2801
من أهان سلطان اللَّه أهانه اللَّه و من أكرم سلطان اللَّه أكرمه اللَّه.
هر كه قدرت خدا را خوار
كند خدايش خوار كند و هر كه قدرت خدا را گرامى دارد،
خدايش گرامى دارد.
2802
من ألقى جلباب الحياء فلا غيبة له.
هر كه پرده حيا بدرد غيبتش رواست.
2803
من أصبح معافى في بدنه آمنا في سربه عنده قوت يومه فكأنّما خيّرت له الدّنيا
بحذافيرها.
هر كه تنش سالم است و در جماعت خويش ايمن است و قوت روز خويش دارد جهان سراسر
مال اوست.
2804
من تأنّى أصاب أو كاد و من عجّل أخطأ أو كاد.
هر كه تامل كند بصواب رود يا تواند رفت و هر كه شتاب ورزد بخطا رود يا تواند
رفت.
2805
من سرّته حسنته و ساءته سيّئته فهو مؤمن.
هر كه از اعمال خويش خرسند و از اعمال بد خويش دلتنگ شود مؤمن است.
2806
من نوقش الحساب عذّب.
هر كه بحساب در آيد عذاب بيند.
2807
من ساءته خطيئته غفر له و إن لم يستغفر.
هر كه گناهش او را دلتنگ كند آمرزيده شود و گر چه آمرزش نخواهد.
2808
من جعل قاضيا فقد ذبح بغير سكين.
هر كه بقضاوت منصوب شود چنانست كه بيكارد سرش بريده اند.
2809
من يغفر يغفر اللَّه له و من يعف يعف اللَّه عنه.
هر كه بيامرزد خدايش بيامرزد و هر كه ببخشد خدايش ببخشد.
2810
من أحبّ عمل قوم خيرا كان أو شرّا كان كمن عمله.
هر كه عمل گروهى را خوب يابد دوست دارد چنانست كه آن را انجام داده است.
2811
من يزرع خيرا يحصد زعبه و من يزرع شرّا يحصده.
هر كه خيرى بكارد سود برد و هر كه شرى بكارد آن را بدرود.
2812
من استطاع منكم أن تكون له خبيئة من عمل صالح فليفعل.
هر كه از شما تواند ذخيره نهانى از عمل شايسته داشته باشد بايد چنين كند.
2813
من كثرت صلاته باللّيل حسن وجهه بالنّهار.
هر كه بشب نماز بسيار كند بروز چهره اش نيكو شود.
2814
من كذب علىّ متعمّدا فليتبوّء مقعده من النّار.
هر كه به عمد بر من دروغ بندد جايش از آتش پر شود.
2815
من خاف أدلج و من أدلج بلغ المنزل.
هر كه بيم ناك باشد همه شب راه سپرد و هر كه همه شب راه سپرد بمنزل رسد.
2816
من همّ بذنب ثمّ تركه كانت له حسنة.
هر كه گناهى اراده كند آنگاه از آن درگذرد ترك گناه عمل نيك وى بحساب آيد.
2816
من صمت نجا.
هر كه خاموش ماند نجات يابد.
2817
من حلف على يمين فرأى منها خيرا فليكفّر عن يمينه ثمّ ليفعل الّذي هو خير.
هر كه بكارى قسم خورد و بهتر از آن پيش آيد كفاره قسم خويش دهد و كارى كه بهتر
است انجام دهد.
2818
من انتهر صاحب بدعة ملأ اللَّه قلبه أمنا و إيمانا.
هر كه بدعتگزارى را توبيخ كند خدا قلب وى را از امان و ايمان پر كند.
2819
من أحبّ أن يكون أقوى النّاس فليتوكّل على اللَّه.
هر كه دوستدارد از همه مردم نيرومندتر باشد بايد بخدا توكل كند.
2820
من قتل دون ماله فهو شهيد.
هر كه ضمن دفاع از مال خويش كشته شود شهيد است.
2821
من سمّع النّاس بعلمه سمّع اللَّه به مسامع خلقه يوم القيمة و حقّره و صغّره.
هر كه از شهرت علم خويش گوش مردم را پر كند روز قيامت خدا از فضيحت وى گوش مردم
پر كند و حقير و ناچيزش كند.
2822
من لم تنهه صلاته عن الفحشاء و المنكر لم يزدد بها من اللَّه إلّا بعدا.
هر كه نمازش از ناسزا و بدى بازش ندارد به نماز از خدا دورتر شود.
2823
من كان يؤمن باللَّه و اليوم الآخر فليقل خيرا و ليصمت.
هر كه بخدا و آخرت ايمان دارد يا خبرى گويد و يا خاموش ماند.
