فهرست مطالب

فصل ( 25 )
تحقيق در حركت كميه
قسمت ( 1 ) : موضوع در حركت كميه 11
جهت نياز حركت به موضوع 13
اصالت وجود ، مصحح وحدت حركت است 14
حل مسأله موضوع حركت با اصالت وجود 15
تلاش غير لازم در اثبات موضوع در حركت كميه 18
قسمت ( 2 ) : رابطه ماده و صورت 22
رابطه ماده و صورت با جنس و فصل 23
آيا جوهر مركب از دو جوهر ، استقلال دارد ؟ 24
كل يا دارای اجزای طولی است و يا عرضی 25
نسبت جسم با روح 29
شيئيه الشی‏ء بصورته لابمادته 30
خلاصه بحث 32
قسمت ( 3 ) : بقای موضوع در حركت 34
تبعيت احكام ماده از احكام صورت 35
رابطه ماده با جنس ، و صورت با فصل 36
معنای بشرط لائيت و لابشرطيت 38
بقای هيولی به بقای فصل اخير 41
ثبات موضوع با مثال افلاطونی 43
بقای موضوع به عقل مجرد و مثالی 44
قسمت ( 4 ) : ادامه بحث درباره بقای موضوع 45
اشاره‏ای به مبحث تشخص 45
بقای شخص در عين ثبات مشخصاتش 47
مشابهت موضوع در حركت عرضی و حركت جوهری 48
بی‏نيازی حركت جوهريه از موضوع 50
نسبت حركت جوهری به حركت عرضی 53
حركت جوهری ، روح حركت عرضی است 54
انسان دارای دو طبيعت است 56
فرق دو طبيعت موجود در انسان 59
عدم خستگی در آخرت 60
توجيه و تعليل خستگی و رعشه 61
دو اعتبار حركت قطعی و توسطی در حركت جوهری 62
قسمت ( 5 ) : رابطه نفس و طبيعت 63
نحوه تسخير نفس در طبيعت 63
فاعليت بالتسخير 65
تفكيك ميان قوای مادی بدن 67
رابطه حركات طبعی بدن و نفس 68
متن اسفار ، فصل 25 71
فصل ( 26 )
برهان بر وقوع حركت جوهری
قسمت ( 1 ) : برهان بر وقوع حركت جوهری 81
طبيعت ، علت مباشر حركات عرضی نيست 82
اشكال حاجی به علت نبودن طبيعت برای حركات عرضی 85
رابطه طبيعت با اعراض خود 85
قسمت ( 2 ) : ادامه براهين حركت در جوهر 88
برهان اول 88
برهان دوم 89
برهان سوم 90
مناط تشخص نزد قدما 90
مناط تشخص از نظر مرحوم آخوند 91
تفاوت جزئيت و تشخص 92
بررسی برهان دوم حركت جوهری 93
كيفيت ارتباط جوهر و عرض 94
سير تفكر فلسفی غرب درباره جوهر و عرض 95
سرنوشت مقولات عشر بعد از ارسطو 97
نفی دو گانگی جوهر و عرض در بيان آخوند 99
اجمالی از براهينی ديگر بر حركت جوهری 101
قسمت ( 3 ) : ادامه براهين حركت در جوهر 104
بيان شيخ در علت معده بودن طبيعت برای آثار خود 104
برهان چهارم : از راه عدم امكان تبادل صور برای ماده 106
اقسام تغييرات جوهری 106
مراتب طولی انواع موجود در طبيعت 107
اثبات حركت جوهريه از طريق كون و فساد 109
بيان مرحوم علامه طباطبائی در اين برهان 110
فرق ميان مرحوم آخوند با بيان علامه طباطبائی 111
برهان پنجم : از راه زمان 111
برهان ششم : از طريق اصل غائيت 113
ايراد بر نظريه شوق ماده به صورت و پاسخ آن 115
بيان تمثيلی در حافظ وحدت نظام متصرم طبيعت 116
متن اسفار ، فصل 26 119
فصل ( 27 )
طرح اشكال و پاسخ آن و تأكيد بر حركت در جوهر
بيان مجدد اشكال شيخ بر حركت جوهری 125
طرح اين اشكال به دو بيان 127
جواب اشكال 128
حافظ وحدت در حركت جوهريه 131
دليل ديگری در رد حركت جوهريه 132
متن اسفار ، فصل 135 27
فصل ( 28 )
تأكيد بر حركت در جوهر كه مقوم اجرام آسمانی و زمينی است
وجود ، تجدد بالذات دارد 144
در حركت ، چه چيزی از قوه به فعل می‏رسد ؟ 149
استدلال صدرا بر حركت جوهری به آيات قرآن 150
نقل اقوال حكما در حركت جوهری 153
متن اسفار ، فصل 155 28
فصل ( 29 )
اتم حركات عرضی ، حركت وضعی مستديره است
