پايه هاي سست وهابيت بنا نهاده شده تا بنيادهاي استوار اعتقادي اسلام را ريشه کن سازد؛ گوه اين ادعا آن است که مقتولان به دست وهابيون، تنها مسلماناني موحد هستند که به يگانگي حق شهادت مي دهند و محمد (ص) را پيامبر او مي دانند و فقط به اين گناه کشته مي شوند که به مذهب اختراعي محمد بن عبدالوهاب تن نداده اند. اين شيوه ي تندروهايي به ظاهر مسلمان است که در برابر جنايت هاي صهيونيست ها در فلسطين و لبنان سکوت اختيار کرده اند و در عوض مسلمانان را به جرم زيارت قبر پيامبر اسلام (ص) و توسل به اهل بيتش سر از تن جدا مي کنند. قتل، غارت، هتک حرمت و شرارت هاي اين فرقه ضاله سال هاست سايه به سايه مسلمانان را تعقيب مي کند و با حمايت آل سعود، در جهان ريشه مي دواند. نوشتار زير نيم نگاهي است به گوشه اي از جنايت هاي اين فرقه در قبال مسلمين و به ويژه شيعيان؛
مسلک وهابيت را محمد بن عبدالوهاب نجدي (متوفي 1206 ق) پديد آورد؛ اما به قطع مي توان ادعا کرد که اساس اعتقاد وهابيون را آرا و افکار ابن تيميه تشکيل مي دهد. ابن تيميه نيز، تحت تأثير احاديثي از احمد حنبل، پيشواي حنابله (متوفي 241ق) اعتقادات خود را شکل داده و از پيروان مذهب حنبلي به شمار مي آيد.
به هر تقدير محمد بن عبدالوهاب در برخي اعتقادات خويش با ابن تيميه مشترک بود؛ از جمله اين که عموم مسلمين را کافر و مشرک مي پنداشت و همه بلاد اسلامي حتي مکه و مدينه را که به تصرف وهابيون در نيامده بود، دارالکفر مي ناميد. همچنين جنگ با مسلمانان و اشغال اماکن مقدس و تخريب شعائر اسلامي را بر پيروان خود واجب مي دانست. اين اعتقادات او پايه گذار جنايت هاي کنوني وهابيت در جهان است.
افزون بر اين، محمد بن عبدالوهاب به شدت مردم را از زيارت قبر پيامبر (ص) منع مي کرد؛ به طوري که نقل شده: گروهي از مردم احساء به زيارت قبر پيامبر (ص) رفتند. وقتي شيخ ممد از اين امر آگاه شد و نيز شنيد که محل عبور آن ها از درعيه (مقر محمد بن عبدالوهاب ) است، دستور داد ريش زائران احسايي را بتراشند و در فاصله درعيه تا احساء آن را وارونه سوار بر مرکب ها کنند!
محمد بن عبدالوهاب همچنين از فرستادن صلوات بر پيغمبر، نهي مي کرد، از شنيدن آن بسيار ناراحت مي شد و صلوات فرستنده را به شديد ترين وجه مجازات مي کرد، تا جايي که يک بار به دستور او مؤذن نابينايي را که صوت خوشي داشت، به جرم صلوات بر پيامبر (ص) به قتل رساندند.
وي، بسياري از کتاب هاي مربوط به صلوات بر پيغمبر (مانند دلائل الخيرات، تأليف محمد بن سليمان جزولي) را سوزاند. همچنين کتاب هاي بسياري از فقه و تفسيرو حديث را که با اعتقاداتش مخالف بود به آتش کشيد و به پيروانش اجازه داد تا قرآن را مطابق مهم خود تفسير کنند. (1)
پر واضح است که پيروان وهابيت نيز با تمسک به انديشه ها و اعمال پيشوايان خود، به مبارزه با اعتقادات مسلمين مي پردازند و در اين راه از هيچ جنايتي پروا نمي کنند.
پشتوانه هاي وهابيت
انتشار افکار انحرافي محمد بن عبدالوهاب در ميان قبائل مختلف، ابتدا با
جنگ و ستيز قواي محمد بن سعود (سرسلسله ي خاندان سعودي) ياري و حمايت
شد. بي شک، آل سعود، مهم ترين عامل نفوذ دعوت وهابي ها هستند که حتي
مذهب آن ها را مذهب رسمي کشور خود قرار دادند و پس از درگذشت محمد بن
عبدالوهاب نيز از هيچ تلاشي در راه گسترش عقايد او دريغ نکردند.
