2901
من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فلا يروعنّ مسلما.
هر كه بخدا و روز جزا مؤمن است مسلمانى را نترساند.
2902
من كتم شهادة إذا دعى إليها كان كمن شهد بالزّور.
هر كه شهادتى را كه از او خواسته اند نهان دارد چنانست كه شهادت دروغ داده
باشد.
2903
من كنتم علما عن أهله ألجم يوم القيامة لجاما من نار.
هر كه علمى را از اهل آن نهان دارد روز قيامت لگامى از آتش بر او زنند.
2904
من كرم أصله و طاب مولده حسن محضره.
هر كه اصلش گرامى و مولدش پاكيزه باشد محضرش نيكست.
2905
من لم يرض بقضاء اللَّه و لم يؤمن بقدر اللَّه فليلتمس إلها غير اللَّه.
هر كه بقضاى خدا رضا نيست و بتقدير خدا ايمان ندارد خدائى غير خداى يكتا بجويد.
2906
من مات على شي ء بعثه اللَّه عليه.
هر كه بحالى بميرد خدا وى را بهمان حال بر انگيزد.
2907
من قضى لأخيه المسلم حاجة كان له من الأجر كمن حجّ و اعتمر.
هر كه حاجت برادر مسلمان خويش بر آرد چنانست كه حج كرده و عمره گذاشته باشد.
2908
من قضي لأخيه المسلم حاجة كان له من الأجر كمن خدم اللَّه عمره.
هر كه حاجت برادر مسلمان خويش را برآرد چنانست كه همه عمر خويش را خدمت خدا
كرده باشد.
2909
من قطع رحما أو حلف على يمين فاجرة رأى و باله قبل أن يموت.
هر كه از خويشاوند ببرد يا قسم دروغ خورد پيش از آنكه بميرد وبال آن ببيند.
2910
من كان حالفا فلا يحلف إلّا باللَّه.
هر كه قسم بايدش خورد جز بخدا قسم نخورد.
2911
من كان سهّلا هيّنا ليّنا حرّمه اللَّه على النّار.
هر كه آسانگير و نرم و ملايم باشد خدا او را بجهنم حرام كند.
2912
من كان عليه دين فهمّ بقضائه لم يزل معه من اللَّه حارس.
هر كه قرضى داشته باشد و قصد پرداخت آن كند پيوسته نگهبانى از جانب خدا بر او
گماشته باشد.
2913
من كان له قلب صالح تحنّن اللَّه عليه.
هر كه قلبى خوب داشته باشد خدا بوى مشتاقست.
2914
من كان له وجهان في الدّنيا كان له يوم القيامة لسانان من نار.
هر كه در دنيا دو رو باشد روز قيامت دو زبان از آتش دارد.
2915
من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فليحسن إلى جاره و من كان يؤمن باللَّه و
اليوم الآخر فليكرم ضيفه و من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فليقل خيرا أو ليسكت.
هر كه بخدا و روز جزا ايمان دارد با همسايه خويش نكوئى كند هر كه بخدا و روز
جزا ايمان دارد مهمان خويش را گرامى دارد هر كه بخدا و روز جزا ايمان دارد سخن بخير
گويد يا خاموش
ماند.
2916
من قاد أعمى أربعين خطوة غفر له ما تقدّم من ذنبه.
هر كه كورى را چهل قدم بكشد گناهان گذشته اش آمرزيده شود.
2917
من قبّل بين عيني أمّه كان له سترا من النّار.
هر كه پيشانى مادر خويش را ببوسد از آتش جهنم مصون شود.
2918
من قتل عصفورا بغير حقّ سأله اللَّه عنه يوم القيامة.
هر كه گنجشكى را بناحق بكشد خدا روز قيامت از وى باز خواست كند.
2918
من عفا عند القدرة عفا اللَّه عنه يوم العسرة.
هر كه هنگام قدرت ببخشد خدا در روز سختى او را ببخشد.
2919
من علّم علما فله أجر من عمل به لا ينقص من أجر العامل.
هر كه علمى ياد دهد، پاداش كسى كه بدان عمل ميكند از اوست و پاداش عامل كاسته
نشود.
