يا بزرگی و عز و نعمت و جاه
|
يا چو مردانت مرگ روياروی
|
از وقتی اين شعر را خواندم با خود گفتم يا بايد به عزو نعمت و جاه
برسم و يا بايد بميرم ، و اين شوق آنچنان در من نفوذ كرد كه با تمام
قدرتم بكوشش و تلاش پرداختم تا اينكه به اينجا رسيدم اين حالت يك
انقلاب است ، اما انقلابی فردی نمونه ديگری از انقلابهای فردی عشق است كه
قبل از هر چيز از نظر كشف ماهيتش ، مورد نظر فلاسفه است بوعلی در باب
عشق رسالهای دارد ملاصدرا فصل مشبعی را به عشق و بيان ماهيت و اقسام آن
اختصاص داده است با همه نظرات مختلفی كه در باب عشق وجود دارد ، همه
قبول دارند كه اين امر نوعی انقلاب درونی و فردی است نوع ديگری از
انقلاب فردی كه شايسته است از نظر روان شناسی و فلسفی و اجتماعی و
انسانشناسی مورد مطالعه قرار بگيرد ، توبه است توبه قيام فرد است عليه
خودش قيام مظلوم است عليه ظالم قيام مقامات عالی و درجات عالی انسانی
عليه مقامات دانی خودش است ، انقلاب انسان بماهو انسان عليه انسان
بماهو حيوان است اينكه انسان گاهی به مرحلهای ميرسد كه خود عليه خود بپا
ميخيزد ، از خود مطالبه حقوق میكند ، از خود انتقام ميگيرد ، خود را
مجازات میكند ، مسئله ايست قابل بررسی و از اين جهت توبه درست مثل
انقلابات اجتماعی است در انقلابات اجتماعی هم يك اكثريت مظلوم عليه
يك اقليت ظالم قيام ميكنند و از آنها انتقام ميگيرند و آنها را مجازات
ميكنند توبه نشاندهنده نوعی تركيب قوا و غرايز در وجود انسان است كه در
حيوان نظيرش وجود ندارد ( 1 ) .
پاورقی :
1 - حضرت علی ( ع ) توبه را به نحو جامعی تفسير فرموده است . مردی به
خدمت علی ( ع ) آمد و صيغه استغفار را انشا كرد :
استغفر الله ربی و اتوب اليه >