بحثی در سه جهت

آنچه تا كنون بحث كرديم درباره تبعيضها و تفاوتها بود . همچنانكه قبلا
گفتيم ايرادات و اشكالهای مربوط به " عدل الهی " در چند قسمت است :
تبعيضها ، فناها و نيستيها ، نقصها و كمبودها ، آفتها .
قبلا وعده داديم كه از اين چهار نوع ايراد ، قسمت اول را تحت عنوان "
تبعيضها " مورد بحث قرار دهيم و سه قسمت ديگر را تحت عنوان " شرور
" . اكنون كه از بحث درباره تبعيضها فارغ شديم وارد بحث شرور می‏شويم .
پاسخی كه حكما به مسأله شرور داده‏اند شامل سه قسمت است :
الف . ماهيت شرور چيست ؟ آيا بديها و شرور ، اموری وجودی و واقعی‏
هستند يا اموری عدمی و نسبی ؟
ب . خواه و شرور ، وجودی باشند و خواه عدمی ، آيا خيرات و شرور ،
تفكيك پذيرند و يا تفكيك ناپذير ؟ و بر فرض دوم كه تفكيك ناپذيرند
آيا مجموع جهان با همه نيكيها و بديها خير است يا شر ؟ يعنی آيا خيرات‏
بر شرور فزونی دارند و يا شرور جهان بر خيرات آن فزونی دارند ؟ و يا
هيچكدام بر ديگری فزونی ندارد بلكه متساويند ؟
ج . خواه شرور ، وجودی باشند و خواه عدمی ، و نيز خواه از خيرات ،
تفكيك پذير باشند و خواه تفكيك ناپذير ، آيا آنچه شر است واقعا شر
است و جنبه خيريت در آن