قانون چيست ؟
از آنچه تا كنون گفته شد دانستيم كه پديدههای جهان ، محكوم يك سلسله قوانين ثابت و سنتهای لا يتغير الهی میباشند ، و به تعبير ديگر ، خدا در جهان ، شيوههای معينی دارد كه گردش كارها را هرگز بيرون از آن شيوهها انجام نمیدهد . اكنون بنگريم قانون چيست ؟ و سنت به چه معنی است ؟ آيا سنت و قانون الهی از نوع قوانين موضوعه است و از قبيل تعهدات و قراردادهای اجتماعی و التزامات ذهنی است ؟ يا آنكه مخلوق خاصی است كه خدا او را آفريده است ؟ يا هيچيك از اين دو تعبير درباره سنت و قانون الهی صحيح نيست ؟ و در هر صورت آيا ممكن است خدا سنت خود را نيافريند يا قرار ندهد ؟ چرا تغيير قانون و سنت خدا غير ممكن است ؟ در پاسخ میگوييم : سنت و قانون ، چيزی نيست كه آفرينش خاص و خلقت جداگانه ای به آن تعلق بگيرد . قانون ، يك مفهوم كلی و انتزاع ذهنی است و در خارج به شكل كليت و قانون بودن وجود ندارد . آنچه در خارج وجود دارد همان نظام علت و معلول و درجات و مراتب وجود است كه در ذهن ما تجريد میيابد و انتزاع میشود و به صورت " قانون " منعكس میگردد . هستی درجاتی دارد و هر درجه آن موقعيت ثابت و مشخصی دارد . تصور ندارد كه علتی موقعيت خاص خود را به ديگری بسپارد و يا معلولی از جای خود نقل مكان كند ، و همين حقيقت است كه اينگونه تعبير میشود : جهان قانون دارد . پس قانون آفرينش ، يك قرارداد و اعتبار نيست ، زيرا از چگونگی هستی اشياء انتزاع شده است ، و به همين دليل ، تبديل و تغيير برای آن نيز محال است .استثناها
آيا قوانين آفرينش ، استثناء پذير است ؟ آيا معجزهها و كارهای خارق العاده ، نقض سنت خدا است ؟ پاسخ در هر دو مورد ، منفی است . نه قوانين آفرينش استثناء پذير است و نه كارهای خارق العاده استثناء در قوانين آفرينش است . اگر تغييراتی در سنتهای جهان مشاهده میشود آن تغييرها معلول تغيير شرايط است و بديهی است كه هر سنتی در شرايط خاص جاری است و با تغيير شرايط ،