پاورقی : . 1 . academia
صحيح و حقيقت بود آيا ممكن است به تدريج راستتر و صحيحتر و حقيقتتر
بشود و به اصطلاح درجه حقيقی بودنش بالا برود يا خير ؟
اگر ما در اين مسأله مفهوم فلسفی آن را ( تغيير تكاملی ) در نظر بگيريم
و از مسامحاتی كه دانشمندان در تعبيرات خود در بيان تكامل علوم نمودهاند
و منظور خود را به عنوان " تكامل حقيقت " ادا كردهاند ( البته مفهوم
فلسفی آن منظور نبوده است) صرف نظر كنيم پاسخ اين سؤال خيلی ساده است.
اينگونه تعبيرات مسامحی دانشمندان برای بعضی توليد اشتباه كرده است و
به ماترياليستها فرصتی داده است كه تحريفات و مغلطههايی بهوجود آوردند.
شما هر يك از حقايق را كه در نظر بگيريد خواه جزئی ، خواه كلی ، خواه
مربوط به امور مادی ، خواه غير مادی ، خواهيد ديد هميشه و در همه زمانها
به يك نحو و به يك منوال صادق است و اساسا معنا ندارد كه به تدريج
صادقتر شود .
مثلا يك حقيقت تاريخی را در نظر میگيريم و میگوييم " ارسطو در قرن
چهارم قبل از ميلاد شاگرد افلاطون بوده است " يا يك حقيقت طبيعی را و
میگوييم " فلزات در اثر حرارت منبسط میشوند " و يا يك حقيقت رياضی
را و میگوييم " سه زاويه مثلث مساوی است با دو قائمه " و يا يك
حقيقت فلسفی را میگوييم " دورو تسلسل باطل است " آيا ممكن است به
تدريج در اثر تكامل علوم و يا هر چيز ديگر اين حقايق صحيحتر و صادقتر
بشوند و درجه حقيقی بودن آنها بالاتر برود ؟ البته نه .
يك چيز ديگر ممكن است و آن اينكه اطلاعات ما نسبت به هر يك از
موضوعات بالا توسعه پيدا كند و بر معلومات ما افزوده شود ، مثلا ابتدا
اطلاع ما راجع به روابط ارسطو و افلاطون بيش از اينكه ارسطو در قرن چهارم
قبل از ميلاد شاگرد افلاطون بوده نبود ولی كم كم در اثر تحقيقات تاريخی
اطلاعات ما توسعه پيدا كرد و روابط بيشتری را كشف كرديم و معلوم شد كه
" ارسطو از سن هجده سالگی به درس افلاطون حاضر شده ، و تا بيست سال
ادامه داده ، و اين شاگردی در شهر آتن بوده ، و ارسطو در باغ معروف
آكادميا ( 1 ) كه تقريبا در يك كيلومتری شهر بوده به درس افلاطون حاضر
میشده و افلاطون او را " عقل مدرسه " لقب داده بود " يعنی علاوه بر
حقيقت اول يك سلسله حقايق ديگر در ذهن ما وارد شد نه اينكه حقيقت اول
كمال يافت و درجه
پاورقی : . 1 . academia |