میبخشد ، دلهره و نگرانی نسبت به رفتار جهان را در برابر انسان زايل
میسازد و به جای آن به او آرامش خاطر میدهد اين است كه میگوئيم : يكی
از آثار ايمان مذهبی آرامش خاطر است .
يكی ديگر از آثار ايمان مذهبی از جنبه انبساط بخشی ، برخورداری بيشتر
از يك سلسله لذتها است كه لذت معنوی ناميده میشود انسان دو گونه لذت
دارد : يك نوع ، لذتهائی است كه به يكی از حواس انسان تعلق دارد كه در
اثر برقراری نوعی ارتباط ميان يك عضو از اعضاء با يكی از مواد خارجی
حاصل میشود ، مانند لذتی كه چشم از راه ديدن و گوش از راه شنيدن و دهان
از راه چشيدن و لامسه از راه تماس میبرد نوع ديگر ، لذتهائی است كه با
عمق روح و وجدان آدمی مربوط است و به هيچ عضو خاص مربوط نيست و تحت
تاثير برقراری رابطه با يك ماده بيرونی حاصل نمیشود مانند لذتی كه انسان
از احسان و خدمت ، يا از محبوبيت و احترام ، و يا از موفقيت خود يا
موفقيت فرزند خود میبرد كه نه به عضو خاص تعلق دارد و نه تحت تاثير
مستقيم يك عامل مادی خارجی است .
لذات معنوی ، از لذات مادی ، هم قويتر است و هم ديرپاتر لذت عبادت
و پرستش خدا برای مردم عارف حق پرست ، از اينگونه لذات است عابدان
عارف كه عبادتشان توام با حضور و خضوع و استغراق است بالاترين لذتها را
از عبادت میبرند در زبان دين از " طعم ايمان " و " حلاوت ايمان "
ياد شده است ايمان حلاوتی دارد فوق همه حلاوتها لذت معنوی آنگاه مضاعف
میشود كه كارهائی از قبيل كسب علم ، احسان ، خدمت ، موفقيت و پيروزی ،
از حس
|