پاورقی : 1 ) پاسكال يكی از نوابغ رياضی اروپاست و میگويند فوق العاده نابغه بوده است .
ايمان به خالق است . ايمان به خلود " من " مستلزم ايمان به خالق است
.
اين است كه آقای كانت از همين وجدان اخلاقی ، نه فقط دستورهای اخلاقی
را استنباط میكند ، بلكه اين ، پايه فلسفه اوست در همه ماوراء الطبيعة ،
و از همين جا آزادی و اختيار را اثبات میكند ، از همين جا بقاء و خلود
نفس و عالم آخرت را اثبات میكند ، از همين جا وجود خدا را اثبات
میكند و اين است كه میگويد دو چيز است اعجاب آور و هيچ چيزی به اندازه
آنها برای انسان اعجاب آور نيست ، يكی آسمان پرستاره ای كه بالای سر ما
قرار گرفته است ، و ديگر وجدانی كه در ضمير ما قرار دارد اين برای آن
است كه او در ضمير انسان به خيلی چيزها معتقد است و بسياری از اصول را
از ضمير و باطن انسان كشف میكند گاهی علما و عرفای ما يا علمای آنها به
جای " عقل " كلمه دل را به كار میبرند كه در اين موارد مقصود از " دل
" همين وجدان است كانت گفته است كه روسو يعنی ژان ژاك روسوی معروف
صاحب كتاب " اميل " و كتاب " اعترافات ) ] و كتاب " قرار داد
اجتماعی " جمله ای دارد در مورد خدا گفته است : " دل " منطقی دارد كه
" سر " آن منطق را درك نمیكند يعنی گاهی انسان چيزهايی را به حسب
وجدان خودش احساس میكند كه فكرش به آنجا نمیرسد و بعد میگويد : راست
گفته روسو و نيز میگويد راست گفته پاسكال ( 1 ) كه " دل " برای خود
دليلهايی دارد كه " سر " يعنی عقل اساسا از آن دليلها خبر ندارد كانت
میگويد حرف اينها درست است . مقصودش اين است
پاورقی : 1 ) پاسكال يكی از نوابغ رياضی اروپاست و میگويند فوق العاده نابغه بوده است . |