2920
من عيّر أخاه بذنب لم يمت حتّى يعمله.
هر كه برادر خويش را بگناهى سرزنش كند نميرد تا مرتكب آن شود.
2921
من غرس غرسا لم يأكل منه آدميّ و لا خلق من خلق اللَّه إلّا كان له صدقة.
هر كه درختى بكارد هر بار كه انسانى يا يكى از مخلوق خدا از آن بخورد براى وى
صدقه اى محسوب شود.
2922
من غشّنا فليس منّا، المكر و الخداع في النّار.
هر كه با ما نادرستى كند از ما نيست مكر و خدعه در جهنمست.
2923
من طلب العلم كان كفّارة لما مضى.
هر كه علم جويد كفاره گناهان گذشته وى باشد.
2924
من طلب العلم ليجاري به العلماء أو ليماري به السّفهاء أو يصرف به وجوه النّاس
إليه أدخله اللَّه النّار.
هر كه علم جويد كه بوسيله آن با دانشوران همچشمى كند يا با سفيهان مجادله كند
يا توجه عامه را بسوى خود جلب كند خدايش بجهنم برد.
2925
من عال ثلاث بنات فأدّبهنّ و زوّجهنّ و أحسن إليهنّ فله الجنّة.
هر كه سه دختر داشته باشد و تربيتشان كند و شوهرشان دهد و با آنها نيكوئى كند
پاداش او بهشتست.
2926
من عدّ غدا من أجله فقد أساء صحبة الموت.
هر كه فردا را از عمر خويش شمارد مرگ را خوب نشناخته است.
2927
من حضر معصية فكرهها فكأنّما غاب عنها و من غاب عنها فرضيها فكأنّه حضرها.
هر كس ناظر معصيتى باشد و
آن را منفور دارد چنانست كه غايب بوده و هر كس از معصيتى كه در غياب او كرده اند خشنود باشد چنانست كه ناظر آن بوده است.
2928
من حلف بغير اللَّه فقد أشرك.
هر كه بغير خدا قسم خورد مشركست.
2929
من خبّب زوجة امرء أو مملوكه فليس منّا.
هر كه همسر كسى يا مملوك او را فريب دهد از ما نيست.
2930
من دعا إلى هدى كان له من الأحر مثل أجور من تبعه لا ينقص ذلك من أجورهم شيئا
و من دعا إلى ضلالة كان عليه من الإثم مثل آثام من تبعه لا ينقص ذلك من آثامهم
شيئا.
هر كه به هدايتى دعوت كند پاداش وى چون پاداش همه كسانى است كه پيروى آن كنند و
از پاداش آنها چيزى نميكاهد و هر كه بضلالتى دعوت كند گناه وى مثل گناهان همه
كسانيست كه پيروى آن كنند و از گناه آنها چيزى نميكاهد.
2931
من باع دارا ثمّ لم يجعل ثمنها في مثلها لم يبارك له فيها.
هر كه خانه اى فروشد و با قيمت آن خانه ديگر نخرد بركت نيابد.
2932
من باع عيبا لم يبيّنه لم يزل في مقت اللَّه و لم تزل الملائكة تلعنه.
هر كه چيز معيوبى فروشد و
نگويد پيوسته در دشمنى خدا باشد و فرشتگان پيوسته او را لعنت كند.
2933
من باع عقر دار من غير ضرورة سلّط اللَّه على ثمنها تالفا يتلفه.
هر كه بدون ضرورت خانه اى را بفروشد خدا تلف كننده اى را بگمارد كه قيمت آن را
تلف كند.
2934
من بدأ بالكلام قبل السّلام فلا تجيبوه.
هر كه پيش از اسلام سخن آغازد جوابش مدهيد.
2935
من ترك الرّمى بعد ما علمه فإنّها نعمة كفّرها.
هر كه تيراندازى را تعليم گرفته باشد و ترك كند نعمتى را كفران كرده است.
2936
من تزوّج فقد استكمل نصف الإيمان فليتّق اللَّه في النّصف الباقي.
هر كه زن بگيرد يك نيمه ايمان خويش را كامل كرده از خدا در باره نيم ديگر
بترسد.
