تفاوت وجود ندارد يعنی اختلاف و چندگونگی وجود ندارد ؟ اين را كه خود
قرآن جای ديگر تاييد می‏كند و بلكه خودش چندگونگی را يكی از آيات توحيد
ذكر می‏كند : " « و من اياته . . . و اختلاف السنتكم و الوانكم »" (1)
اختلاف زبانهای شما جز آيات و نشانه‏های الهی است . اختلاف رنگها و
نژادها خودش يكی از آيات الهی است . نفس اختلاف و چندگونگی را نه‏
تنها قرآن يك امر زائد و بيهوده‏ای نمی‏داند ، جز دلائل حكمت می‏شمارد .
پس تفاوت در اينجا به چه معناست ؟ اين ، تفاوتی است كه با آن اختلاف‏
منافات ندارد . حال قبل از آنكه اين [ موضوع ] را توضيح دهم ، مطلبی را
عرض كنم و آن مطلب اين است :

افسانه‏ای درباره اختلاف زبانها

حدود سه ماه پيش مجله نگين كه هر چه هست يك مجله علمی است و شايد
تازه‏ترين مقالات و افكار جديد امروزی در اين مجله مطرح می‏شود و من اين‏
مجله را مرتب می‏گيرم و می‏خوانم مقاله‏ای چاپ كرده بود از فردی كه‏
سخنرانيهای مذهبی هم به ندرت كرده است و در نوشته‏هايش هم گاهی تمايلات‏
مذهبی نشان می‏دهد ، ولی اين آدمهايی كه يك علاقه‏ای به دين و مذهب دارند
اما در عمل پايبند نيستند ، بالاخره در يك جاهايی لغزشهايی پيدا می‏كنند .
يك مقاله خيلی مفصلی در دو شماره نوشته بود ، عنوانش " برای حمايت از
زبان اسپرانتو " بود . " زبان اسپرانتو " زبان مخصوصی است كه‏
سالهاست اختراع شده به عنوان اينكه زبان بين‏الملل باشد و درواقع اختلاف‏

پاورقی :
. 1 روم / . 22