اصالت فرد و اصالت جامعه
بحث درباره اخلاق كمونيستی از دو جهت بايد بشود : يكی از نظر كلی كه بحث اصالت فرد و اصالت اجتماع مطرح است ممكن است كسی اساسا تكامل را به عنوان يگانه معيار [ برای كار اخلاقی ] قبول نداشته باشد ما تكامل فرد داريم و تكامل جامعه گاهی اوقات ميان اين دو تكامل ، تزاحم صورت میگيرد يعنی تعارضی ميان حقوق فرد و تكامل جامعه رخ میدهد ممكن است ما برای فرد هيچ حقی قائل نباشيم و در واقع اصالتی برای فرد قائل نباشيم و اصالت را فقط از آن جامعه بدانيم و بگوئيم فرد از خودش حكمی ندارد ، بلكه به قول بعضی مثل دوركهيم اصلا فرد امر اعتباری است ، جامعه امر حقيقی است ، هر چه هست مال جامعه است و فرد خودش چيزی ندارد بلا تشبيه ، مثل آنچه كه در منطق قرآن درباره خدا آمده است كه فرد در مقابل خدا از