سنت گرائی و گذشته نگری
انسان به حكم طبع اولی خود هنگامی كه میبيند يك فكر و عقيده خاص مورد قبول نسلهای گذشته بوده است خودبخود بدون آنكه مجالی به انديشه خود بدهد آن را میپذيرد قرآن يادآوری میكند كه پذيرفتهها و باورهای گذشتگان را مادام كه با معيار عقل نسنجيدهايد نپذيريد ، در مقابل باورهای گذشتگان استقلال فكری داشته باشيد . در سوره بقره آيه 170 میگويد : « و اذا قيل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما الفينا عليه آبائنا ا و لو كان آباؤهم لا يعقلون شيئا و لا يهتدون ». اگر به آنها گفته شود كه از آنچه خدا به وسيله وحی فرود آورده پيروی كنيد ، میگويند : خير ، ما همان روشها و سنتها را پيروی میكنيم كه پدران گذشته خود را بر آن يافتهايم آيا اگر پدرانشان هيچ چيزی را فهم نمیكردهاند و راهی را نمیيافتهاند باز هم از آنها پيروی میكنند ؟ !شخصيت گرائی
يكی ديگر از موجبات لغزش انديشه ، گرايش به شخصيتها است شخصيتهای بزرگ تاريخی يا معاصر از نظر عظمتی كه در نفوس دارند برپاورقی : . 1 تفسير الميزان ، جلد ششم ( عربی ) ، ص 319 ذيل آيه 169 سوره اعراف .