پاورقی : . 1 سجده / . 5 . 2 نازعات / . 5 . 3 شعراء / 193 - . 194
فراموش نكنيم كه نسبت خدا به موجودات ، نسبت آفريدن و ايجاد كردن و
تكوين است . تشكيلات و دستگاه او را مانند تشكيلات اجتماعی و روابط
قراردادی كه در اجتماع بشر دائر است ، نبايد پنداشت . نظام فرماندهی و
اطاعت در بين خدا و ملائكه ، جنبه تكوينی و حقيقی دارد نه جنبه قراردادی
و اعتباری . فرمان خدا حرف نيست ، ايجاد است ، اطاعت ملائكه نيز
متناسب با آن است ، وقتی میگوييم به فرشتگان فرمان داده كه چنين كنند
معنايش اين است كه آنان را طوری ايجاد كرده كه علت و فاعل باشند برای
فعل و معلول مخصوص ، و معنای اطاعت ملائكه نيز همين عليت و معلوليت
تكوينی است . تشكيلات ياد شده ، مبين يك نظام تكوينی است .
و از همين جا است كه قرآن كريم ، تدبير خلقت را گاهی به " خدا "
نسبت میدهد و گاهی به فرشتگان ، گاه میگويد :
« يدبر الامر من السماء الی الارض »( 1 ) .
" خدا كار را از آسمان به زمين تدبير میكند و میفرستد " .
و گاه میگويد :
« فالمدبرات امرا »( 2 ) .
" قسم به فرشتگان تدبير كننده كار " .
گاهی قبض و دريافت نفوس انسانهايی را كه میميرند به فرشتگان نسبت
میدهد ، و گاهی به فرشته خاص موت ، و گاهی به خدا .
گاهی وحی را به يك فرشته نسبت میدهد :
« نزل به الروح الامين علی قلبك »( 3 ) .
" روح الامين ( جبرائيل ) قرآن را بر قلب تو فرود آورد " .
و گاهی به ذات اقدس احديت ، و میفرمايد :
پاورقی : . 1 سجده / . 5 . 2 نازعات / . 5 . 3 شعراء / 193 - . 194 |