شرعی نيست ولی بالاخره او را در گرو گذاشتن است و بی‏احترامی است . پس‏
قسم اگر دروغ باشد ، گناه اندر گناه است .
حال راست چطور ؟ آيا برای هر راستی بايد قسم خورد ؟ نه . در روايات و
دستورات دينی زياد داريم كه قسم را خوار نكنيد ولو برای هر حرف راستی .
آخر همه جا كه جای والله و بالله نيست ، موارد خاصی . انسان خودش بايد
طوری عمل كند و طوری باشد كه ديگران به او آنقدر اعتماد داشته باشند كه‏
وقتی يك جمله می‏گويد چون او را صادق می‏دانند حرفش را راست بدانند .
چنين اشخاصی اصلا احتياج به قسم خوردن ندارند ، قسم هم كه نخورند افراد
حرفشان را باور می‏كنند . وقتی كه انسان خودش بی‏مايه است و می‏داند كه‏
ديگران به حرفش اعتماد ندارند ، دائما قسم می‏خورد . قسم راست خوردن هم‏
از نظر شرعی يك امر زشتی است . ما روايات زيادی داريم كه قسم راست هم‏
جز در مواقع ضرورت نبايد به كار رود .

سوگندخوردن زياد ، نشانه حقارت

حال اينجا قرآن چگونه تعبير می‏كند ؟ اگر انسان خودش يك شخصيت اخلاقی‏
داشته باشد ، خودش پيش خودش يك وزن اخلاقی داشته باشد ، اگر خودش به‏
سخن خودش اعتماد داشته باشد و اگر ديگران به سخن او اعتماد داشته باشند
، احتياجی به قسم نيست . ولی آدمهای حقير و پست و كم‏وزن ، هستند كه پر
سوگند می‏خورند .
لهذا بعد از كلمه " حلاف " يعنی پرسوگندخور ، كلمه " مهين " را
آورده است ، چون ايندو با همديگر تلازم دارند . تا انسان مهين يعنی پست‏
[ نباشد زياد قسم نمی‏خورد . ] ( مهين عربی غير از مهين فارسی