داشت اسرائيل در ابتدا، حتي در مورد اجزاء بدن سربازان كشته شده ي اسرائيلي كه در لبنان باقي مانده اند، هيچ درخواستي نكرد. او گفت: "به نظر مي رسد كه اسرائيل فراموش كرده است كه اجزاء بدن سربازانش در اختيار ما است."
رقباي نصرالله مبادله ي اسرا را به شدت مورد انتقاد قرار دادند ـ نه به اين دليل كه اسراي لبناني به كشورشان باز مي گردند بلكه آنها از وجهه اي كه نصرالله كسب مي كند ناراحت هستند. امين جميل (Amin Gemayel)، رييس جمهور پيشين لبنان، و يكي از وزيراني كه در كابينه ي فعلي حضور دارد، اين چنين اعتراض خود را ابراز داشت: "ملت لبنان در مذاكرات غايب بود"؛ و اضافه كرد: "امضاي قرارداد ميان يك كشور و يك نهاد لبناني شيوه ي جديدي از انجام فعاليت هاي ديپلماتيك غير مستقيم با اسرائيل است. چه چيز باعث شده است كه يك ميانجي غير لبناني، مانند رييس جمهور فرانسه و يا پادشاه اردن، در اين مذاكرات شركت نكند؟ مذاكراتي كه قرار بود بر سر آزاد سازي مناطق اشغالي لبنان و پايان يافتن حملات اسرائيل صورت گيرد".
گوشه كنايه هاي جميل متوجه نصر الله و سوريه بود. كساني كه تمايل داشتند به صورت مستقيم با اسرائيل وارد مذاكره شوند. وليد جامبلات (Walid Jumblatt) رهبر فرقه Druze، نيز صراحتاً چنين بيان داشت: "چگونه است كه بعضي از ما براي بازگرداني اسرا به خود اجازه ي مذاكره مي دهند؛ مذاكره با اسرائيل به طور قانوني و يا حتي به صورت غير قانوني؛ و اين در حالي است كه لبنان براي بازگرداني مزارع شبا (Shaba Farms) اجازه ندارد از جامعه بين المللي درخواست حمايت كند و زماني كه پيشنهاد چنين درخواستي را مي دهد، حكومت اين كشور به همكاري با دشمن متهم مي شود؟"
مسئله مهمي كه اين منتقدين سرسخت فراموش كرده اند اين است كه ربوده شدگان در دست آنها نيستند كه بخواهند بر سر ايشان مذاكره كنند؛ به همين دليل اسرائيل اصراري ندارد كه صرفاً با حكومت لبنان و يا واسطه هاي منتخب اين كشور بر سر ميز مذاكره بنشيند و از اين رو حزب الله واسطه ي حكومت لبنان تلقي مي شود، چرا كه ربوده شدگان در دست اين سازمان مي باشند. اكنون، يعني زماني كه فصل برداشت محصول است، اين منتقدين تنها قادرند از موضع ضعيف خود سرو صدا راه بياندازند.
"جو مثبت"
در پي اين حوادث، هفته ي گذشته رييس جمهور سوريه، بشار اسد، از غالب شدن "جوي مثبت در خاور ميانه" سخن به ميان آورد. طي يك برنامه از پيش تعيين شده، رييس جمهور فلسطين، محمود عباس، آخر هفته ي گذشته با اسد ملاقات كرد. به نظر مي رسد كه در اين هفته حكومت جديدي در بيروت مستقر خواهد شد. اواخر اين هفته، اسد براي شركت در اجلاس سران عالي رتبه ي اتحاديه ي مديترانه، به فرانسه خواهد رفت. اين اجلاس پروژه ي بزرگي است كه رييس جمهور ساركوزي به راه انداخته است. گفتگو با اسرائيل در حال پيشروي است.
