پاورقی : . 1 اسراء / . 20
در اينجا نكتهای هست : جهان دنيا ، جهان طبيعت و ماده است ، جهان
علل و اسباب است ، علل و اسباب دنيوی با هم در تزاحم و جنگند ، در اين
دنيا " قسر " هم وجود دارد ، لهذا كسی كه هدفش دنيا باشد ، تضمينی
ندارد كه صد در صد به مقصود برسد . تعبيری كه قرآن كريم برای تفهيم اين
نكته انتخاب فرموده اين است :
" هر قدر بخواهيم ، به هر كس بخواهيم میدهيم " .
ولی آنكس كه در نظام روحی خودش هدف عالی تری دارد و دل به هدفهای
كوچك نقد نداده است و به سوی هدف الهی گام برمیدارد و با ايمان جلو
میرود ، البته وی به هدف خواهد رسيد زيرا خداوند ارجگزار است ، كار
نيكی را كه تقديم او گردد میپذيرد و مزد میدهد .
در اينجا سعی و كوشش هم شرط شده است زيرا محال است كه كسی بیگام
برداشتن ، راهپيمايی كند و به هدف برسد .
سپس در آيه بعد میفرمايد :
« كلا نمد هؤلاء و هؤلاء من عطاء ربك ، و ما كان عطاء ربك محظورا »(1).
" ما همه را ، هم اين گروه را و هم آن گروه را ، از فيض پروردگارت
مدد میكنيم ، فيض پروردگار تو از كسی دريغ نشده است " .
يعنی ما فياض علی الاطلاقيم و جهان را مستعد فعاليت ساختهايم ، هر كسی
هر تخمی كه بپاشد آن را به ثمر میرسانيم ، هر كس كه به سوی هدفی رهسپار
است او را به هدفش میرسانيم .
حكمای الهی میگويند : واجب الوجود بالذات واجب من جميع الجهات و
الحيثيات است ، لهذا واجب الفياضيه است ، از اين رو هر كس طالب هر
چه باشد ، خدا او را مدد میكند . چنين نيست كه اگر كسی طالب دنيا باشد
خدا بفرمايد تو گمراه هستی و بر خلاف ارشاد و هدايت ما عمل كردهای پس
ما تو را تأييد نمیكنيم . نه ، چنين نيست ، دنيا طلب هم در دنيا طلبی
خويش در حدودی كه اين سرای اسباب و علل و تمانع و تزاحم امكان میدهد
مورد تأييد و حمايت الهی است و از بذل و بخشش بيدريغ او بهرهمند
میگردد .
به عبارت ديگر : جهان ، سرزمين مستعد و مناسبی است برای كاشتن و
روييدن و رشد كردن و درو كردن ، بستگی دارد به اينكه انسان چه بذری برای
رشد و پرورش
پاورقی : . 1 اسراء / . 20 |