دارد ، و اين دو ضد كه در مقابل يكديگر هستند دو قدرت اقتصادی است كه‏
دارند با يكديگر می‏جنگند ، همه چيز ديگر برای او عرضی و تابع و طفيلی‏
است .
اين هم يك نظريه ديگر كه بايد دقيقا و عميقا اينها را توجه كرد و
فهميد . اغلب ، اين مفاهيم ماركسيستی را كه به كار می‏برند درست به عمق‏
اين مفاهيم توجه ندارند كه از نظر ماركسيسم چيست ، بعد می‏گويند طبقات .
راست است ولی طبقات به مفهومی كه ماركسيستها می‏گويند غير از طبقات به‏
نحوی است كه ما می‏گوييم . ما اگر مثلا می‏گوييم طبقه فقير و طبقه غنی ،
نمی‏خواهيم بگوييم طبقه غنی طبقه‏ای است كه تمام شخصيتش در همان ثروت‏
متمركز شده ، او يعنی همان ثروتش ، طبقه فقير يعنی طبقه‏ای كه تمام‏
شخصيتش در همان فقدان ثروت خلاصه می‏شود . همان‏طور كه ثروت نمی‏تواند با
فقر يكی باشد و دو امر صددرصد متضاد هستند ، انسان فقير هم محال است با
انسان غنی يكی باشد ، يك ماهيت داشته باشند ، در يك صف قرار بگيرند .
حرف اينها اين است . حرف ما اين است كه نه ، اين‏طور نيست . اين‏
توهين به انسانيت است . انسانيت اصالتی بيش از اين حرفها دارد .
انسانيت و فطرت انسانی در انسان آنچنان نيست كه صددرصد تابع وضع‏
اقتصادی خودش باشد به طوری كه اصلا ماهيتش را وضع اقتصادی تشكيل بدهد ،
و حتی انسان قدرت دارد عليرغم وضع اقتصادی خودش عمل كند . مثلا غنی است‏
و وضع اقتصادی‏اش ايجاب می‏كند كه آن ثروت را برای خودش حفظ كند بلكه‏
روز به روز هم خودش را ثروتمندتر كند و به ديگران هم ندهد ، ولی می‏تواند
اين ثروت را به ديگران ايثار و انفاق كند ، خودش را در سطح ديگران‏
متساوی كند . فقير می‏تواند عليرغم محروميت خود به [ وسيله ] چيزی كه ما
اسمش را " عزت نفس " يا " قناعت " می‏گذاريم به كلی به ثروت و
ثروتمند بی‏اعتنا باشد ، يعنی شخصيت خودش را برتر و بالاتر از آنها بداند
. پس ما وقتی می‏گوييم طبقه غنی و طبقه فقير ، تصور ما از غنی يعنی "
انسانی " كه غنا و ثروت هم دارد ولی خودش عين غنا و ثروت‏داشتن نيست‏
. فقير [ يعنی ] " انسانی " كه ثروت ندارد ، يعنی ما می‏گوييم ممكن‏
است انسان غرق در غنای خودش نباشد ، غرق در فقرش هم نباشد . البته ما
منكر نيستيم كه خيلی انسانها اين‏طور هستند . انسانی كه ما می‏گوييم‏
پول‏پرست ، يعنی تمام واقعيتش ثروتش شده است ، انسانهايی كه ما
می‏گوييم فقيرهای عقده‏دار ، يعنی تمام ماهيتش همان فقرش شده است . ولی‏
در بعضی انسانها چنين است ، انسان به طور كلی را ما نمی‏توانيم