وسيله كشف حقيقت نيستند ، وسيله كشف حقيقت يك قوه ديگری است كه
میتوان آن را قوه " درون بينی " يا " شهود باطنی " خواند و هم آنكه
او را عالیترين مراتب عقل ناميد . برگسون میگويد انسان با يك نوع تفكر
در " خود " و شهود درونی " نفس " به حقيقت مطلق راه میيابد و به
فلسفه اولی كه عهدهدار تبيين حقايق مطلقه است تنها از اين راه میتوان
رسيد .
در خاتمه توضيح اين نكته لازم است كه از ارزش معلومات را از دو جنبه
میتوان مورد نظر قرار داد ، از جنبه نظری و از جنبه عملی .
بيان ارزش معلومات از جنبه نظری ، يعنی تحقيق اينكه آيا مدركات و
معلومات ما عين واقع و نفس الامر است كه در ذهن ما پيدايش يافته يا
غير آن ؟
توجه فلاسفه در مبحث " ارزش معلومات " به اين قسم از ارزش است و
اين قسم از ارزش است كه قاطبه دانشمندان جديد از دكارت به بعد ، از
محسوسات نفی كردهاند و گفتهاند حس وسيله كشف حقيقت نيست .
و اما " ارزش عملی " يعنی تحقيق اينكه هر چند معلومات ما حقيقت را
بر ما كشف نمیكند اما اينقدر هست كه در عمل ما را هدايت میكند يعنی
اينقدر میدانيم كه بين ادراكات ما و اشياء خارجی يك رابطه مستقيم هست
، مثلا در خارج كيفيت مخصوصی هست كه در ما صورت رنگ را ايجاد میكند و
كيفيت ديگر مخصوصی هست كه در ذهن ما ايجاد صوت میكند و لهذا به وسيله
همين معلومات میتوان با خارج ارتباط پيدا كرد و در عمل استفاده نمود و
بعباره اخری معلومات ما اگر ما را به ماهيت اشياء خارجی واقف نمیكنند
اجمالا به وجود آنها واقف میكنند .
اين نوع از ارزش را تنها سوفسطائيان انكار دارند و چنانكه دانستيم بعد
از دكارت دانشمندان جديد هر چند ارزش نظری محسوسات را منكرند اما
ارزش عملی آنها را انكار ندارند . دانشمندان بزرگ از قبيل دكارت و
كانت تصريح كردهاند كه ارزش عملی محسوسات قابل انكار نيست .
از اينجا بیپايگی يك قسمت از پندارهای ماديين روشن میشود .
دكتر ارانی در جزوه " ماترياليسم ديالكتيك " فصل " ارزش معلومات
" میگويد :
|