حراء ، در مكه ، در مدينه ، در احد ، در قادسيه ، در بيت المقدس ، در
تنگه الطارق ، در جنگهای صليبی می‏پيچيد ، همان صدای حيات بخش دعوت به‏
جهاد و عزت و قدرت است كه در گوش تاريخ پر از حماسه اسلام طنين‏افكن‏
است " ( 1 ) .
آری سخن درست همين است . صدای سيد جمال از آن نظر در گوشها و هوشها و
دلها طنين داشت كه از اعماق روح فرهنگ و تاريخ پرافتخار اسلامی بر
می‏خاست . چرا اين صدا از اعماق چنين روحی برمی‏خاست ؟ زيرا سيد جمال خود
، پرورده همين فرهنگ بود ، ابعاد روحش در فضای همين فرهنگ ساخته شده‏
بود . . . ( 2 ) .

پاورقی :
. 1 اقبال ، معمار تجديد بنای اسلام ص . 82
. 2 نهضتهای اسلامی در صد ساله اخير ، ص 70 - . 84