2937
من تمنّى على أمّتي الملاء ليلة واحدة أحبط اللَّه عمله أربعين سنة
هر كه براى امت من يك شب آرزوى گرانى كند خدا چهل سال عبادت او را باطل كند.
2938
من أفتى بغير علم كان إثمه على من أفتاه و من أشار على أخيه بأمر يعلم أنّ
الرّشد في غيره فقد خانه.
هر كه بدون علم فتوى دهد گناه حاصل از آن را بگردن دارد و هر كه ببرادر خويش
كارى سفارش كند و داند كه مصلحت در غير آنست بوى خيانت كرده است.
2939
من اقتصد أغناه اللَّه، و
من بذّر أفقره اللَّه، و من تواضع رفعه اللَّه، و من تجبّر قصمه اللَّه
هر كه ميانه روى كند خدا بى نيازش كند و هر كه اسراف كند خدا فقيرش كند و هر كه
فروتنى كند خدايش بر دارد و هر كه بزرگى فروشد خدايش درهم شكند.
2940
من أكرم امرأ مسلما فإنّما يكرم اللَّه تعالى.
هر كه مسلمانى را گرامى دارد خداى والا را گرامى داشته است.
2941
من أكثر من الاستغفار جعل اللَّه له من كلّ همّ فرجا و من كلّ ضيق مخرجا و
رزقه من حيث لا يحتسب.
هر كه استغفار كند خدا براى او از هر غمى گشايش و از هر تنگنائى مفرى پديد آرد.
و او را از جايى كه انتظار ندارد روزى دهد.
2942
من أكل بالعلم طمس اللَّه على وجهه و ردّه على عقبه و كانت النّار أولى به.
هر كه بوسيله علم نان خورد خدا
چهره او را دگرگون كند و كارش را واژگون كند و جهنم سزاوار او باشد.
2943
من أنظر معسرا إلى ميسرته أنظره اللَّه بذنبه إلى توبته.
هر كه تنگدستى را مهلت دهد تا گشايش يابد خدا گناهش را مهلت دهد تا توبه كند.
2944
من أطعم مريضا شهوته أطعمه اللَّه من ثمار الجنّة.
هر كه غذاى دلخواه مريضى را به او بخوراند خدا از ميوه هاى بهشت باو بخوراند.
2945
من أعان ظالما سلّطه
اللَّه عليه
هر كه ستمگرى را اعانت كند خدايش بر او مسلط كند.
2946
من أعان على خصومة بظلم
لم يزل في سخط اللَّه حتّى ينزع
هر كه بوسيله ستمى بر خصومتى كمك كند پيوسته مورد خشم خدا باشد تا دست بردارد.
2947
من أعان ظالما ليدحض
بباطله حقّا فقد برئت منه ذمّة اللَّه و رسوله
هر كه ستمگرى را اعانت كند كه بوسيله باطل خويش حقى را پايمال كند، از حمايت
خدا و پيغمبر برون باشد.
2948
من أعطى حظّه من الرّفق فقد أعطى حظّه من الخير و من حرم حظّه من الرّفق فقد
حرم حظّه من الخير.
هر كه را از ملايمت بهره داده اند
از نيكى بهره اش داده اند و هر كه را از ملايمت محروم كرده اند از نيكى بى نصيبش
كرده اند.
2949
من اغتيب عنده أخوه المسلم فلم ينصره و هو يستطيع نصره أذلّه اللَّه تعالى في
الدّنيا و الآخرة.
هر كه برادر مسلمانش را در حضور او غيبت كنند و تواند ياريش كند يارى وى نكند
خدا او را در دنيا و آخرت خوار كند.
2950
من أصيب بمصيبة في ماله أو جسده و كتمها و لم يشكها إلى النّاس كان حقّا على
اللَّه أن يغفر له.
هر كه در مال يا تن خويش بليه اى داشته باشد و پنهان كند و شكايت آن بمردم نبرد
بر خدا واجب است كه بيامرزدش.
2951
من أطعم مسلما جائعا أطعمه اللَّه من ثمار الجنّة.
هر كه مسلمان گرسنه اى را غذا دهد خدا از ميوه هاى بهشت باو بخوراند.
2952
من اشترى سرقة و هو يعلم أنّها سرقة فقد شرك في عارها و إثمها.
