فنی و تكنيكی ، از نظر معنويات انسانی نسبت به گذشتهاش مرحله يا
مراحلی به انحطاط كشيده شده باشد همچنانكه امروز نسبت به بشر قرن ما
گفته میشود .
بلكه به اين معنی است كه بشر در مجموع حركات خود ، هم از نظر مادی و
هم از نظر معنوی رو به پيش است حركت تكاملی بشر از نظر معنوی يك
حركت يكنواخت روی خط مستقيم نيست ، حركتی است كه گاهی انحراف به
راست يا به چپ دارد ، توقف و احيانا بازگشت دارد ، ولی در مجموع خود
يك حركت پيشرو و تكاملی است اين است كه میگوئيم انسان آينده حيوان
فرهنگی است نه حيوان اقتصادی ، انسان آينده انسان عقيده و ايمان است نه
انسان شكم و دامن .
طبق اين نظريه ، جنبه انسانی انسان به علت اصالتش ، همراه و بلكه
مقدم بر تكامل ابزارهای توليديش تكامل يافته و بر اثر تكامل ، تدريجا از
وابستگيش و تاثير پذيريش از محيط طبيعی و اجتماعی كاسته و بر وارستگيش
كه مساوی است با وابستگی به عقيده و آرمان و مسلك و ايدئولوژی ، و نيز
تاثير بخشيش بر روی محيط طبيعی و اجتماعی افزوده است و در آينده هر چه
بيشتر به آزادی كامل معنوی يعنی استقلال و وابستگی به عقيده و ايمان و
ايدئولوژی خواهد رسيد انسان در گذشته با اينكه از مواهب طبيعت و مواهب
وجود خود كمتر بهرهمند بوده ، بيشتر اسير و برده طبيعت و هم اسير و برده
حيوانيت خود بوده ، اما انسان آينده در عين اينكه از طبيعت و از مواهب
وجود خود بيشتر بهرهبرداری خواهد كرد ، از اسارت طبيت و از اسارت قوای
حيوانی خود بالنسبه آزادتر و بر حاكميت خود بر خود
|