در تکفین میت

پس کفن کند او را و حاضر کند آن پارچه پنجمى را که ران پیچ باشد و پهن کند و بگذارد بر روى آن مقدارى از پنبه و بپاشد بر آن مقدارى زریره و بگذارد آن را بر قُبُل و دُبُر میت و بر سوراخ دُبر او پنبه بگذارد پس آن پارچه را ببندد بر رانهاى او و محکم ببندد رانهاى او را پس لُنگش را ببندد از نافش تا هر کجا که برسد و بپوشاند بر او پیراهنش و بالاى آن سرتاسرى را و بالاى آن حِبَره و یا چیزى که قایم مقام آن باشد و بگذارد با او دو جریده از چوب خرما یا از درخت دیگرى و باید تَر وتازه باشد و درازى آن به مقدار استخوان ذراع باشد مى گذارد یکى از آن دو را در جانب راست چسبیده به بدن از آن محلّى که موضع بستن لُنگ است و دیگرى را در جانب چپ مابین پیراهن و سرتاسرى و بگذارد کافور را بر مواضع سجده میت که پیشانى و باطن کفها و سر زانوها و اطراف انگشتان پاها باشد و اگر از کافور چیزى زیاد آمد بگذارد بر سینه او و بپیچد بر او کفنهایش را و ببندد او را از جانب سر و پاهایش تا او را به خاک سپرد و در آن وقت گره کفن را بگشاید و چون از امر کفن فارغ شدند او را سوار بر تابوت کنند و ببرند او را تا مصلّى پس بر او نماز بخوانند

 

در حنوط و نماز میت

علامه مجلسى در زادالمعاد در باب نماز میت فرموده آنچه که مُلخّصش این است این نماز واجب است بر همه مسلمانان که علم به فوت شخصى به هم رسانند و اگر یکى از ایشان بجا آورد از دیگران ساقط مى شود و واجب است نماز بر شیعه اثنى عشرى که بالغ باشد بى خلاف و اشهر و اقوى آن است که بر طفلى که شش سالش تمام شده باشد نماز واجب است و ظاهراً به قصد قربت اکتفا مى توان کرد و کمتر از شش ماهه را اگر زنده متولّد شده باشد بعضى سُنّت دانسته اند و بعضى بدعت و احوط نماز نکردن است و سزاوارترین مردم به نماز میت وارث او است بنا بر مشهور و شوهر اَوْلى است به زن خود و واجبست که نماز گذارنده رو به قبله بایستد و سر جنازه به جانب راست او باشد و میت بر پشت خوابیده باشد و در این نماز طهارت از حدث شرط نیست و جنب و حایض و بى وضو این نماز را مى توانند کرد و سنّت است که با وضو باشد و اگر آب بهم نرسد یا مانعى داشته باشد یا وقت تنگ باشد سنّت است که تیمم کند و ظاهر بعضى احادیث است که بدون عذر نیز تیمّم مستحب است و سنّت است که پیش نماز برابر میان مرد بایستد و سینه زن بنابر مشهور و سنّت است که کفش را بکنَند و واجب است که نیت نماز کنند و پنج تکبیر بگویند و سنّت است که در هر تکبیر دستها را بردارند تا محاذى گوشها و مشهور آن است که بعد از تکبیر اوّل بگویند:

اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ

گواهى دهم که نیست معبودى جز خدا و گواهى دهم که محمّد رسول خدا است

و بعد از تکبیر دوّم بگوید:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد

و بعد از تکبیر سیم بگویند:

اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ

خدایا بیامرز مردان و زنان با ایمان را

و بعد از تکبیر چهارم بگویند:

اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا الْمَیتِ

خدایا بیامرز این مرده را

و تکبیر پنجم را بگویند و فارغ شوند مجزى است و موافق مشهور بهتر آن است که چنین کند بعد از نیت بگوید:

اَللَّهُ اَکبَرُ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَریک لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً

خدا بزرگتر است گواهى دهم که نیست معبودى جز خداى یگانه که شریک ندارد و گواهى دهم که محمّد

عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَ نَذیراً بَینَ یدَىِ السّاعَةِ

