جديد با قدما اختلاف كلی دارد و از طرف ديگر بيشتر مسائلی كه در فلسفه‏
قديم و بالخصوص در فلسفه صدرالمتألهين نقش عمده را دارد ، در فلسفه‏
جديد كمتر به آنها توجه شده يا اصلا مورد توجه قرار نگرفته و در عوض‏
مسائل ديگری در اين فلسفه مطرح شده كه قدما كمتر به آن توجه داشته‏اند يا
اصلا توجه نداشته‏اند ، از خواندن و مطالعه اين دو رشته كتب فايده و
نتيجه‏ای كه منظور اهل فضل است حاصل نشده است .
از اين‏رو كتاب حاضر كه جلد اول آن از نظر خوانندگان محترم می‏گذرد به‏
هيچيك از دو سبك نگارش فلسفی كه در بالا شرح داده شد نگارش نيافته .
اين كتاب مشتمل بر يك دوره مختصر فلسفه است ، مهمات مسائل فلسفه را
بيان می‏كند و سعی شده است كه حتی الامكان ساده و عمومی فهم باشد تا جميع‏
اشخاصی كه ذوق فلسفی دارند با داشتن اطلاعات مختصری به فراخور حال خود
استفاده كنند و لذا از ذكر دلايل و براهين متعدد در هر مورد خودداری شده و
برای اثبات هر مدعا ساده ترين راهها و بسيط ترين براهين انتخاب شده‏
است .
در اين كتاب در عين اينكه از تحقيقات گرانبهای هزار ساله فلسفه اسلامی‏
استفاده شده است ، به آراء و تحقيقات دانشمندان بزرگ اروپا نيز توجه‏
كامل شده .
در اين كتاب هم مسائلی كه در فلسفه قديم نقش عمده را دارد و هم‏
مسائلی كه در فلسفه جديد حائز اهميت است مطرح می‏شود ، و چنانكه در جای‏
خود توضيح می‏دهيم ، در ضمن اين كتاب به قسمتهايی برخورد خواهد شد كه در
هيچيك از فلسفه اسلامی و فلسفه اروپايی سابقه ندارد مانند معظم مسائلی كه‏
در مقاله پنجم حل شده و آنچه در مقاله ششم بيان شده است .
در مقاله ششم با طرز بی‏سابقه‏ای به نقادی دستگاه ادراكی و تميز و تفكيك‏
ادراكات حقيقی از ادراكات اعتباری پرداخته شده است . در اين مقاله‏
هويت و موقعيت " ادراكات اعتباری " نشان داده می‏شود و فلسفه از
آميزش با آنها بر كنار داشته می‏شود و همين آميزش نابجاست كه بسياری از
فلاسفه را از پا در آورده است .
در اين كتاب در عين اينكه فلسفه حريم خود را حفظ كرده با علوم مختلط
نمی‏شود ، رابطه فلسفه و علم محفوظ مانده است ولی رابطه فلسفه با
طبيعيات و فلكيات قديم به كلی قطع شده ولدی الاقتضاء از نظريات علمی‏
جديد استفاده می‏شود .