هفته ي گذشته "شورش" ديگري در تركيه حادث شد و وزير امور خارجه ي سوريه، وليد معلم، براي بيان اين مطلب كه مذاكرات هفته ي گذشته در تركيه به سمت مذاكرات مستقيم پيش مي رفت، مانعي پيش روي خود نمي ديد. وي حتي از تصريح بيانيه ي خود، خود داري كرده و استدلال كرد از آنجا كه نخست وزير اولمرت با اسد ملاقاتي را در اجلاس اتحاديه ي مديترانه ترتيب نخواهند داد، اين كار ضرورتي ندارد. البته بايد توجه داشت افرادي كه بر سر يك ميز مي نشينند، نمي توانند از دست دادن با يكديگر احتراز كنند.اسد همچنين وظايف ديگري را در دستور كار دارد. به عنوان مثال وي بايد در مورد پذيرش درخواست وزير امور خارجه نروژ، كه هفته ي گذشته در دمشق بود، تصميم گيري كند و نيز بايد ملاقاتي را ميان عباس و رييس جنبش حماس، خالد مشعل، ترتيب دهد. معلم توضيح داد كه دعوت از عباس براي اين ملاقات بخشي از تلاش سوريه براي برقراري آشتي در فلسطين مي باشد. چگونه مي توان انتظار آشتي داشت در صورتي كه دو طرف با هم ملاقات نكنند؟ و همچنين محل برگذاري اين ملاقات كجاست؟ اگر اين مكان جايي غير از دمشق باشد، چگونه اسد مي تواند در نقشه ي ديپلماتيك منطقه به جايگاه اول خود بازگردد؟
سخنگويان فتح و حماس اعلام كردند كه قرار نيست اين دو جنبش ملاقاتي داشته باشند و برنامه اي براي چنين ملاقاتي تنظيم نشده است. اما با وجود تأخير مصر در دعوت سران اين دو جنبش براي ملاقات در قاهره، چرا اسد نبايد اين پيروزي سياسي را از آن خود كند؟ علاوه بر اين، عمكرد مصر موجب ناراحتي حماس شده است و عده اي از سران اين سازمان معتقدند كه بايد مصر، كه نقش ميانجي ميان آنها و اسرائيل را بازي مي كند، كنار گذاشته شود. به نظر اين افراد نمي توان از مصر به عنوان واسطه در آزاد سازي اسرا استفاده كرد، چرا كه در حال حاضر قاهره سه فرمانده ي حلقه ي نظامي حماس، عزالدين قسام، را دستگير كرده است. (بايد توجه داشت كه يكي از اين سه تن، ايمان نوفال است. وي شش ماه پيش در طراحي نقشه ي عبور از مرز غزه-مصر نقش كليدي را ايفا مي كرد.)
با اين حال عليرغم عصبانيت به وجود آمده، حماس مي داند كه نمي تواند از خدمات مصر چشم پوشي كند. زيرا اين تنها قاهره است كه مي تواند مذاكرده با اسرائيل را عملي سازد؛ مذاكره بر سر آزاد سازي سرباز دستگير شده Gilad Shalit و همچنين ادامه مذاكرات بر سر پايان دادن منازعه ي ميان اسرائيل و حماس. اين نيازمندي نمي تواند از توانايي سوريه در ايفاي نقش خود بكاهد. اين مسئله را هنگامي كه سوريه حماس را مجبور به پذيرش ترك منازعه كرد، مي توان شاهد بود. اين واقعيت در مورد عباس صدق نمي كند چرا كه وي با نمايندگان تمام گروه هاي فلسطيني ملاقات خواهد كرد. اين گروه ها كه با PLO (سازمان آزاد سازي فلسطين Palestine Liberation Organization) در ارتباط هستند، تلاش مي كنند مواضع خود را با حماس هماهنگ كنند.
سوريه نقش مهمي در برقراري آشتي ميان فتح و حماس و ديگر گروه ها بازي مي كند. انتظار مي رفت مذاكرات آشتي دو هفته پيش آغاز شود، و بر اساس گزارشاتي كه وجود داشت، عباس در صدد سفر به غزه بود. ديداري كه پس از گذشت يكسال از بدست گرفتن كنترل نوار غزه توسط حماس، براي اولين بار انجام مي شد. اما عباس تصميم گرفت تاكتيك خود را تغيير داده و ابتدا حمايت كشور هاي ميانجي عرب و همچنين سوريه را جلب كند، به اين منظور كه مطمئن شود اعراب از ابتكار عمل وي در روند آشتي، حمايت خواهند كرد.