اما به راستي چه انگيزه اي سبب شده تا آل سعود اين گونه در جهت تبليغ
افکار وهابيت بکوشد؟ تاريخ مي گويد: خاندان محمد بن عبدالوهاب و آل
سعود هر دو از بازماندگان بني اسرائيل و از نظر ريشه هاي خانوادگي از
طائفه ي يهود هستند. (2)
بر اين اساس مي توان فهميد که اگر چه حاميان ظاهري فرقه وهابي، آل سعود
هستند، ولي قدرت هاي بزرگ تري در پس پرده به حمايت از اين گروه برخاسته
اند که مجبورند براي رسيدن به مقاصد شوم خود و تخريب بنياد هاي اعتقادي
آخرين دين آسماني، ماسک اسلام بر چهره بندند. اين جاست که حکمت سخن
پيغمبر اکرم (ص) روشن مي شود که فرمود: يهود، فريب کارترين مردم عليه
مسلمين است. (3)
تخريب بارگاه امام حسين (ع)؛ آغاز هتک حرمت ها
حمله وهابيون به کربلا از سال 1216 قمري آغاز شد و تا سال 1225 ادامه
يافت. در اولين يورش، امير سعود در رأس لشکري، شهر کربلا را محاصره کرد
و سپاه وي به زور وارد شهر شد. (4)
بيش تر مردم را در بازارها و خيابان ها به قتل رساندند، گنبد روي قبر
امام حسين (ع) را ويران کردند و صندوق روي قبر را که از زمرد و ياقوت و
جواهرات ديگر زينت يافته بود به غارت بردند. لشکر امير سعود، نزديک ظهر
در حالي از شهر خارج شدند که نزديک به دو هزار تن از اهالي کربلا را
کشته بودند. (5)
وهابيون و هتک حرمت قرآن
در سال 1217 وهابيون به دستور امير عبدالعزيز، شهر طائف را غارت و خانه
ها را ويران کردند. جمعي از مردان و زنان مسلمان را لخت و عريان در
بيابان هاي طائف رها ساختند. پس از 13 روز که به صورت گدا در آمده
بودند، به آن ها مشتي ذرت دادند و به شرط وهابي شدن، از کشتنشان
گذشتند. (6) طفل هاي شيرخوار را بر روي سينه مادرانشان سر مي بريدند و
عده اي را که مشغول فرا گرفتن قرآن بودند، کشتند. بعد از غارت خانه ها،
به دکان ها و مساجد رفتند و گروهي را که در حال رکوع و سجود بودند،
کشتند. (7)
تجاوز به حريم قرآن، به حدي گسترده بود که در شهر بزرگ طائف، تنها سه
نسخه از دست اشقياي وهابي سالم ماند. وهابيون در يک اقدام گستاخانه،
همه کتب ارزشمند موجود در منطقه را که تعداد بي شماري قرآن، تفسير و
کتب حديث در ميانشان بود، پاره پاره کردند و به زير پا انداختند اما با
عنايت الهي همه اوراق قرآن به بالا رفت و حتي يک برگ آن بر زمين
نيفتاد، در حالي که از وزش باد خبري نبود. (8)
تخريب قبه زادگاه پيامبر (ص) و حضرت علي (ع)
با انتشار خبر قتل و غارت هاي وهابيون در طائف و فجايع آن، علماي مکه،
حکم به کفر وهابيون دادند. از اين رو در هشتم محرم 1218، اين فرقه به
مکه يورش برده، آن را اشغال کردند. صبح همان روز وهابي ها همراه با عده
بسياري از مردم مکه که با آن ها بيعت کرده بودند، با بيل و کلنگ به
گورستان جنت المعلي حمله و گنبدهاي زيادي از اين گورستان و نيز قبور
ابوطالب، عبدالمطلب و اولاد پيغمبر را خراب کردند.
«خانه حضرت خديجه را که مدتي مهبط وحي الهي بود، خراب کرده به توالت
تبديل کردند. زادگاه رسول اکرم (ص) را ويران ساخته و به محل خريد و
فروش حيوانات تبديل کردند، که با تلاش افراد صالح و خير از چنگال وهابي
ها در آمد و به کتابخانه مبدل شد. آنان قبه زادگاه پيامبر در معلي، قبه
زادگاه علي بن ابي طالب و خديجه و ابوبکر را ويران و با خاک يکسان
ساختند و هنگام تخريب طبل مي زدند و رقص و آوازخواني مي کردند.» (9)
بدين ترتيب وهابيون تمام آثار مکه غير از کعبه را ظرف 3 روز ويران
کردند. آن ها 14روز در مکه ماندند و در اين مدت مردم را به توبه
واداشتند و از کارهايي مانند توسل و زيارت قبور که به اعتقادشان شرک
بود منع مي کردند. در پي آن سعود دستور داد کتاب هاي محمد بن عبدالوهاب
و عقايد او را فرا گيرند و آن ها را تدريس کنند. (10)
غارت اشياي حرم پيامبر (ص) و منع زيارت قبور
وهابي ها در سال 1220 تمام اشياي گران بهاي حرم پيغمبر (ص) را غارت و
مردم را از زيارت قبر پيامبر (ص) و ائمه بقيع (ع) برحذر داشتند. سپس
سعود از مردم مدينه پرسيد: با قبه هاي بقيع چه بايد کرد؟ و مردم از ترس
گفتند بايد خراب شود. از اين رو وهابي ها با کمک مردم مدينه تمام آثار
و قبور بقيع را خراب کردند. (11)
تعرض به کاروان هاي زيارتي و منع زيارت خانه خدا
در سال 1221وهابي ها به سرکردگي سعود به نجف اشرف حمله کردند؛ اما به
دليل مقاومت گروهي از مردم و طلاب ديني به فرماندهي شيخ جعفر کاشف
الغطاء موفق به محاصره شهر نشدند. آن ها در سال 1222 نيز در حمله به
نجف ناکام ماندند؛ به همين سبب بار ديگر به مکه و مدينه يورش بردند و
به غارت حجاج بيت الله الحرام و محاصره آن دو شهر مقدس پرداختند.
