جديد با قدما اختلاف كلی دارد و از طرف ديگر بيشتر مسائلی كه در فلسفه
قديم و بالخصوص در فلسفه صدرالمتألهين نقش عمده را دارد ، در فلسفه
جديد كمتر به آنها توجه شده يا اصلا مورد توجه قرار نگرفته و در عوض
مسائل ديگری در اين فلسفه مطرح شده كه قدما كمتر به آن توجه داشتهاند يا
اصلا توجه نداشتهاند ، از خواندن و مطالعه اين دو رشته كتب فايده و
نتيجهای كه منظور اهل فضل است حاصل نشده است .
از اينرو كتاب حاضر كه جلد اول آن از نظر خوانندگان محترم میگذرد به
هيچيك از دو سبك نگارش فلسفی كه در بالا شرح داده شد نگارش نيافته .
اين كتاب مشتمل بر يك دوره مختصر فلسفه است ، مهمات مسائل فلسفه را
بيان میكند و سعی شده است كه حتی الامكان ساده و عمومی فهم باشد تا جميع
اشخاصی كه ذوق فلسفی دارند با داشتن اطلاعات مختصری به فراخور حال خود
استفاده كنند و لذا از ذكر دلايل و براهين متعدد در هر مورد خودداری شده و
برای اثبات هر مدعا ساده ترين راهها و بسيط ترين براهين انتخاب شده
است .
در اين كتاب در عين اينكه از تحقيقات گرانبهای هزار ساله فلسفه اسلامی
استفاده شده است ، به آراء و تحقيقات دانشمندان بزرگ اروپا نيز توجه
كامل شده .
در اين كتاب هم مسائلی كه در فلسفه قديم نقش عمده را دارد و هم
مسائلی كه در فلسفه جديد حائز اهميت است مطرح میشود ، و چنانكه در جای
خود توضيح میدهيم ، در ضمن اين كتاب به قسمتهايی برخورد خواهد شد كه در
هيچيك از فلسفه اسلامی و فلسفه اروپايی سابقه ندارد مانند معظم مسائلی كه
در مقاله پنجم حل شده و آنچه در مقاله ششم بيان شده است .
در مقاله ششم با طرز بیسابقهای به نقادی دستگاه ادراكی و تميز و تفكيك
ادراكات حقيقی از ادراكات اعتباری پرداخته شده است . در اين مقاله
هويت و موقعيت " ادراكات اعتباری " نشان داده میشود و فلسفه از
آميزش با آنها بر كنار داشته میشود و همين آميزش نابجاست كه بسياری از
فلاسفه را از پا در آورده است .
در اين كتاب در عين اينكه فلسفه حريم خود را حفظ كرده با علوم مختلط
نمیشود ، رابطه فلسفه و علم محفوظ مانده است ولی رابطه فلسفه با
طبيعيات و فلكيات قديم به كلی قطع شده ولدی الاقتضاء از نظريات علمی
جديد استفاده میشود .
|