نصرالله بيش از پيش نسبت به رفتار سوريه متعجب شده است، چرا كه اين كشور قدم به قدم به "جريان غالب فكري" اعراب نزديك مي شود. هفته گذشته اسد در گفتگو با وزير امور خارجه ي نروژ نگراني خود را نسبت به مزارع شبا اعلان داشت و گفت هيچ مانعي نمي بيند كه اين مزارع تحت حفاظت سازمان بين الملل قرار بگيرد، با اينكه تعيين حدود مرز هاي ميان لبنان و سوريه، كه آخرين وضعيت مزارع شبا را مشخص خواهد كرد، تا خروج نيرو هاي ارتش اسرائيل از اين منطقه به تعويق خواهد افتاد.
اگر مزارع مذكور تحت كنترل سازمان بين الملل قرار بگيرند، مجدداً نقش نظامي حزب الله زير سؤال مي رود. پس از آزادي اسراي لبناني و خروج احتمالي اسرائيل از مزارع شبا و با پذيرش اين كه ارتش لبنان تنها نيروي محافظ كشور خواهد بود، مشاجرات بر سر خلع سلاح حزب الله بار ديگر در لبنان از سر گرفته خواهد شد. البته حزب الله بهانه هاي (دلايل) كافي براي نگاه داشتن سلاح در اختيار دارد. همچنين به سختي مي توان در لبنان نيرويي را يافت كه بتواند حزب الله را خلع سلاح كند. اما از منظري عمومي مي توان گفت، نصرالله به خاطر اتخاذ چنين رويكردي، با فشارهايي غير ضروري مواجه خواهد شد.
همچنين نصرالله موضع خود را نسبت به مذاكرات سوريه- اسرائيل مشخص نكرده است. اگر مذاكرات غير مستقيم به سمت مذاكرات مستقيم پيش برود و اگر ايالات متحده پس از انتخابات رياست جمهوري در اين مذاكرات شركت كند، سوريه و حزب الله بايستي روابط دو جانبه ي خود را مورد آزمون مجدد قرار دهند. اين آزمون بسيار حساس خواهد بود؛ چرا كه حزب الله به عنوان اهرمي كليدي براي پيشبرد سياست هاي سوريه در لبنان به كار خود ادامه خواهد داد. اما مهمتر از آن، وابستگي بيش از پيش سوريه، به رفتار سياسي اين سازمان مي باشد.موافقت نامه دوحه، كه باعث بروز شكاف در انتخابات رياست جمهوري و به بنيان گذاري حكومتي متحد در بيروت شد، دستاورد مهمي براي سوريه و حزب الله به بار آورد. از آنجا كه در بيروت هنوز هيچ حكومتي پا نگرفته است، يك برتري فروي براي سوريه به وجود آمد. اسد به پاريس خواهد رفت و از آنجا به بيروت مي رود تا براي اولين بار آغاز كار سفارت اين كشور در لبنان را اعلام كند. از طرفي با آغاز فصل جديدي در روابط ميان سوريه و لبنان، نخست وزير لبنان فؤاد سينيوره از دمشق ديدار خواهد كرد.
اين اتفاق پذيرش نهايي سوريه از طرف حكومت لبنان را مشخص خواهد كرد، و همچنين به عنوان مهمترين پيروزي ديپلماتيك اسد نيز تلقي خواهد شد. روز هاي آتي بيان گر آن خواهد بود كه آيا حزب الله مي تواند اهداف سوريه در لبنان را پيش برد؛ همچنين مشخص خواهد شد كه زمانبندي اسد تا چه ميزان با برنامه ريزي نصر الله مطابقت دارد.
مترجم: سيد رضا مرزاني
هاآرتص
خبرگزاري فارس