بنده و رسول او است که به حق او را فرستاده نوید ده و ترساننده است در پیشاپیش قیامت

پس بگوید:

اللَّهُ اَکبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

خدا بزرگتر است خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و برکت ده بر محمّد و آل محمّد

وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کاَفْضَلِ ما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلى

و رحم کن بر محمّد و آل محمّد همانند بهترین درود و برکت و رحمتى که فرستادى بر

اِبْرهیمَ وَ آلِ اِبْرهیمَ اِنَّک حَمیدٌ مَجیدٌ وَ صَلِّ عَلى جَمیعِ الاَْنْبِیآءِ وَالْمُرْسَلینَ

ابراهیم و آل ابراهیم که تویى ستوده و بزرگوار و درود فرست بر تمام پیمبران و مرسلین

پس بگوید:

اَللَّهُ اَکبَرُ اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ

خدا بزرگتر است خدایا بیامرز مؤ منین و مؤ منات را و مردان و

وَالْمُسْلِماتِ الاَْحْیآءِ مِنْهُمْ وَالاَْمْواتِ تابِعْ بَینَنا وَ بَینَهُمْ بِالْخَیراتِ اِنَّک

زنان مسلمان را زندگانشان و مردگانشان را و پیوست کن میان ما و آنها به خیرات که تو

مُجیبُ الدَّعَواتِ اِنَّک عَلى کلِّشَیئٍ قَدیرٌ

اجابت کننده دعاهایى و بر هر چیز توانایى

پس بگوید:

اللَّهُ اَکبَرُ اَللّهُمَّ اِنَّ هذا

خدا بزرگتر است خدایا همانا این

عَبْدُک وَابْنُ عَبْدِک وَابْنُ اَمَتِک نَزَلَ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزُولٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ

بنده تو و فرزند بنده تو و فرزند کنیز تو است که بر تو درآمده و تو بهترین میزبانى خدایا ما جز

مِنْهُ اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فى اِحْسانِهِ وَ اِنْ

خوبى از او سراغ نداریم و تو داناترى به حال او از ما خدایا اگر او نیکوکار است پس بیفزا در احسان او و اگر

کانَ مُسَّیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرِ لَهُ اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَک فى اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ

بدکار است پس از او درگذر و او را بیامرز خدایا او را قرار ده در نزد خود در بالاترین جایگاهها و جانشین او باش

عَلى اَهْلِهِ فِى الْغابِرینَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

بر خاندانش در میان سایر زندگان و رحم کن بر او به رحمت خودت اى مهربانترین مهربانان

پس بگوید:

اللَّهُ اَکبَرُ

خدا بزرگتر است

و فارغ مى شود و اگر زن باشد مى گوید:

اَللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُک وَابْنَةُ عَبْدِک نَزَلَتْ

خدایا این کنیز تو و دختر کنیز تو است که بر تو وارد شده

بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزوُلٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهامِنّا

و تو بهترین میزبانى خدایا ما از این زن جز نیکى سراغ نداریم و تو خود داناترى به او از ما

اَللّهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فى اِحْسانِها وَ اِنْ کانَتْ مُسیئةً فَتَجاوَزْ عَنْها

خدایا اگر نیکوکار است در احسانش بیفزا و اگر بدکار است از او درگذر

وَاغْفِرْ لَها اَللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَک فى اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ عَلى اَهْلِها فِى

و بیامرز او را، خدایا او را در بلندترین جایگاهها قرارده و جانشین بر خاندانش باش در

الْغابِرینَ وَارْحَمْها بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

سایر بازماندگان و رحم کن بر او به رحمت خود اى مهربانترین مهربانان

و اگر میت مستضعف باشد بگوید:

اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلَّذینَ تابُوا وَاتَّبَعُوا سَبیلَک وَقِهِمْ عَذابَ الْجَحیمِ

خدایا بیامرز آنانکه توبه کردند و پیروى از راه تو نمودند و نگاهشان دار از عذاب دوزخ

و اگر میت طفل نابالغ باشد بگوید:

اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لاَِبَوَیهِ وَ لَنا سَلَفاً وَ فَرَطاً وَ اَجْراً

