توحيد و توسلات
از آنچه گفتيم نكتهای عالی و مهم در توحيد عبادتی به دست میآيد . آن نكته اين است كه در توسل و استشفاع به اولياء خدا اول بايد تحقيق كرد كه به كسی و از كسی باشد كه خداوند او را وسيله قرار داده است . قرآن كريم میفرمايد : « يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و ابتغوا اليه الوسيلة »( 1 ) . بطور كلی ، توسل به وسائل و تسبب به اسباب ، با توجه به اينكه خداست كه سبب را آفريده است و خداست كه سبب را سبب قرار داده است و خداست كه از ما خواسته است از اين وسائل و اسباب استفاده كنيم به هيچ وجه شرك نيست ، بلكه عين توحيد است . در اين جهت ، هيچ فرقی ميان اسباب مادی و اسباب روحی ، ميان اسباب ظاهری و اسباب معنوی ، ميان اسباب دنيوی و اسباب اخروی نيست ، منتهای امر ، اسباب مادی را از روی تجربه و آزمايش علمی میتوان شناخت و فهميد كه چه چيز سبب است ؟ و اسباب معنوی را از طريق دين ، يعنی از طريق وحی ، و از طريق كتاب و سنت بايد كشف كرد . ثانيا هنگامی كه انسان متوسل میشود يا استشفاع میكند بايد توجهش به خدا ، و از خدا به وسيله و شفيع باشد ، زيرا چنانكه گفتيم شفاعت واقعی آن است كهپاورقی : . 1 مائده / . 35