خير هبا و هدر است « كرماد اشتدت به الريح فی يوم عاصف » ( 1 ) .
. 7 مسلمانان و ساير اهل توحيد واقعی اگر مرتكب فسق و فجور شوند و به
برنامه عملی الهی خيانت كنند مستحق عذابهای طولانی در برزخ و قيامت
خواهند بود و احيانا به واسطه بعضی از گناهان ، مانند قتل مؤمن بيگناه
عمدا ، برای ابد در عذاب باقی خواهند ماند .
. 8 اعمال خير افرادی كه به خدا و قيامت ايمان ندارند و احيانا برای
خدا شريك قائلند موجب تخفيف و احيانا رفع عذاب آنها خواهد بود .
. 9 سعادت و شقاوت تابع شرايط واقعی و تكوينی است نه شرايط قراردادی
.
. 10 آيات و رواياتی كه دلالت میكند خداوند عمل صالح و خير را قبول
میفرمايد تنها ناظر به حسن فعلی اعمال نيست ، از نظر اسلام ، عمل ، آنگاه
خير و صالح محسوب میگردد كه از دو جهت حسن داشته باشد : جهت فعلی و
جهت فاعلی .
. 11 آيات و رواياتی كه دلالت میكند اعمال منكران نبوت يا امامت
مقبول نيست ، ناظر به آن است كه آن انكارها از روی عناد و لجاج و تعصب
باشد ، اما انكارهايی كه صرفا عدم اعتراف است و منشأ عدم اعتراف هم
قصور است نه تقصير ، مورد نظر آيات و روايات نيست . اين گونه منكران
از نظر قرآن كريم ، مستضعف و مرجون لامر الله به شمار میروند .
. 12 به نظر حكماء اسلام از قبيل بوعلی و صدر المتألهين ، اكثريت مردمی
كه به حقيقت اعتراف ندارند قاصرند نه مقصر ، چنين اشخاصی اگر خداشناس
نباشند معذب نخواهند بود - هر چند به بهشت هم نخواهند رفت - و اگر خدا
شناس باشند و به معاد اعتقاد داشته باشند و عملی خالص قربة الی الله
انجام دهند پاداش نيك عمل خويش را خواهند گرفت . تنها كسانی به
شقاوت كشيده میشوند كه مقصر باشند نه قاصر .
اللهم اختم لنا بالخير و السعادش ، و توفنا مسلمين، و الحقنا بالصالحين
|