خدایا قرار ده او را براى پدر و مادرش و براى ما گذشته و ذخیره و مزدى

تشیع جنازه

و سنّت است که بر جاى خود بایستد تا جنازه را بردارند خصوصاً پیش نماز و در روایتى وارد شده است که بعد از فارغ شدن از نماز بگوید:

رَبَّنا آتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِى الاْخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّارِ

پروردگارا بده به ما در دنیا خوبى و در آخرت نیز خوبى و نگاهمان دار از عذاب دوزخ

از حضرت صادق علیه السلام منقول است که سزاوار آن است که برادران مؤ من را خبر کنند به مردن اوتا به جنازه او حاضر گردند و بر او نماز کنند و از براى او استغفار کنند و میت و ایشان همه ثواب ببرند و در حدیث حسن از حضرت صادق علیه السلام منقول است که چون مؤ من را به قبر مى گذارند او را ندا مى کنند که اوّل عطائى که تو را دادیم بهشت است و اوّل عطائى که دادیم آنها را که با جنازه تو آمده اند آمرزش گناهان است و در حدیث دیگر فرمود که اوّل تحفه اى که به مؤ من مى دهند در قبر آن است که مى آمرزند هر کس را که همراه جنازه او بوده است و در حدیث دیگر فرموده که هر که همراهى جنازه مؤ منى بکند تا او را دفن بکنند حق تعالى در قیامت هفتاد ملک بر او بگمارد که همراهى او نمایند و استغفار براى او کنند از قبر تا موقف حساب و فرمود که هر که یک طرف جنازه بگیرد بیست و پنج گناه کبیره اش آمرزیده شود و اگر چهار طرف را بگیرد از گناهان بیرون آید و باید که جنازه را چهار کس بردارند و بهتر آن است که از براى کسى که تشییع جنازه کند اوّل دست راست میت را که جانب چپ جنازه است بدوش راست خود بردارد پس پاى راست میت را باز بدوش راست بردارد پس از پشت جنازه برود و پاى چپ میت را بدوش چپ خود بردارد پس دست چپ میت را که در جانب راست جنازه است بدوش چپ بردارد و چون خواهد که بار دیگر تربیع کند از پیش جنازه نرود بلکه از جانب پشت جنازه برگردد و باز به همان روش تربیع کند و اکثر علماء برعکس گفته اند که اوّل ابتداء بدست راست جنازه مى کند پس به پاى راست پس به پاى چپ پس به دست چپ و اوّل موافق احادیث معتبر اولى است و اگر هر دو رابه عمل آورند بهتر است و افضل آن است که عقب جنازه یا پهلوها راه رود و پیش جنازه نرود و ظاهر اکثر احادیث آن است که اگر جنازه مؤ من باشد پیش آن راه رفتن خوب است و در جنازه خلاف مذهب خوب نیست زیرا که ملائکه او را استقبال به عذاب مى کنند و با جنازه سواره رفتن مکروه است

 

دعاى رؤ یت جنازه

و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که هر که جنازه اى را ببیند این دعا را بخواند:

اَللَّهُ اَکبَرُ هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ اَللّهُمَّ زِدْنا ایماناً

خدا بزرگتر است ، این است آنچه خدا و رسولش به ما وعده دادند و خدا و رسول راست گفتند خدایا بیفزا بر ایمان

وَ تَسْلیماً اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى تَعَزَّزَ بِالْقُدْرَةِ وَ قَهَرَ الْعِبادَ بِالْمَوْتِ

و تسلیم ما ستایش خدایى را که عزت دارد به قدرتش و مقهور کرد بندگان را به مرگ

هیچ ملکى در آسمان نماند مگر آنکه گریه کند از براى ترحّم به او و از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است که در حال برداشتن جنازه این دعا را بخواند:

بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ

بنام خدا و به یارى خدا خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بیامرز مردان و زنان

الْمُؤْمِناتِ

با ایمان را

و منقول است که حضرت امام زین العابدین علیه السلام هرگاه جنازه اى را مى دید مى گفت :

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى لَمْ یجْعَلْنى مِنَ السَّوادِ الْمُخْتَرَمِ

