پنجاه و سه نفر «خوب و بی ادعا»

کارگردان:یوسف سید مهدوی

« پنجاه و سه نفر » در میان اولی ها فیلمی قابل تحسین است. اگرچه مورد اعتنا قرار نگرفت و علت این عدم اعتنا پیش از هرچیز این است كه فیلم ادعایی ندارد؛ نه مدعی است كه دارد شاخ غول را می شكند و نه مدعی است كه شاخ غول شكستنی نیست؛ نه مدعی است كه دارد مسئله سینمای ایران را حل می كند و نه مدعی « بن بست » است؛ نه مدعی روشنفكری است و نه مدعی ضد آن... خلاصه ، یك فیلم كاملاً بی ادعاست كه از همان آغاز، همه دست اندركاران تولید این فیلم با علم به اینكه می خواهند یك فیلم معمولی نسبتاً پر كشش با یك داستان تقریباً پلیسی برای مردم بسازند پای در میدان نهاده اند، آن هم بر محور زندگی كسانی كه اصلاً كسی درباره آنها فیلم نمی سازد: انقلابیون مسلمان. این یك مضمون « مد روز » نيست و احتمالاً فروش خوبی هم نخواهد داشت، اما « هم عصر » ماست و متعلق به همان تاریخی كه در غالب فیلم ها مورد غفلت قرار گرفته؛ و به یك معنا یك فیلم «سیاسی» است، آن هم در این وانفسایی كه همه ساختن فیلم سیاسی پرهيز دارند و نه فقط از فيلم سياسي، بلكه از هر داستانی به نحوی به انقلاب مربوط شود.

فیلم « پنجاه و سه نفر » اگرچه ادعای معرفی چهره انقلابیون مسلمان را ندارد اما با این همه، در « تیپ سازی » موفق است؛ هم در چهره سازی انقلابیون و هم معرفی هویت ساواكی ها تا آنجا كه به ساختار پلیسی فیلم مربوط می شود.

داستان فیلم مستقیماً متوجه درونكاوی انقلابیون مسلمان و یا ساواكی ها نیست، ولی ضرورتآً ناچار از پرداخت و پرورش پرسوناژها بوده است؛ و مگر داستان همه فیلم ها مستقیماً باید متوجه درونكاوی آدم ها باشد؟ اتكای فیلم ها می تواند بر « وقایع » باشد و هم بر « شخصیت ها ». گاهی شخصیت ها هستند كه یك واقعه را می سازند و گاه شخصیت ها در گیر و دار وقایع خود را باز می یابند.

علت دیگری كه موجب عدم اعتنای كافی به این فیلم شده این است كه بسیاری از دست اندركاران و منتقدین و مطبوعاتچی ها در ذهن خود اصلاً « فیلم پلیسی » را از جرگه فیلم ها بیرون رانده اند، حال آنكه اگر نخواهیم واقعیت بگریزیم، باید اذعان كنیم كه حداقل برای مأمورین آگاهی، پلیس ها، انقلابیون و از طرفی تروریست ها و دزدها و بسیاری دیگر، زندگی پلیسی عین واقعیت است!