هر كه مال دزدى را بخرد و بداند كه دزديست در ننگ و گناه آن شريكست.
2953
من أصاب حدّا فعجّل عقوبته في الدّنيا فاللَّه أعدل من أن يثني على عبده
العقوبة في الآخرة، و من أصاب حدّا فستره اللَّه عليه فاللَّه أكرم من أن يعود في
شي ء قد عفا عنه.
هر كه گناهى كند و در دنيا عقوبت آن ببيند خدا عادل تر از آنست كه بار ديگر
بنده خويش را در آخرت عقوبت كند و هر كه گناهى كند و خدا آن را بپوشاند خدا كريمتر
از آنست كه به
بخشيده خود باز گردد.
2954
من أصبح و همّه التّقوى ثمّ أصاب فيما بين ذلك ذنبا غفر اللَّه له.
هر كه روز آغاز دو سر پرهيزكارى داشته باشد و در اين اثنا گناهى كند خدا وى را
بيامرزد.
2955
من أصبح و همّه غير اللَّه فليس من اللَّه في شي ء و من أصبح لا يهتمّ
بالمسلمين فليس منهم.
هر كه روز آغازد و توجه او بغير خدا باشد با خدا كارى ندارد
و هر كه روز آغازد و بكار مسلمانان توجهى نداشته باشد مسلمان نيست.
2956
من أصبح مطيعا للَّه في والديه أصبح له بابان مفتوحان من الجنّة و إن كان
واحدا فواحد
هر كه روز آغازد و در كار پدر و مادر خويش مطيع خدا باشد، دو در از بهشت بر او
گشوده باشد و اگر يكى باشد يكى.
2957
من استطاع منكم أن يستر أخاه المؤمن بثوبه فليفعل.
هر كس از شما تواند برادر مؤمن خويش را بجامه اى بپوشاند، بپوشاند.
2958
من استعفّ أعفّه اللَّه و من استغنى أغناه اللَّه.
هر كه عفت جويد خدايش عفت دهد و هر كه غنا طلبد خدايش غنى كند.
2959
من أذنب و هو يضحك دخل النّار و هو يبكي.
هر كه گنه كند و خندان باشد وارد جهنم شود و گريان باشد.
2960
من أراد أن يعلم ماله عند اللَّه فلينظر ما للَّه عنده.
هر كه خواهد بداند نزد خدا چه دارد بنگرد خدا نزد وى چه دارد.
2961
من أراد أن تستجاب دعوته و أن تكشف كربته فليفرج عن معسر.
هر كه خواهد دعوتش مستجاب شود و غمش از پيش برخيزد تنگ دستى را گشايش دهد.
2962
من أراد أمرا فشاور فيه امرءا مسلما وفّقه اللَّه لأرشد أموره.
هر كه اراده كارى كند و با مرد مسلمانى در باره آن مشورت كند خدايش بمعقولترين
كارها توفيق دهد.
2963
من أرضى والديه فقد أرضى اللَّه و من أسخط والديه فقد أسخط اللَّه.
هر كه پدر و مادر خويش را خشنود كند خدا را خشنود كرده و هر كه پدر و مادر خويش
را خشمگين كند خدا را خشمگين كرده است.
2964
من ازداد علما و لم تزدد في الدّنيا زهدا لم يزدد من اللَّه إلّا بعدا.
هر كه علمش فزون شود و بى رغبتى وى بدنيا فزون نشود دوريش از خدا بيشتر شود.
2965
من استطاع منكم أن يقي دينه و عرضه بماله فليفعل.
هر كه از شما تواند دين و آبرو را بمال خود حفظ كند، حفظ كند
2966
من استطاع منكم أن ينفع أخاه فلينفعه.
هر كه از شما تواند ببرادر خويش نفع برساند، برساند.
2967
من أخطأ خطيئة أو أذنب ذنبا ثمّ ندم فهو كفّارته.
هر كه خطائى كند يا گناهى از او سر زند آنگاه پشيمان شود پشيمانى كفاره اوست.
2968
من إدّان دينا ينوي قضاءه أدّاه اللَّه عنه يوم القيمة.