حركت مستديره اقدم حركات است 166
توقف حركت كمی بر حركت اينی 166
توقف حركت كيفی بر أينی ، و مكانی بر وضعی 169
تخلل سكون در حركات راجعه 170
زمان عمومی عالم 171
بررسی بيان مرحوم آخوند 172
اتميت و اشرفيت حركت وضعی 173
متن اسفار ، فصل 29 175
فصل ( 30 )
اثبات حقيقت زمان و بيان ماهيت آن
قسمت ( 1 ) : اثبات حقيقت زمان 181
آراء و عقايد درباره زمان 182
براهين وجود زمان :
برهان وجود زمان بر طريقه طبيعيين 184
كشش حركت به تبع كشش مسافت 185
كشش زمانی حركت 186
آيا به تعداد حركات ، زمان داريم ؟ 188
نظر مرحوم آخوند در تعدد حركات و زمان 189
برهان بر طريقه الهيين 190
قسمت ( 2 ) : براهين وجود زمان
تقرير استاد از برهان بر طريقه الهيين 194
تقرير قدما از برهان مذكور 196
تفاوت تقرير اول با بيان قدما 198
برهان الهيين در اثبات زمان 201
قسمت ( 3 ) : ادامه بحث در برهان بر طريقه الهيين و اثبات فاعل زمان‏ 205
تقدم و تأخرهای قابل اجتماع و غير قابل اجتماع 206
اعتبار دو جهت ثبات و تجدد در زمان 208
جهت تعدد ، در حركت ، حقيقی است 209
اعتبار وحدت و كثرت در زمان 210
متن اسفار ، فصل ( 30 ) 212
فصل ( 31 )
غايت قريب زمان و حركت ، تدريجی الوجود است
قسمت ( 1 ) : فاعل و قابل و غايت در حركت و زمان 221
دو فاعل برای يك شی‏ء 223
غايت حركت 225
فرق حركت طبيعی و حركت نفس 226
غايت در حركات افلاك 227
نقد مرحوم آخوند بر مطالب شيخ در " تعليقات " 228
رفع ابهام از كلام شيخ در غايت حركات طبيعی 229
غايت حركات طبيعی 230
ايرادی بر بيان شيخ در غايت نوعی طبيعت 231
قسمت ( 2 ) : غايت در حركات مختلف 233
غايت در حركات مستقيم و دوری و وضعی 234
اشواق و تصورات ، غايات حركات دوری است 235
استدلال مرحوم آخوند بر حركت جوهريه از كلمات شيخ 236
ايراد بر استدلال آخوند و دفاع از شيخ 237
تغيير اوضاع طبيعت ، دليل بر حركت در خود آن است 239
غايت در حركت 240
غايت در انواع 242
اشكال به بيان شيخ در غايات حركت 242
منتهی شدن هر تكاملی به كمال 244
طبيعت غايتی ماورای خود دارد 245
نقض دوم مرحوم آخوند بر عبارات " تعليقات " 246
قسمت ( 3 ) : علت زمان 248
معنای مشخص بودن زمان 249
مسأله زمان مشترك 250
چه وقت می‏توان زمان را از مشخصات دانست ؟ 252
وحدت شخصی عالم طبيعت 253
علت و موجد زمان ، نفس است 255
علت مشخصات ديگر طبيعت امری مافوق است 257
قسمت ( 4 ) : علت مشخصات طبيعت امر مفارق است 259
حيز يا مكان طبيعی هر جسم در نزد قدما 260
مشخصات نحوه‏های وجود اشياء هستند 261
كيفيت جعل حركت برای متحرك 263
جوهر و مشخصات آن مجعول به يك جعل هستند 265
متن اسفار ، فصل ( 31 ) 266
فصل ( 32 )
جز باری تعالی هيچ چيز بر ذات زمان و حركت تقدم ندارد
قسمت ( 1 ) : حدوث عالم ، حدوث زمانی نيست 277
اختلاف فلاسفه و متكلمين در قدم زمانی عالم 277
توضيح درباره عنوان اين فصل 280
نقد نظر متكلمين درباره حدوث عالم 281
نظر غزالی در حدوث عالم 282
قسمت ( 2 ) : براهين عدم تقدم چيزی بر زمان 285
براهين حادث ذاتی بودن عالم :
برهان انی 287
برهان لمی بر رد نظر متكلمين 288
بيان آخوند در رد نظريه حدوث زمانی عالم 289
طرح سه فرض در توجيه حدوث زمانی بودن عالم 292
خلط ميان امكان ذاتی و استعدادی در برهان حكما 294
امكان ذاتی و استعدادی در كلمات مرحوم آخوند 296
رابطه اين فصل با فصل بعد 296
متن اسفار ، فصل ( 32 ) 300