مسائلی كه فقها طرح میكنند
معمولا فقهاء - و همچنين غير فقهاء كه احيانا وارد اين مطلب شدهاند - بحث خود را در چند قسمت قرار میدهند . من نمیخواهم وارد آن قسمتها بشوم . به طور اشاره و فهرست آنها را ذكر میكنم : يكی بيان آيات زيادی كه در قرآن مجيد در اين باب است و اخبار بسياری كه از رسول اكرم ( ص ) و يا ائمه طاهرين ( ع ) در اين باب رسيده كه به قول شهيد ثانی كمر را میشكند . ديگر بحثی است در معنای معروف و منكر و تعريف آنها . و احيانا به مناسبت معنای معروف و منكر ، بعضی از فقهاء وارد بحث معروف كلامی حسن و قبح عقلی شدهاند . ديگر اينكه آيا امر به معروف و نهی از منكر واجب عينی است يا واجب كفائی ؟ ديگر اينكه شرايط وجوب امر به معروف و نهی از منكر چيست ؟ چون هر تكليفی و امر و نهيی شرائطی دارد . علاوه بر شرائط عامه مشهور از عقل و بلوغ و قدرت و حتی علم - به يك اعتبار - كه هر تكليفی مشروط به اين امور است ، هر تكليف بخصوصی ممكن است شرائط مخصوص به خود داشته باشد . آيا امر به معروف و نهی از منكر نيز به سهم خود شرائط مخصوصی دارند يا نه ؟ معمولا فقهاء چهار شرط ذكر میكنند : يكی علم و معرفت ، ديگر احتمال اثر و نتيجه ، سوم نبودن ضرر و به تعبير بعضی از فقهاء مترتب نشدن مفسده ، چهارم ادامه و اصرار متخلف ، يعنی آنكس كه معروف را