هر كه دينى بعهده دارد كه نيت پرداخت آن دارد، خدا روز قيامت قرض وى را ادا
كند.
2969
من أذلّ نفسه في طاعة
اللَّه فهو أعزّ ممّن تعزّز بمعصية اللَّه
هر كه خويشتن را در اطاعت خدا خوار كند از كسى كه به معصيت خدا عزت جسته باشد
عزيزتر است.
2970
من أذلّ عنده مؤمن فلم ينصره و هو يقدر على أن ينصره أذلّه اللَّه على رؤس
الأشهاد يوم القيامة.
هر كه مؤمنى را پيش او خوار كنند و تواند يارى او كند و نكند روز قيامت خدا پيش
همگان خوارش كند.
2971
من أذنب ذنبا فعلم أنّ له ربّا إن شاء غفر له و إن شاء عذّبه كان حقّا على
اللَّه أن يغفر له.
هر كه گناهى كند و داند كه پروردگارى دارد كه اگر خواهد گناه وى بيامرزد و اگر
خواهد عذابش كند بر خدا واجب است كه بيامرزدش.
2972
من أذنب ذنبا فعلم أنّ اللَّه قد اطّلع عليه غفر له و إن لم يستغفر.
هر كه گناهى كند و داند كه خدا ناظر وى بوده، خدا بيامرزدش و گر چه آمرزش
نخواهد.
2973
من أحبّ أن يبسط له في رزقه و أن ينسأ له في أجله فليصل رحمه.
هر كه دوست دارد كه روزى وى گشاده كنند و زندگيش طولانى شود با خويشاوند پيوند
گيرد.
2974
من احتجب عن النّاس لم يحجب عن النّار.
هر كه در بمردم ببندد از جهنم مصون نماند.
2975
من احتكر على المسلمين طعامهم ضربه اللَّه بالجذام.
هر كه خوراك مسلمانان را احتكار كند خدا بخوره مبتلايش كند.
2976
من أحسن فيما بينه و بين اللَّه كفاه اللَّه ما بينه و بين النّاس و من أصلح
سريرته أصلح اللَّه علانيته.
هر كه رابطه خويش را با خدا نيك كند خدا رابطه وى با مردم نيك كند و كسى كه
باطن خويش به صلاح آرد خدا ظاهر وى بصلاح آرد.
2977
من أحسن الرّمى ثمّ تركه فقد ترك نعمة من النّعم.
هر كه تير اندازى بداند و آن را ترك كند يكى از نعمتها را ترك كرده است.
2978
من أخاف مؤمنا كان حقّا على اللَّه أن لا يؤمنه يوم القيمة
هر كه مؤمنى را بترساند بر خدا واجب است روز قيامت ايمنش نكند نكند.
2979
من أخذ أموال النّاس يريد أداءها أدّى اللَّه عنه و من أخذها يريد إتلافها
أتلفه اللَّه.
هر كه مال مردم بگيرد و اراده پرداخت آن داشته باشد خدا پرداخت آن كند و هر كه
بگيرد و اراده تلف كردن داشته خدا آن را تلف كند.
2980
من اتّقى اللَّه كلّ لسانه و لم يشف غيظه.
هر كه از خدا بترسد زبانش كند شود و خشم خويش آشكار نكند.
2981
من اتّقى اللَّه وقاه كلّ شي
ء.
هر كه از خدا بترسد خدا او را از همه چيز محفوظ دارد.
2982
من أجرى اللَّه على يديه فرجا لمسلم فرّج اللَّه عنه كرب الدّنيا و الآخرة.
هر كه خدا بدست وى گشايشى براى مسلمانى پديد آرد خدا محنت دنيا و آخرت از او
بردارد.
2983
من أحبّ للَّه و أبغض للَّه و أعطى للَّه و منع للَّه فقد استكمل الإيمان.
هر كه براى خدا دوست دارد و براى خدا دشمن دارد و براى خدا عطا كند و براى خدا
منع كند به كمال ايمان رسيده است.
2984
من أحبّ شيئا أكثر من ذكره.
هر كه چيزى را دوست دارد ياد آن بسيار كند.
