می‏چرد . می‏خواهد بفرمايد زمين دل شما مثل آن علفزارهای بی‏در و سر است كه‏
هر حيوانی در آنجا راه دارد و قدم می‏گذارد .
در حديث ديگر امام صادق ( ع ) می‏فرمايد : « لولا ان الشياطين يحومون‏
حول قلوب بنی‏آدم لنظروا الی ملكوت السموات » ( 1 ) اگر نبود كه شياطين‏
در اطراف دلهای فرزندان آدم حركت می‏كنند آنها ملكوت آسمانها را مشاهده‏
می‏كردند .
از اينگونه بيانات در آثار دينی ما زياد است كه يا به طور مستقيم‏
تقوا و پاكی از گناه را در بصيرت و روشن‏بينی روح مؤثر دانسته است ، و
يا به طور غيرمستقيم اين مطلب را بيان می‏كند ، مثل اينكه تأثير هواپرستی‏
و از كف دادن زمام تقوا را در تاريك شدن روح و تيرگی دل و خاموش شدن‏
نور عقل بيان كرده است .
اميرالمؤمنين سلام الله عليه می‏فرمايد : « من عشق شيئا اعشی بصره ، و
امرض قلبه » ( 2 ) هركس نسبت به چيزی محبت مفرط پيدا كند ، چشم وی را
كور ( يا شبكور ) می‏كند و قلب او را بيمار می‏نمايد . هم او می‏فرمايد :
« عجب المرء بنفسه احد حساد عقله » ( 3 ) يعنی خودپسندی انسان يكی از
چيزهائی است كه با عقل وی حسادت و دشمنی می‏ورزد . و نيز می‏فرمايد
« اكثر مصارع العقول تحت بروق المطامع » ( 4 ) يعنی بيشتر زمين خوردنهای‏
عقل آنجاست كه برق طمع ، جستن می‏كند .

پاورقی :
1 - محجة البيضاء ، ج‏2 ، ص 125 ، رسول خدا ( ص ) ، با كمی اختلاف .
2 - نهج البلاغه ، خطبه . 107
3 - نهج البلاغه ، حكمت . 212
4 - نهج البلاغه ، حكمت . 219