|
ریا چیست؟
می‌گویند: هیچ کار خوبی نباید علنی شود، چون ریا می‌شود؟
این دروغ‌ها را برای این شایع و القاء می‌کنند که در دین مبین اسلام
ایجاد اعوجاج کنند و با کشاندن مردم به سوی خرافات، مسلمین را منحرف و
نابود و اهداف خود را محقق کنند.
دشمنان اسلام چون به خوبی آگاهند که نه تنها مسلمانان دست از اعتقاد
خود بر نمی‌دارند، بلکه روز به روز به تعدادشان افزون می‌گردد، سعی و
تلاش بسیاری در ایجاد اعوجاج و انحراف در مفاهیم اعتقادی داشته و
دارند، تا اگر به اجبار اسلامی هست، به فرموده‌ی حضرت علی علیه‌السلام:
مانند پوستینی باشد که وارونه به تن کرده‌اند.
اینها می‌خواهند با القای این دروغ‌ها، در حالی که فسق، فجور، فساد،
گناه و حتی کفر و شرک و نفاق روز به روز علنی‌تر می‌شود، ایمان و عمل
صالح مردم مسلمانان کم رنگ‌تر شود، تا از کثرت و سرعت گرایش مردم
[جهان] به اسلام نیز جلوگیری شود.
مصداق ریا، هر کار خوبی که دیده شود نیست، بلکه به هر کار خوبی که شخص
برای «خودنمایی» انجام دهد اطلاق می‌گردد.
امام خمینی (ره) در کتاب چهل حدیث و در حدیث دوم در معنای ریا
نوشته‌اند: «بدان که «ریا» عبارت از نشان دادن و وانمود کردن چیزی از
اعمال حسنه یا خصال پسندیده یا عقاید حقه است به مردم، برای منزلت پیدا
کردن در قلوب آنها و اشتهار پیدا کردن پیش آنها به خوبی و صحت و امانت
و دیانت، بدون قصد صحیح الهی».
پس، دقت شود که علنی شدن کار خوب به قصد قربت، نه تنها عیب و ریا نیست،
بلکه بسیار هم کار پسندیده و لازمی است و سبب الگوسازی، فرهنگ‌سازی،
اصلاح و رشد جامعه می‌گردد. بلکه انجام کار خوب به صورت علنی، با هدفی
غیر خدا و برای نمایش به مردم و موجه و محبوب شناساندن خود ریا است.
لذا خداوند متعال در کلام وحی مؤکداً به بندگان خاصش دستور می‌دهد که
کارهای خوب را به صورت پنهان و نیز آشکار انجام دهید. پس هر کس بگوید
کار خوب نباید علنی باشد، خلاف نص صریح قرآن کریم سخن گفته است:
«قُلْ لِعِبادِيَ الَّذينَ آمَنُوا يُقيمُوا الصَّلاةَ وَ يُنْفِقُوا
مِمَّا رَزَقناهُم سِرًّا وَ عَلانِيَةً مِن قَبلِ أَن يَأْتِيَ يَومٌ
لا بَيعٌ فيهِ وَ لا خِلالٌ» (ابراهیم، 31)
ترجمه: به بندگان من كه ايمان آوردهاند بگو: پيش از آن كه روزى بيايد
كه در آن نه معامله باشد و نه دوستى نماز را به پاداشته و از آن چه
روزيشان دادهايم پنهان و آشكار را انفاق كنند.
و نیز تصریح می‌نماید که مؤمنین واقعی کسانی هستند که کار خوب را هم
پنهانی انجام می‌دهند و هم به صورت آشکار.
«الَّذينَ يُنفِقُونَ أَموالَهُم بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ
عَلانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ
عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ (البقره، 274)
ترجمه: كسانى كه اموال خويش را شب و روز نهان و آشكار انفاق مىكنند
پاداششان نزد پروردگارشان است، نه ترسى دارند و نه غمگين مىشوند.