2985
من أحبّ دنياه أضرّ بآخرته و من أحبّ آخرته أضرّ بدنياه فآثروا ما يبقى على ما
يفنى.
هر كه دنيا را دوست دارد آخرت خود را زيان زند و هر كه آخرت را دوست دارد
بدنياى خويش زيان زند، پس آنچه را باقيست بر آنچه فانيست ترجيح دهيد.
2986
من أحبّ قوما حشره اللَّه في زمرتهم.
هر كه گروهى را دوست دارد خدا وى را با آنها محشور كند.
2987
من أحبّ أن يجد طعم الإيمان فليحبّ المرء لا يحبّه إلّا للَّه.
هر كه دوست دارد لذت ايمان بچشد كسى را دوست دارد كه او را جز براى خدا دوست
ندارد.
2988
من ابتلى بالقضاء بين المسلمين فليعدل بينهم في لحظه و إشارته و مجلسه.
هر كه بقضاوت ميان مسلمانان مبتلا شود ميان آنها در نظر و اشاره و مجلس خويش
برابرى نهد.
2986
من ابتلى بالقضاء بين المسلمين فلا يرفع صوته على أحد الخصمين إلّا يرفع على
الآخر.
هر كه بقضاوت ميان مسلمانان مبتلا شود صداى خويش بر يكى از مدعيان بلند نكند
مگر اينكه بر ديگرى نيز بلند كند.
2990
من ابتلى فصبر و أعطى فشكر، و ظلم فغفر و ظلم فاستغفر أولئك لهم الأمن و هم
مهتدون.
هر كه مبتلا شود. و صبر كند و عطايش دهند و شكر كند و ظلم بيند و ببخشد و ظلم
كند و آمرزش طلبد آنان در امانند و آنها هدايت يافتگانند.
2991
من أتى عرّافا أو كاهنا فصدّقه بما يقول فقد كفر بما أنزل على محمّد صلّى
اللَّه عليه و آله.
هر كه پيش غيبگو يا كاهن رود
و گفته او را تصديق كند بدين محمد كافر شده است.
2992
من أتى إليكم معروفا فكافئوه فإن لم تجدوا فادعوا له.
هر كه با شما نكوئى كرد عوضش دهيد و اگر نتوانيد براى او دعا كنيد.
2993
من أتاه أخوه متنصّلا فليقبل ذلك منه محقّا أو مبطلا فإن لم يفعل لم يرد علىّ
الحوض.
هر كه برادرش بعذر خواهى پيش وى آيد بايد عذر وى را درست باشد يا نادرست بپذيرد
و اگر نپذيرد بر من بحوض در نيايد.
2994
من اتّقى اللَّه أهاب اللَّه منه كلّ شي ء و من لم يتّق اللَّه أهابه اللَّه
من كلّ شي ء.
هر كه از خدا بترسد خدا همه چيز را ازو بترساند و هر كه از خدا نترسد خدا وى را
از همه چيز بترساند.
2995
من رمى مؤمنا بكفر فهو كقتله.
هر كه مؤمنى را بكفر نسبت دهد چنانست كه او را كشته باشد.
2996
من روّع مؤمنا لم يؤمّن اللَّه روعته يوم القيامة و من سعى بمؤمن أقامه اللَّه
مقام ذلّ و خزى يوم القيامة.
هر كه مؤمن را بترساند خدا روز قيامت ترس او را با
امنيت بدل نكند و هر كه از مؤمنى بدگوئى كند خدا روز قيامت او خوار و زبونش كند.
2997
من زرع زرعا فأكل منه طير كان له صدقة.
هر كه كشتى كند و پرنده اى از آن بخورد براى وى صدقه اى محسوب شود.
2998
من زني خرج منه الإيمان فإن تاب تاب اللَّه عليه.
هر كه زنا كند ايمانش برود و اگر توبه كند خدا توبه او بپذيرد.
2999
من زنى أو شرب الخمر نزع اللَّه منه الإيمان كما يخلع الإنسان القميص من رأسه.
هر كه زنا كند يا شراب بنوشد خدا ايمان از او بكند همچنان كه انسان پيراهن از
سر خويش بيرون ميكند.
3000
من زنى زنى به.
هر كه زنا كند با كسان وى زنا كنند.