ستایش خدایى را که قرار نداد مرا از زمره هلاک شدگان

و زنان را تشییع جنازه سنّت نیست و بعضى گفته اند که جنازه را بسیار تند بردن مکروه است و مکروه است کسى را که به جنازه حاضر شود خندیدن و حرف باطل گفتن و نیز علامه مجلسى در حلیه فرموده از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که هر که بر جنازه اى نماز کند هفتاد هزار ملک بر او نماز کنند و گناهان گذشته اش آمرزیده شود پس اگر همراهى کند تا او را دفن کنند به هر قدمى که بردارد قیراطى از ثواب به او بدهند که قیراطى مانند کوه احد باشد و در حدیث دیگر فرمود که هر مؤ منى بر جنازه اى نماز کند بهشت او را واجب مى شود مگر آنکه منافق یا عاقّ پدر و مادر باشد

 

شهادت چهل نفر در حق میت

و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که چون مؤ منى بمیرد و در جنازه او چهل نفر از مؤ منان حاضر شوند و بگویند: اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا یعنى خداوندا ما از او به غیر از نیکى چیزى نمى دانیم و تو داناترى به احوال او از ما چون این را بگویند حق تعالى فرماید که من شهادت شما را قبول کردم و آمرزیدم آن گناهانى را که مى دانم و شما نمى دانید و در حدیث معتبر دیگر از حضرت رسول صلى الله علیه و آله منقول است که اوّل چیزى که در عنوان نامه مؤ من مى نویسند بعد از مرگش آن چیزى است که مردم در حقّ او مى گویند اگر نیک مى گویند نیک مى نویسند و اگر بد مى گویند بد مى نویسند

 

آداب حمل جنازه

فقیر گوید که شیخ طوسى در مصباح متهجّد فرموده و مستحبّ است تربیع جنازه یعنى بدوش بگیرد جانب کتف راست میت را پس از آن بیاید بطرف پا بدوش بگذارد پاى راست او را پس از آن پاى چپ او را و بعد از آن کتف چپ او را حاصل آنکه چهار گوشه جنازه را به این ترتیب بر دوش کشد که تعبیر از آن بِدَوْررَحى کنند یعنى مثل سنگ آسیا گردیدن او باشد

 

آداب دفن میت

و چون جنازه را نزد قبر آورند اگر مرد است بگذارند او را بطرف پاهاى قبر و بیاورند او را تا لب قبر در سه دفعه و اگر جنازه زن است او را بگذارند طرف پیش قبر که جانب قبله است پس داخل در قبر شود ولىّ میت یا کسى که امر کند و نازل شود در قبر از طرف پاى قبرکه آن باب قبر است و چون نازل شد بگوید:

اَللّهُمَّ اجْعَلْها رَوْضَةً مِنْ رِیاضِ الْجَنَّةِ

خدایا قرار ده آنرا باغى از باغهاى بهشت

وَلاتَجْعَلْها حُفْرَةً مِنْ حُفَرِ النّارِ

و قرارش مده گودالى از گودالهاى دوزخ

و سزاوار است که شخص نازل سر برهنه و پابرهنه باشد با بندهاى گشاده پس بگیرد میت را و از سر او داخل در قبر کند و بگوید در آن حال :

بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ فى سَبیلِ اللَّهِ وَ عَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ اَللّهُمَّ ایماناً بِک وَ

بنام خدا و به یارى خدا و در راه خدا و بر کیش رسول خدا، خدایا ایمان دارم به تو و

تَصْدیقاً بِکتابِک هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ اَللّهُمَّ

تصدیق دارم کتابت را، این است آنچه خدا و رسولش به ما وعده داده اند و آنها راست گفتند خدایا

زِدْنا ایماناً وَ تَسْلیماً

بر ایمان وتسلیم ما بیفزا

پس بخواباند او را بر جانب راست و روى او را به قبله کند و بگشاید بندهاى کفن را از جانب سر و پاى او و بگذارد صورت میت را بر خاک و مستحبّ است که بگذارد با او چیزى از تربت امام حسین علیه السلام پس بچیند بر او خشت و بگوید آن کسى که مى چیند خشت را:

