پاورقی : . 1 مقصود از طبقه واقعی گروهی است كه زندگی اقتصادی مشترك و درد مشترك دارند ، اما طبقه مجازی يعنی گروههايی با زندگيهای ناهمسان ، كه در عين حال از يك ايدئولوژی پيروی میكنند . . 2 تجديد نظرطلبی از ماركس تا مائو ، ص . 345
اختصاصی به وجود آمد و جامعه منقسم شد به دو طبقه استثمارگر و استثمار
شده ، و اين دو طبقه دو قطب اصلی جامعه را از بدو تاريخ تاكنون تشكيل
داده و میدهند و همواره ميان اين دو قطب تضاد و كشمكش وجود داشته است
. البته معنی دو قطبی شدن جامعه اين نيست كه همه گروهها منحصرا يا
استثمارگرند يا استثمار شده ، احيانا ممكن است گروههايی باشند نه
استثمارگر و نه استثمار شده . مقصود اين است كه گروههای مؤثر در سرنوشت
جامعه اين دو گروهاند كه دو قطب اصلی را تشكيل میدهند . ساير گروهها از
يكی از اين دو گروه اصلی پيروی میكنند .
در كتاب تجديد نظر طلبی از ماركس تا مائو مینويسد :
" در نزد ماركس و انگلس دو الگوی مختلف از تقسيم جامعه به طبقات و
پيكار آنها میيابيم : يكی دو قطبی و ديگری چندقطبی . تعريف طبقه از اين
دو الگو متفاوت است . در الگوی اول طبقه مجازی است ( 1 ) . و در دومی
واقعی است . ضوابط پيدايش طبقه هم متفاوت است . انگلس در مقدمه جنگ
كشاورزان آلمان میكوشد اين دو الگو را با هم آشتی دهد و يك الگوی
متجانس از آنها بسازد . او در جامعه طبقات متعدد و در درون هر يك از
طبقات دستههای گوناگونی را تشخيص میدهد ، لكن به عقيده وی فقط دو طبقه
میتوانند يك رسالت تاريخی قطعی را انجام دهند : بورژوازی و پرولتاريا .
زيرا آنها قطبهای حقيقتا متضاد جامعه را تشكيل میدهند " ( 2 ) .
پاورقی : . 1 مقصود از طبقه واقعی گروهی است كه زندگی اقتصادی مشترك و درد مشترك دارند ، اما طبقه مجازی يعنی گروههايی با زندگيهای ناهمسان ، كه در عين حال از يك ايدئولوژی پيروی میكنند . . 2 تجديد نظرطلبی از ماركس تا مائو ، ص . 345 |