2824
من فطر صائما كان له مثل أجره.
هر كه روزه دارى را افطار دهد نظير پاداش وى دارد.
2825
من حاول أمرا بمعصية اللَّه كان أفوت بما رجا و أقرب لمجي ء ما اتّقى.
هر كه خواهد كارى را بوسيله نافرمانى خدا انجام دهد اميدش نوميد شود و چيزى كه
از آن بيم دارد زودتر بدو رسد.
2826
من سرّه أن يسكن بحبوحة الجنّة فليلزم الجماعة.
هر كه دوستدارد در دل بهشت سكونت گيرد هم آهنگ جماعة باشد
2827
من أولى معروفا فليكافي به فإن لم يستطع فليذكره فإن ذكره فقد شكره.
هر كه نيكى بيند آن را تلافى كند و اگر نتواند آن را ياد كند كه اگر ياد كند
شكر آن گزاشته است.
2828
من تشبّه بقوم فهو منهم.
هر كه بگروهى تشبه جويد از آنهاست.
2829
من طلب علما فأدركه له كفلان من الأجر و من طلب علما و لم يدركه كتب له كفل من
الأجر.
هر كه علمى جويد و بيابد براى او دو بهره پاداش نويسند و هر كه علمى بجويد و
نيابد براى او يك بهره پاداش نويسند.
2830
من أديلت إليه نعمة فليشكرها.
هر كه نعمتى يابد بايد شكر آن بگزارد.
2831
من مات على خير عمله فارجوا له خيرا و من مات على شرّ عمله فخافوا عليه و لا
تيأسوا.
هر كه بر خيرى كه انجام
داده بميرد براى وى اميدوار باشيد
و هر كه بر شرى كه عمل كرده بميرد بر او بيمناك باشيد و نوميد مشويد.
2832
من شابّ شيبة في الإسلام كانت له نورا يوم القيمة.
هر كه مويش در اسلام سفيد شود بروز قيامت نور وى خواهد بود
2833
من غشّنا فليس منّا.
هر كه با ما نادرستى كند
از ما نيست
2834
من سرّه أن يسلم فليلزم الصّمت.
هر كه دوستدارد بسلامت ماند خاموشى گزيند.
2835
من أحسن صلاته حين يراه النّاس ثمّ أساءها حين يخلو فتلك استهانة استهان بها
ربّه.
هر كه در حضور مردم نماز خويش نيكو كند و چون بخلوت رود آن را بد گزارد اين
اهانتى است كه بپرورد كار خويش ميكند.
2836
من أخلص للَّه أربعين صباحا ظهرت ينابيع الحكمة من قلبه على لسانه.
هر كه چهل صبحگاه خاص خدا شود چشمه هاى حكمت از قلب وى بر زبانش جارى شود.
2837
من آثر محبّة اللَّه على محبّة النّاس كفاه اللَّه مؤنة النّاس.
هر كه محبت خدا را بر محبت مردم ترجيح دهد خدا گرفتارى مردم را از او كفايت
كند.
2838
من أعطى حظّه من الرّفق فقد أعطي حظّه من خير الدّنيا و الآخرة.
هر كه را از ملايمت نصيبى
دادند نصيب وى را از خير دنيا و آخرت داده اند.
2839
من كذب بالشّفاعة لم ينلها يوم القيمة.
هر كه شفاعت را دروغ شمارد روز قيامت از آن بى نصيب ماند.
2840
من سئل عن ظهر غنى فصداع في الرّأس و داء في البطن.
هر كه با وجود بى نيازى سؤالكند رنجى بسرش و دردى در شكمش افتد.
2841
من تبع الصّيد عقله.
هر كه بدنبال شكار رود آن را بدام آرد.
2842
من أبطأ به عمله لم يسرع به نسبه.
هر كه عملش پسش آرد نسبش پيشش نبرد.
2843
من أحدث في أمرنا هذا ما ليس فيه فهو ردّ.
هر كه در كار ما بدعتى پديد آرد مردود باشد.
2844
من كان آمرا بمعروف فليكن أمره ذلك بمعروف.
هر كه بنيكى وادار كند همين وادار كردنش نيز بنيكى باشد.
2845
من سئل النّاس أموالهم تكثّرا فإنّما هي جمر فليستقلّ أو ليستكثر.
هر كه براى فزون طلبى چيزى از مال مردم بخواهد آتشست كم بر گيرد يا زياد.
2846
من نظر في كتاب أخيه بغير إذنه فكأنّما ينظر في النّار
هر كه بى اجازه برادرش در نامه او نگرد گوئى در جهنم نگريسته است.
2847
من مشى منكم إلى طمع فليمش رويدا.