اَللّهُمَّ صِلْ وَحْدَتَهُ وَ انِسْ وَحْشَتَهُ وَارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَاَسْکنْ

خدایا از تنهایى بِرَهانش و به وحشتش انس ده و بر بى کسیش رحم کن و همراه

اِلَیهِ مِنْ رَحْمَتِک رَحْمَةً یسْتَغْنى بِها عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواک وَاحْشُرْهُ مَعَ مَنْ

او کن از رحمتت بدان مقدار که بى نیازى جوید بدان از رحمت دیگران و محشورش کن با هر که

کانَ یتَوَلاّهُ [مِنَ الائِمَّةِ الطّاهِرینَ]

دوست دارد از امامان پاکیزه

و مستحبّ است که تلقین کرده شود میت به شهادتین و اسماء ائمه علیهم السلام وقت گذاشتن در قبر پیش از چیدن خشت بر او پس مى گوید تلقین کننده :

یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ

اى فلان پسر فلان

و به جاى این اسم مى برد آن میت و پدر او را

اُذْکرِ العَهْدَ الَّذى خَرَجْتَ عَلَیهِ مِنْ دارِ الدُّنْیا شَهادَةَ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَحْدَهُ

یادآر پیمانى را که بر آن از خانه دنیا رفتى یعنى گواهى به اینکه نیست معبودى جز خداى یگانه

لاشَریک لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَنَّ عَلِیاً اَمیرَالْمُؤْمِنینَ وَالْحَسَنَ وَالْحُسَینَ

که شریک ندارد و اینکه محمّد بنده و رسول او است و على امیرمؤ منان است و حسن و حسین

و ذکر کند ائمّه را یک به یک تا آخر

اَئِمَتُّک اَئِمَّةُ الْهُدىَ الاَْبْرارُِ

امامان تواءند، پیشوایان راهنماى نیکوکار

پس وقتى که فارغ شد از چیدن خشت بریزد خاک بر او و مستحب است که خاک بریزند کسانى که حاضر شده اند با پشت دستهاى خودشان و بگویند در آن حال :

اِنّا لِلَّهِ وَ اِنّا اِلَیهِ راجِعُونَ هذا ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ صَدَقَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ

ما از آن خداییم و بسویش بازگردیم این است آنچه خدا و رسولش به ما وعده دادند و راست گفتند خدا و رسول

اَللّهُمَّ زِدْنا ایماناً وَ تَسْلیماً

خدایا بر ایمان و تسلیم ما بیفزا

 

احکام دفن اموات

پس چون اراده کند بیرون آمدن از قبر را بیرون بیاید از طرف پاهاى میت پس پرکند قبر را و بلند کند از زمین بقدر چهار انگشت و نریزد در قبر غیر از خاک قبر و گذارده شود نزد سَرِ او خشتى یا لوحى پس بریزد آب بر قبر و ابتداء کند به ریختن آب از جانب سر پس ‍ دَوْر داده شود آب ریختن بر چهار طرف قبر تا برگردد نزد سر آنجائى که اوّل شروع کرده است به آب ریختن پس اگر از آن آب چیزى زیاد بیاید بریزد بر وسط قبر پس وقتى که پوشانید قبر را بگذارد دست خود را بر قبر هر کسى که مى خواهد و بگشاید انگشتان خود را و فرو ببرد در خاک قبر

 

دعا براى میت

و دعا کند براى میت پس بگوید:

اَللّهُمَّ انِسْ وَحْشَتَهُ وَارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَاَسْکنْ رَوْعَتَهُ وَصِلْ وَحْدَتَهُ وَاَسْکنْ

خدایا انس ده به وحشت او و رحم کن بر بى کسى او و فرونشان اضطرابش را و از تنهایى برهانش و

اِلَیهِ مِنْ رَحْمَتِک رَحْمَةً یسْتَغْنى بِها عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِواک وَ احْشُرْهُ مَعَ مَنْ

همدم او کن از رحمت خودت به مقدارى که بى نیازى جوید بدان از رحمت دیگران و محشورش کن با هر که

