تاريخ اسلام از هر طبقه‏ای شخصيتهای مبرز داشته‏ايم : ادباء بزرگ داشته‏ايم‏
، حكماء بزرگ داشته‏ايم ، فقهاء بزرگ داشته‏ايم ، شعراء بزرگ داشته‏ايم ،
وعاظ و خطباء بزرگ داشته‏ايم ، و كتاب و نويسندگان بزرگ داشته‏ايم ،
منجمين و رياضيون بزرگ داشته‏ايم ، سياستمداران بزرگ داشته‏ايم ،
صنعتگران و هنرمندان بزرگ داشته‏ايم ، ولی مصلحين نداشته‏ايم و از اين‏
جهت ما خيلی فقيريم . البته كم و بيش " مصلح " در ميان ما ظهور كرده‏
اما نه آن اندازه كه انتظار می‏رود ، با اينكه ما اصلی در اسلام داريم به‏
نام اصل امر به معروف و نهی از منكر . اين اصل می‏بايست مصلحين زيادی به‏
وجود آورده باشد . البته نبايد انتظار داشت كه به همان اندازه كه مثلا
اديب يا حكيم يا فقيه يا منجم و رياضيدان داشته‏ايم می‏بايست مصلح‏
اجتماعی و دينی داشته باشيم . " مصلح " يك نبوغ و شخصيت و عمق نظر و
دورانديشی و گذشت ديگری لازم دارد و قهرا عزيز الوجودتر و قليل الوجودتر
است ، ولی فكر می‏كنم به همان نسبت هم كه بسنجيم باز نداشته‏ايم . چرا ؟
اين سؤالی است كه فعلا برای من مقدور نيست كه بتوانم جوابی به آن بدهم .
اينقدر مصلح نداشته‏ايم و سخن از اصلاح كمتر شنيده‏ايم كه فكر نمی‏كنيم اين‏
هم يك شأن بزرگی است و شايسته مردان بزرگ است . اگر به ما بگويند
اميرالمؤمنين يا سيد الشهداء سلام الله عليهما مردی بود حكيم ، همه ،
معنای اين كلمه را می‏فهميم و اين را مدحی برای آن حضرت می‏شماريم . و
همچنين است اگر بگويند مردی بود فقيه و عارف به احكام الهی ، يا بگويند
مردی بود خطيب و فصيح و بليغ . ولی اگر بگويند مصلح بود ، چيزی از اين‏
كلمه نمی‏فهميم و چندان به نظر ما مهم نمی‏آيد ،