فهرست مطالب

مقدمه	9
جلسه اول : فعل طبيعی و فعل اخلاقی	11
ارزش كار اخلاقی	13
عفو وگذشت	16
حق شناسی و وفا	16
ترحم به حيوانات	17
سخن سری سقطی	18
دعای مكارم الاخلاق	19
سخن خواجه عبدالله انصاری	22
بازاری و مالك اشتر	24
مرد شامی و امام حسين ( ع )	25
فرازی ديگر از دعای مكارم الاخلاق	26
نهی شديد قرآن از اشاعه زشتيهای مؤمنين	28
غيبت در مواردی جايز است	29
سخن نادرست ابن سيرين و اشتباه غزالی	30

جلسه دوم : نظريه عاطفی و نظريه فلاسفه اسلامی	35
مبدا و هدف در كار انسان	38
اخلاق هندی	40
نقد اين نظريه :
الف : هر محبتی اخلاق نيست	42
ب : اخلاق محدود به غير دوستی نيست	44
ج : مفهوم انساندوستی	45
نظريه فلاسفه اسلامی - اراده	47
فرق ميل و اراده	47
نظريه وجدانی	53
نظر قرآن درباره وجدان	54
نظر كانت	55
جلسه سوم : نظريه وجدانی	61
آيا همه محتويات ذهن انسان ماخوذ از تجارب است ؟	63
عقل نظری و عقل عملی	64
احكام وجدان از نظر كانت	64
عذاب وجدان	67
وجدان اخلاقی و سعادت	70
آيا كمال غير از سعادت است ؟	71
وجدان و اثبات اختيار انسان	72
وجدان و اثبات بقاء و خلود نفس	74
حديثی از امام صادق ( ع )	77
نقد اين نظريه :
الف : تحقير فلسفه	78
ب : تفكيك ميان كمال و سعادت	78
ج : همه احكام وجدان مطلق نيست	81
دروغ مصلحت آميز	82

جلسه چهارم : نظريه زيبايی	91
آيا زيبايی قابل تعريف است ؟	96
زيبايی مطلق است يا نسبی ؟	98
رابطه زيبايی با عشق و حركت	99
زيبايی منحصر به زيبايی مربوط به غريزه جنسی نيست	100
زيبايی غير محسوس	102
فصاحت قرآن	104
زيبايی سخن علی عليه السلام	105
زيبايی معقول	107
نظر افلاطون	110
جلسه پنجم : نظريه پرستش	115
شعور ظاهر و شعور مغفول عنه	117
پرستش چيست ؟	120
آيا پرستش منحصر به پرستش آگاهانه انسان است ؟	122
حس اخلاقی جدا از حس خداشناسی نيست	125
توجيه صحيح اخلاق	128
اخلاق از مقوله عبادت و پرستش است	132
اخلاق فقط در مكتب خداپرستی قابل توجيه است	133
مراتب عبادت	134
جلسه ششم : كرامت نفس ، محور اخلاق اسلامی	139
دنيای روح انسان	141
تحقير و تجليل نفس	143
" نفس " در سنت و حديث	145
كرامت و عزت نفس ، محور اخلاق اسلامی	147
كلبيون و ملاميه	148
اشتباه سعدی و برخی از متصوفه	149
كرامت و عزت نفس در سخنان امام حسين ( ع )	152

عزت نفس در كلام امام صادق و علی عليه السلام	154
آيا انسان دارای دو نفس است ؟	157
نظريه منسوب به هايدگر	158
سخنان ديگری از امام حسين ( ع ) درباب كرامت نفس	160
جلسه هفتم : خود و ناخود	165
آيا " خود " را بايد خوار كرد يا محترم شمرد ؟	167
نظر اسلامی	169
جدال درونی	170
" من " اصيل و " من " طفيلی ( خود و ناخود )	172
خود يادآوری ( خوديابی )	174
سخن مولوی	175
بخيل " خود " ش را گم كرده	177
تمثيل مولوی	178
روح انسان منشا احساسهای اخلاقی و دروازه ای به سوی معنويت	179
سيری در نظرات ماديين	185
سخن سارتر	187
نظريه ماركسيستها	187
نقد اين نظريه	189
جلسه هشتم : خودشناسی	193
خود شناسی مقدمه خداشناسی و اخلاق	196
آموزشهای نفس انسان در خداشناسی	198
عالم طبيعت يك جريان مداوم و يك واحد حركت است	199
آيا " من " عوض می‏شود ؟	201
داستان بهمنيار و ابن سينا	202
شناخت " خود " به عنوان يك حقيقت ثابت ، مقدمه شناخت خدا	203
وجود گرايشهای معنوی در انسان آيتی برای شناخت خدا	204
تعصب نسبت به ماترياليسم	206

سخن موريس مترلينگ	207
داستان كودك زيرك و مدرسه	209
توبه	210
آيا روح اجتماع است كه گرايشهای اخلاقی را الهام می‏كند ؟	212
منشا ابراز نظريات ماترياليستی	214
سخن سارتر درباره " خود واقعی "	215
رابطه آزادی انسان و وجود خدا	216
انسان آن چيزی است كه بخواهد باشد	218
جلسه نهم : بحرانهای معنوی و اخلاقی در عصر حاضر	223
ارزش نظری و ارزش عملی يك نظريه	224
حقيقت بودن مساوی با مفيد بودن است	226
بحران معنوی بزرگترين بحران عصر حاضر	229
افزايش خودكشيها	229
خالی ماندن ساعات فراغت	230
ازدياد بيماريهای عصبی و اختلالات روانی	231
عصيان جوانان ، هيپی گری	232
كمبود عواطف	233
مسئله گرسنگی	235
مسئله آلودگی محيط زيست	237
تمثيل توئين بی	239
افسانه جادوگر و جن	239
سيانتيسم ، اصالت علم	240
ايدئولوژی	242
روشنفكری	244
عرفان منهای مذهب !	246
ضميمه 1 : الف . اخلاق كمونيستی	251
منطق ديالكتيك	255

تكامل جامعه	257
مفهوم تكامل از نظر ماركسيسم	259
انقلاب ، معيار اخلاق	261
اصالت فرد و اصالت جامعه	264
آزادی و مساوات	266
نقد اين نظريه	268
ب . مسئله خودی در اخلاق	271
چرا بشر نياز به روش اخلاقی و تربيتی دارد ؟	273
دو نوع اخلاق	275
ريشه پايبندی به فضائل اخلاقی	276
خداشناسی پايه اخلاق	279
انواع " خود " و " خودپرستی "	280
سخن گوستاولوبون	283
دو گونه مبارزه با " خودی "	284
خدا مبنای فضائل اخلاقی	286
امام حسين ( ع ) و فضائل اخلاقی	289
ج . معيار فعل اخلاقی	293
فعل طبيعی و فعل اخلاقی	295
سخن داستايوسكی	296
معيار فعل اخلاقی چيست ؟	297
نظر كانت	301
نظر افلاطون	305
نظر فلاسفه	308
نظر راسل	311
با يزيد و خدا	313
داستان مرد اداری و همكارش	314
ضميمه 2 : [ مكتب اخلاقی راسل ]	318