کانَ یتَوَلاّهُ

دوستش دارد

پس وقتى که برگشتند مردم از نزد قبر تاءخیر بیندازد برگشتن خود را کسى که سزاوارتر است به آن میت و مهربانى کند به او و بگوید به صداى بلند اگر مقام تقیه نباشد یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ (اسم میت و پدر او را ببرد)

اَللَّهُ رَبُّک وَمُحَمَّدٌ نَبِیک وَالْقُرْآنُ کتابُک

خدا پروردگار تو است و محمّد پیامبرت و قرآن کتابت

وَالْکعْبَةُ قِبْلَتُک وَ عَلِىُّ اِمامُک وَالْحَسَنُ وَ الْحُسَینُ

و کعبه قبله ات و على امام تو است و حسن و حسین

و نام ببرد ائمّه را یک یک

ائِمَّتُک ائِمَّةُالْهُدىَ الاَْبْرارُ

امامان تواءند امامان خدایا بر ایمان و تسلیم ما بیفزا

تلقین میت

مؤ لّف گوید که غیر از وقت احتضار از براى میت دو جا تلقین مستحبّ است یکى وقتى که او را در قبر گذارند و بهتر آن است که بدست راست دوش راست او را و بدست چپ دوش چپ او را بگیرند و او را حرکت دهند و تلقین کنند و دیگر وقتى که او را دفن کردند سنّت است که ولىّ میت یعنى اقرب خویشان او بعد از آنکه مردم از سر قبر او برگردند نزد سَر میت بنشیند و به صداى بلند او را تلقین کند و خوب است که دو کف دست را روى قبر گذارد و دهان را نزدیک قبر برد و اگر دیگرى را نائب کند نیز خوب است و در اخبار وارد شده است که چون این تلقین را بکنند منکر به نکیر مى گوید بیا برویم تلقین حجّتش کردند احتیاج به پرسیدن نیست پس برمى گردند و سؤ ال نمى کنند علاّمه مجلسى علیه الرّحمه فرموده و تلقین کننده به این نحو بگوید جامع تر است :

اِسْمَعْ اِفْهَمْ یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ

بشنو و بفهم اى فلان پسر فلان

و نام او و پدرش را بگوید

هَلْ اَنْتَ عَلَى الْعَهْدِ الَّذى

آیا تو بر آن پیمانى که

فارَقْتَنا عَلَیهِ مِنْ شَهادَةِ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً

از ما جدا شدى هستى که عبارت بود از گواهى دادن به اینکه نیست معبودى جز خداى یگانه اى که شریک ندارد و اینکه محمّد

صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ عَبْدُهُ وَ رسُولُهُ وَ سَیدُ النَبِّیینَ وَ خاتَمُ الْمُرْسَلینَ وَ اَنَّ

صلى الله علیه وآله بنده و رسول او و آقاى پیمبران و خاتم رسولان است و اینکه

عَلِیاً اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ وَ سَیدُ الْوَصِیینَ وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللَّهُ طاعَتَهُ عَلَى

علىّ امیرمؤ منان و آقاى اوصیاء است و آن امامى است که خداوند پیرویش را به

الْعالَمینَ وَ اَنَّ الْحَسَنَ وَالْحُسَینَ وَ عَلِىَّ بْنَ الْحُسَینِ وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی وَ

جهانیان واجب فرموده و حسن و حسین و على بن الحسین و محمّد بن على و

جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ وَ عَلِىَّ بْنَ مُوسى وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِی وَ عَلِىَّ

جعفر بن محمّد و موسى بن جعفر و على بن موسى و محمّد بن على و على

بْنَ مُحَمَّدٍ وَالْحَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ وَالقآئِمَ الْحُجَّةَ الْمَهْدِىَّ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیهِمْ اَئِمَّةُ

بن محمّد و حسن بن على و حضرت قائم حجت مهدى درودهاى خدا بر همگیشان باد که پیشوایان

الْمُؤْمِنینَ وَ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى الْخَلْقِ اَجْمَعینَ وَ اَئِمَّتُک اَئِمَّةُ هُدَىً اَبْرارٌ یا فُلانَ