هر كه از شما بدنبال طمعى ميرود آهسته رود.
2848
من أصبح لا ينوي ظلم أحد غفر له ما جنى.
هر كه صبح كند و قصد ستم كسى نداشته باشد گناهانش بخشيده شود.
2849
مداراة النّاس صدقة.
با مردم مدارا كردن صدقه دادن است.
2850
من سئل عن علم فكتمه ألجم بلجام من نار.
هر كه از علمى بپرسندش و مكتوم دارد لگامى از آتش بر او زنند.
2851
من نزل على قوم فلا يصومنّ تطوّعا إلّا بإذنهم.
هر كه مهمان قومى شود بى اجازه آنها روزه دلخواه نگيرد.
2852
من أحبّ أن يكون أكرم النّاس فليتّق اللَّه.
هر كه دوست دارد گرامى تر از همه مردم باشد از خدا بترسد.
2853
من سرّه أن يجد طعم الإيمان فليحبّ المرء لا يحبّه إلّا للَّه تعالى.
هر كه دوست دارد حلاوت ايمان بچشد كسى را فقط براى خدا دوست دارد.
2854
من أحبّ لقاء اللَّه أحبّ اللَّه لقائه و من كره لقاء اللَّه كره اللَّه
لقائه.
هر كه ديدار خدا را دوستدارد خدا ديدار وى را دوست دارد و هر كه ديدار خدا را
ناخوش دارد خدا نيز ديدار وى را ناخوش دارد.
2855
من فارق الجماعة مات ميتة جاهليّة.
هر كه از جماعت ببرد به رسم جاهليت بميرد.
2856
من حسن إسلام المرء تركه مالا يعنيه.
كسى كه فضول نباشد اسلامش نكو باشد.
2857
من حفظ ما بين لحييه و ما بين رجليه دخل الجنّة.
هر كه دهان و عورت خويش نگه دارد بهشتى شود.
2858
من كفّ لسانه عن أعراض النّاس أقاله اللَّه عثرته يوم القيامة.
هر كه زبان خويش از آبروى مردم نگاه دارد روز قيامت خدا گناهان وى ببخشد.
2859
من رزق من شي
ء فليلزمه
هر كه چيزى نصيبش كرده اند در حفظ آن بكوشد.
2860
من أقال نادما بيعه أقاله اللَّه تعالى عثرته.
هر كه معامله پشيمانى را اقاله كند خدا از گناهانش بگذرد.
2861
من كان في حاجة أخيه كان اللَّه في حاجته.
هر كه از پى حاجت برادر خويش باشد خدا از پى حاجت وى باشد.
2862
من دعى على من ظلمه فقد أنتصر.
هر كه بر ظالم خويش نفرين كند يارى شود.
2863
من يشته كرامة الآخرة يدع زينة الدّنيا.
هر كه حرمت آخرت خواهد زينت دنيا رها كند.
2864
من طلب العلم تكفّل اللَّه برزقه.
هر كه علم جويد خدا عهده دار روزى او شود.
2865
من جادل في خصومة بغير علم لم يزل في سخط اللَّه حتّى ينزع.
هر كه در مناقشه اى بدون علم مجادله كند در خشم خدا باشد تا دست بردارد.
2866
من حمل سلعته فقد برى ء من الكبر.
هر كه كالاى خويش بر دارد از تكبر برى شود.
2867
من خاف اللَّه خوّف اللَّه منه كلّ شي ء.
هر كه از خدا ترسد خدا همه چيز را از او بترساند.
2868
من أتاه اللَّه خيرا فلير عليه.
هر كه خدايش نعمتى دهد بايد اثر نعمت بر او نمايان شود.
2869
من لم يشكر القليل لم يشكر الكثير.
هر كه سپاس كم نگزارد سپاس بسيار نيز ندارد.
2870
من قتل دون دينه فهو شهيد.
هر كه ضمن دفاع از دين خود كشته شود شهيد شده است.
2871
من مات غريبا مات شهيدا.
هر كه بغربت بميرد شهيد مرده است.
2872
من صام الأبد فلا صام و لا أفطر.
هر كه روزه پيوسته دارد نه روزه داشته و نه افطار كرده.
2873
من مشى مع ظالم فقد أجرم.
هر كه با ظالمى راه رود گناه كرده است.
2874
من رفق بامّتي رفق اللَّه
به.
هر كه با امت من ملايمت كند خدا با وى ملايمت كند.
2875
من يرد اللَّه به خيرا
يصب منه.
خدا براى هر كه نكوئى خواهد مبتلايش كند.
2876
من أصاب مالا من مهاوش أذهبه اللَّه في نهابر.
هر كه مال از حرام بدست آرد در حوادث سخت از دست بدهد.