پس، اگر کسی برای خدا اقدام به کارهای خوب علنی کند، مثلاً به نماز
جماعت رود تا نماز و جماعت رونق یابد، آشکارا خیرات کرد و صدقه دهد،
جهیزیه دهد، بی‌بضاعتی را کمک کند، هزینه‌ی مداوای درمانده‌ای را
بپردازد و ...، تا دیگران نیز به این امر خیر ترغیب گردند، کار بسیار
پسندیده‌ای نموده و پاداشی مضاعف می‌برد. یا هر که ظاهرش نیز مانند
باطنش منطبق با دستورات الهی بود، تدریس کرد، پای درس استاد نشست،
تلاوت قرآن نمود، حدیث خواند، به ویژه نزد دیگران بیشتر رعایت اخلاق
اسلامی در رفتار با والدین، خانواده، همسایگان نمود، به جبهه رفت و
علنی جهاد کرد و ...، تا اسلام در میان مردم مستحکم‌تر شده و بیشتر
ترویج گردد، عبادتی مضاعف نموده است.
اما، باید دقت داشت که «ریا» بسیار ظریف است. گاهی می‌شود که انسان کار
پنهانی انجام دهد و همان کار برای او «ریا» باشد. مثلاً بگوید: من به
همه نشان می‌دهم که اهل نماز هستم، اما به مسجد و جماعت نمی‌روم تا
نشان دهم اهل ریا نیستم، تا مردم مرا اهل اخلاص بشناسند. این خودش ریا
است. ریا هر کاری است که برای خوشایند و موجه شدن نزد مردم باشد و نه
برای خدا.
در خاتمه به عنوان تبرک و تعلم، مطلبی از امام خمینی (ره) در باب باریک
و دقیق بودن «ریا» و این که ممکن است انسان دچار ریا شود و خودش هم
ملتفت نگردد ایفاد می‌گردد:
«... مثلاً تحصیل علم دیانت؛ که از مهمات اطاعات و عبادات است، انسان
گاهی مبتلا می‌شود در این عبادت بزرگ به ریا؛ در صورتی که خودش هم
ملتفت نیست، به واسطه‌ی همان حجاب غلیظ حب نفس. انسان میل دارد در محضر
علما و رؤسا و فضلا مطلب مهمی را حل کند به طوری که کسی دیگر حل نکرده
باشد، و خود او متفرد باشد به فهم آن، و هر چه مطلب را بهتر بیان کند و
جلب نظر اهل مجلس را بنماید بیشتر مبتهج است، و هر کس با او طرف شود
میل دارد بر او غلبه کند و را در بین جمعیت خجل و سرافکنده کند، و حرف
خود را، حق یا باطل، به حلق خصم فرو ببرد، و بعد از غلبه یک نحو تدلل و
فضل فروشی در خود ادراک می‌کند؛ اگر یکی از رؤسا هم تصدیق آن کند، نور
علی نور می‌شود. بیچاره غافل از آن که اینجا در نظر علما و فضلا موقعیت
پیدا کرده، ولی از نظر خدای آنها و مالک الملوک همه‌ی عالم، افتاد. و
این عمل را به امر حق تعالی وارد سجین کردند. در ضمن، این عمل ریایی
مخلوط به چندین معصیت دیگر هم بود، مثل: رسوا کردن و خوار نمودن مؤمن،
اذیت کردن برادر ایمانی، گاهی جسارت کردن و هتک کردن از مؤمن، که هر یک
از آنها از موبقات و برای جهنمی کردن انسان، خود مستقل‌اند.» (همان
مدرک، ص 48 – فصل: در دقت امر ریا)
پس، نه تنها ریا به مخفی بودن یا علنی بودن کار خوب نیست، بلکه کاملاً
بستگی به نیت فرد دارد که آیا کار خوب مخفی یا علنی را برای خدا می‌کند
یا برای خوب وانمودن خود به مردم. لذا چه بسا کار مخفی که خود ریا
باشد.
حال فرض بگیریم: هیج نماز جماعتی بر پا نگردد، هیچ مجلس سوگ یا سروری
برای اهل بیت (ع) به ویژه ابا عبدالله الحسین (ع) بر گزار نگردد، هیچ
تظاهراتی در روز قدس یا 22 بهمن صورت نپذیرد، هیچ خبری از مدرسه‌سازان
پخش نگردد و کلاً هیچ اقدام مثبتی که بروز علنی داشت واقع نگردد، چه
اتفاقی می‌افتد؟! و آیا این همان نیست که دشمنان اسلام می‌خواهند؟!
x-shobhhe.com | 