مؤ منان و حجّتهاى خدا بر همه آفریدگانند و امامان تواءند امامان هدایت و نیکوکار

بْنَ فُلانٍ اِذا اَتاک الْمَلَکانِ الْمُقَرَّبانِ رَسُولَینِ مِنْ عِنْدِاللَّهِ تَبارَک وَ تعالى وَ

اى فلانى هنگامى که آن دو فرشته مقرب که فرستادگان خداى تبارک و تعالى هستند به نزدت آمدند و

سَئَلاک عَنْ رَبِّک وَ عَنْ نَبِیک وَ عَنْ دینِک وَ عَنْ کتابِک وَ عَنْ قِبْلَتِک وَ عَنْ

از تو از پروردگارت و از پیامبرت و از دینت و از کتابت و از قبله ات و از امامان تو

اَئِمَّتِک فَلا تَخَفْ وَ قُلْ فى جَوابِهِما اَللَّهُ جَلَّ جَلالُهُ رَبّى وَ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ

پرسیدند نترس و در پاسخشان بگو خدا جلّ جلاله پروردگار من است و محمّد صلى الله

عَلَیهِ وَ آلِهِ نَبِیى وَالاِْسْلامُ دینى وَ الْقُرْآنُ کتابى وَالْکعْبَهُ قِبْلَتى وَ

علیه و آله پیامبرم مى باشد و اسلام دین من است و قرآن کتاب من و کعبه قبله ام و

اَمیرُالْمُؤْمِنینَ عَلِىُّ بْنُ اَبیطالِبٍ اِمامى وَالْحَسَنُ بْنُ عَلِی الْمُجْتَبى اِمامى وَ

امیرمؤ منان علىّ بن ابیطالب امام من است و حسن بن على مجتبى امام من است و

الْحُسَینُ بْنُ عَلِی الشَّهیدُ بِکرْبَلاءَ اِمامى وَ عَلِىُّ زَینُ الْعابِدینَ اِمامى وَ

حسین بن على که در کربلا شهید شد امام من است و على زین العابدین امام من است و

مُحَمَّدٌ باقِرُ عِلْمِ النَّبِیینَ اِمامى وَ جَعْفَرٌ الصّادِقُ اِمامى وَ مُوسَى الْکاظِمُ

محمّد شکافنده علم پیمبران امام من است و حضرت جعفر صادق امام من است و موسى کاظم

اِمامى وَ عَلىُّ الرِّضا اِمامى وَ مُحَمَّدٌ الْجَوادُ اِمامى وَ عَلِىُّ الْهادى اِمامى وَ

امام من است و على الرضا امام من است و محمّد جواد امام من است و على الهادى امام من است و

الْحَسَنُ الْعَسْکرىُّ اِمامى وَالْحُجَّةُ الْمُنْتَظَرُ اِمامى هؤُلاءِ صَلَواتُ اللَّهِ عَلَیهِمْ

حسن العسکرى امام من است و حضرت حجّت منتظر امام من است اینان که درودهاى خدا بر

اَجْمَعینَ اَئِمَّتى وَ سادَتى وَقادَتى وَ شُفَعآئى بِهِمْ اَتَوَلّى وَ مِنْ

همگیشان باد امامان و آقایان و رهبران و شفیعان منند که بدیشان دوستى ورزم و از

اَعْدآئِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ ثُمَّ اعْلَمْ یا فُلانَ بْنَ فُلانٍ اَنَّ اللَّهَ تَبارَک وَ

دشمنانشان بیزارى جویم در دنیا و آخرت ، وانگه بدان اى فلان پسر فلان که براستى خداى تبارک و

تَعالى نِعْمَ الرَّبُّ وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللَّه عَلَیهِ وَ آلِهِ نِعْمَ الرَّسُولُ وَ اَنَّ اَمیرَ

تعالى خوب پروردگارى است و محمّد صلى الله علیه وآله نیکو رسولى است و امیر

الْمُؤْمِنینَ عَلِىَّ بْنَ اَبى طالِبٍ وَ اَوْلادَهُ الاْئِمَّةَ الاَْحَدَ عَشَرَ نِعْمَ الاَْئِمَّةُ وَ اَنَّ ما

مؤ منان على بن ابیطالب و فرزندانش امامهاى یازده گانه نیکو امامانى هستند و براستى هرچه را

