تحقيق در اسرار كائنات و فوائد و مصالح آنها میدانند .
ولی حكمای الهی ، هم از طريق " لم " وارد میشوند و به بيانی كه در
بالا نقل كرديم صورت برهانی میدهند ، از اين راه وارد میشوند كه جهان كه
اثر خداوند است ، به منزله ظل و سايه باری تعالی است ، خداوند جميل علی
الاطلاق است ، و ظل جميل ، جميل است ، و هم به تجزيه و تحليل ماهيت شرور
و اينكه شرور عدمی اند و مجعول بالعرض اند نه بالذات ، میپردازند ، و
هم ضرورت شرور و لاينفك بودن آنها را از خيرات ، و به عبارت ديگر
تجزيه ناپذير بودن آفرينش را اثبات میكنند ، و هم به بحث در آثار و
فوائد شرور میپردازند .
ما در اينجا درباره برهان لمی به شكلی كه حكما میآورند بحثی نمیكنيم
زيرا از سطح اين رساله خيلی بالاتر است ، ولی قسمتهای ديگر را تشريح
میكنيم .
همچنانكه قبلا گفتيم ، ايرادها و اشكالات اين مسأله ، تحت دو عنوان
خلاصه میشود : تبعيضها ، شرور . اول وارد بحث تبعيضها میشويم و سپس شرور
را در بخشی جداگانه مورد تجزيه و تحليل قرار میدهيم .
|