برگشته‏اند . می‏آيد جلو به اينها آفرين می‏گويد، ولی اينچنين آفرين می‏گويد:
« مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقی عليهم الجهاد الاكبر » ( 1 )
آفرين بر گروهی كه جهاد كوچكتر را انجام داده اند و جهاد بزرگتر باقی‏
مانده است يا رسول الله ! جهاد بزرگتر چيست ؟ خيال كردند صحنه ديگری‏
است نظير آن جنگ فرمود : « جهاد النفس » ( 1 ) . يعنی اسلام من دو جهاد
می‏خواهد : هم در جبهه بيرون جهاد با انسانهای طاغی و متمرد ، و هم جهاد
با نفس ، يكی به تنهايی كافی نيست مولوی اينجا واقعا تابلوی خوبی ساخته‏
است در آن شعرهايش كه می‏گويد :
ای شهان كشتيم ما خصم برون
ماند خصمی زان بتر در اندرون
شاهدم اين شعر است كه می‏گويد :
كشتن اين ، كار عقل و هوش نيست
شير باطن سخره خرگوش نيست
خيال نكنيد با فكر و عقل و فلسفه و علم بتوان دژ نفس را تسخير كرد
ايمان می‏خواهد از عقل و هوش كاری ساخته نيست .
اين بود كه گفتم آن خطايی كه آقای " توئين بی " می‏گويد ، اختراع‏
ماشين نيست آن خطا آزاد گذاشتن آز است آزاد گذاشتن آز از كجا پيدا شد ؟
از آنجا كه يگانه عامل در بند كننده آن را كه ايمان است از بشر گرفته‏