جآءَ بِهِ مُحَمَّدٌ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ حَقُّ وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقُّ وَ سُؤالَ مُنْکرٍ وَ

محمّد صلى الله علیه وآله آورده است همگى حقّ است و مرگ حقّ است و سؤ ال نکیر و

نَکیرٍ فِى الْقَبْرِ حَقُّ وَالْبَعْثَ حَقُّ وَالنُّشُورَ حَقُّ وَ الصِّراطَ حَقُّ وَالْمیزانَ حَقُّ

منکر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن حقّ است و دوباره زنده شدن حقّ است و صراط حقّ است و میزان حقّ است

وَ تَطائُرَ الْکتُبِ حَقُّ وَالْجَنَّةَ حَقُّ وَ النّارَ حَقُّ وَ اَنَّ السّاعَةَ آتِیةٌ لارَیبَ فیها وَ

و پراکنده شدن نامه هاى اعمال بر مردم حق است و بهشت حق است و دوزخ حق است و قیامت آمدنى است که شکى در آن نیست و

اَنَّ اللَّهَ یبْعَثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ

خدا برانگیزد هر که در گور است

پس بگوید :

اَفَهِمْتَ یا فُلانُ

آیا فهمیدى فلانى

در حدیث است که میت در جواب مى گوید بلى فهمیدم پس بگوید:

ثَبَّتَک اللَّهُ بِالْقَوْلِ الثّابِتِ هَداک اللَّهُ اِلى

خدایت پابرجا بدارد به گفته پایدار و هدایتت کند خدا

صِراطٍ مُسْتَقیمٍ عَرَّفَ اللَّهُ بَینَک وَ بَینَ اَوْلِیائِک فى مُسْتَقرٍّ مِنْ رَحْمَتِهِ

به راه راست ، آشنایى برقرار کند خدا میان تو و دوستانش در جایگاه رحمتش

پس بگوید:

اَللّهُمَّ جافِ الاَْرْضَ عَنْ جَنْبَیهِ وَاصْعَدْ بِرُوحِهِ اِلَیک وَلَقِّهِ مِنْک بُرْهاناً

خدایا دور کن زمین را از پهلوهایش و بالا ببر روح او را بسوى خود و تلقین کن به او از نزد خود برهانى ،

اَللّهُمَّ عَفْوَک عَفْوَک

خدایا گذشتت گذشتت ...

به کلمه شریفه عفو ختم کردم این رساله را رجاء واثق که عفو الهى شامل گردد حال این روسیاه و کسانى که به این رساله (عمل مى نمایند) و کان ذلک فى آخر یوم الجمعه التّاسع عشر من شهر محرّم الحرام سنة 1345 الف و ثلثمائة و خمس و اربعین فى جوار امامنا المسموم مولینا الغریب المظلوم ابى الحسن علىّ بن موسى الرّضا علیه و على آبائهُ السّلام من الحىّ القیوم والحمدللّه اوّلاً و آخراً وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى مُحمّد و آلهِ کتبه بیمناه الوازرة عبّاس بن محمّد رضا القمىّ عفى عنهما.

تتمه فهرست ملحقات باقیات صالحات

 

چند دعاى موجز و عوذات مختصره

دعاى موجز در حمد و استغفار

بِسْم اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

ذکر چند دعاى مُوجز و عَوذه هاى مختصره که نقل شده از کتاب بحار و ملحق شده به کتاب باقیات صالحات.

اوّل از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام منقول است که مردى را دید که مى خواند از روى دفترى دعاى طولانى حضرت فرمود اى مرد آن خدائى که مى شنود کثیر را جواب مى دهد از قلیل آن شخص عرض کرد اى مولاى من مى فرمائى چه کنم فرمود بگو:

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ عَلى کلِّ نِعْمَةٍ وَاَسْئَلُ اللَّهَ مِنْ کلِّ خَیرٍ وَ اَعُوذُ بِالِلَّهِ مِنْ کلِّ شَرٍّ وَ

ستایش خداى را بر هر نعمتى و از او خواهم هر خیرى را و پناه برم به خدا از هر شرى و