2877
من لم ينفعه علمه يضرّه جهله.
هر كه علمش سودش ندهد جهلش زيانش رساند.
2878
من فتح له باب من خير فلينتهزه فإنّه لا يدري متى يغلق عنه.
هر كه درى از خير بر او گشودند فرصت غنيمت شمارد كه نداند چه وقت بسته خواهد
شد.
2879
من أسلم على يديه رجل وجبت له الجنّة.
هر كه يكى بدست وى اسلام آرد بهشت بر او واجب شود.
2880
من أولى رجلا من عبد المطّلب معروفا في الدّنيا فلم يقدر أن يكافئه كافأته عنه
يوم القيمة.
هر كه با يكى از خاندان عبد المطلب در دنيا نيكى كند و او نتواند تلافى
آن كند من در روز قيامت تلافى آن خواهم كرد.
2881
من كنوز البرّ كتمان المصائب و الأمراض و الصّدقة.
از گنجينه هاى نيكى نهان داشتن مصيبتها و مرضها و صدقه است.
2882
من رأى عورة فسترها كان كمن أحيا موءودة من قبرها.
هر كه عورتى را به بيند و مستور دارد چنانست كه دختر زنده بگور كرده اى را از
قبر زنده برآرد.
2883
من يسّر على معسر يسّر اللَّه عليه في الدّنيا و الآخرة.
هر كه به تنگدستى گشايش دهد خدا در دنيا و آخرت باو گشايش دهد.
2884
من اعتزّ بالعبيد أذلّه اللَّه.
هر كه بوسيله مملوكان عزت جويد خدايش ذليل كند.
2885
من لا يرحم لا يرحم و من لا يغفر لا يغفر له.
هر كه رحم نكند رحمش نكنند و هر كه نيامرزد او را نيامرزند.
2886
من لا يستحيي من النّاس لا يستحيي من اللَّه.
هر كه از مردم شرم ندارد از خدا شرم نكند.
2887
من يتزوّد في الدّنيا ينفعه في الآخرة.
هر كه از دنيا توشه بر گيرد در آخرت سودش دهد.
2888
من يتكفّل لي أن لا يسأل النّاس شيئا و أتكفّل له بالجنّة
كيست كه تعهد كند از مردم چيزى نخواهد و من براى او بهشت را تعهد كنم.
2889
من يرد اللَّه به خيرا يفقّهه في الدّين و يلهمه رشده.
خدا براى هر كه نيكى خواهد وى را در كار دين دانا كند و راه رشاد را باو الهام
كند.
2890
من يعمل سوءا يجز به في الدّنيا.
هر كه عمل بد كند در دنيا سزاى آن بيند.
2891
مناولة المسكين تقي ميتة السّوء.
عطا به مستمندان از مرگ بد جلوگيرى ميكند
2892
مهنّة إحداكنّ في بيتها تدرك جهاد المجاهدين إنشاء اللَّه.
(اى زنان) هر يك از شما با اشتغال در خانه خويش اگر خدا خواهد ثواب مجاهدان
خواهد يافت.
2893
من نظر إلى مسلم نظرة يخيفه بها من غير حق أخافه اللَّه يوم القيامة.
هر كه بمسلمانى نظرى تند كند
كه بناحق او را بترساند روز قيامت خدا او را بترساند.
2894
من نفّس عن غريمه أو محا عنه كان في ظلّ العرش يوم القيامة.
هر كه بقرضدار خويش مهلت دهد يا قرض او را قلم گيرد روز قيامت در سايه عرش
باشد.
2895
من هجر أخاه سنة فهو كسفك دمه.
هر كه يك سال از برادر خويش قهر كند چنانست كه خون وى را ريخته است.
2896
من وقاه اللَّه شرّ ما بين لحييه و شرّ ما بين رجليه دخل الجنّة.
هر كه خدايش از شر دهان و عورت نگاه دارد بهشتى است.
2897
من وقّر صاحب بدعة فقد أعان على هدم الإسلام.
هر كه بدعتگزارى را محترم دارد بويرانى اسلام كمك كرده است.
2898
من ولّى شيئا من أمور المسلمين لم ينظر اللَّه في حاجته حتّى ينظر في حوائجهم.
هر كه چيزى از امور مسلمانان را بعهده گيرد خدا در حاجت وى ننگرد تا وى در
حوائج مسلمانان بنگرد.
2899
من لا يرحم النّاس لا يرحمه اللَّه.
هر كه بمردم رحم نكند خدا باو رحم نخواهد كرد.
2900
من لا يرحم من في الأرض لا يرحمه من في السّماء.
هر كه بمردم زمين رحم نكند خداى آسمان باو رحم نكند.