علاوه بر اين در حمله به نجف و کربلا نيز در بسياري از اوقات متعرض
کاروان هاي زيارتي و قبائل شيعي مذهب مي شدند. (12)
وهابيان کليه جواهرات و اشياي گرانبهاي حرم مطهر پيامبر (ص) و حرم مطهر
ائمه بقيع (ع) را به غارت بردند. کاروان حجاج عراقي از سال 1220،
کاروان حجاج شامي از سال 1221 و کاروان مصر از سال 1222 توسط وهابي ها
از حج منع شدند؛ بنابراين برنامه حج از عراق چهار سال، از شام سه سال،
و از مصر دو سال قطع شد تا اين که با سرنگوني نخستين دولت سعودي در سال
1224، مدينه منوره و مکه معظمه از وجود وهابيان پاک و حج آزاد شد. (13)
کشتار زنان و کودکان بي گناه و زائران حرم سيد الشهدا (ع)
در سال 1225 وهابي ها به فرماندهي عبدالله بن سعود با يورش به سرزمين
حوران واقع در خاک سوريه، دارايي مردم را به تاراج بردند، غلات آن ها
را سوزاندند، انسان هاي بي گناه را کشتند، زنان را اسير و کودکان را به
قتل رساندند. در همان سال بار ديگر نجف اشرف و کربلاي معلي را محاصره
کرده، دست به راهزني زدند. از جمله زائراني را که از زيارت حرم حضرت
سيدالشهدا (ع) در نيمه شعبان باز مي گشتند، مورد هجوم قرار دادند و
حدود يکصد و پنجاه نفر از عرب و غير عرب را به شهادت رساندند. (14)
قتل عام حجاج مصري در مني
در سال 1343 وهابي ها بار ديگر قبه ابن عباس و ديگر قبور طائف و قبرهاي
عبدالمطلب، ابوطالب و حضرت خديجه همسر پيامبر (ص) و زادگاه حضرت زهرا
(س) و همه ي شعائر اسلامي مکه را ويران کردند. (15)
در آن سال برنامه حج تعطيل شد. در سال 1344 وهابيان برخي از اعمال
حاجيان مصري در مني را حرام دانستند و عده اي از آن ها را کشتند. (16)
تخريب قبور ائمه بقيع (ع(
در سال 1344، وهابيون پس از اشغال مکه، به مدينه روي آوردند و پس از
محاصره و جنگ با مدافعان شهر، آن را اشغال نمودند. قبور ائمه بقيع و
ديگر قبور همچون قبر ابراهيم فرزند پيامبر و زنان آن حضرت، قبر ام
البنين مادر حضرت عباس، قبه عبد الله پدر پيامبر (ص)، اسماعيل پسر امام
جعفر صادق و قبه همه صحابه و تابعين را بدون استثنا خراب کردند.
ضريح فولادي ائمه بقيع را که در اصفهان ساخته و به مدينه حمل شده بود،
از روي قبر حضرت امام حسن مجتبي و امام زين العابدين و امام محمد باقر
و امام جعفر صادق برداشته و بردند. قبور عباس عموي پيامبر و فاطمه بنت
اسد مادر اميرالمؤمنين را که با قبور چهار امام همام در زير يک قبه
بودند نيز ويران کردند. (17)
همچنين زادگاه امام حسن و امام حسين در مدينه، قبور شهداي بدر و نيز
بيت الاحزاني را که حضرت علي (ع) براي حضرت زهرا (س) ساخته بود ويران
کردند. (18)
به آتش کشيدن کتابخانه بزرگ المکتبه العربيه
وهابي ها در طول سال هاي جنايات خود، به تخريب اماکن مقدس مسلمانان
اکتفا نکردند بلکه به سبب قرارداد محمد بن عبدالوهاب با انگلستان، به
تخريب اماکن فرهنگي نيز دست زدند.
يکي از کارهاي دردناک که وهابيت در اين راستا مرتکب شد، آتش زدن
کتابخانه بزرگ «المکتبه العربيه» بود که بيش از 60 هزار عنوان کتاب
گرانقدر کم نظير و بيش از 40 هزار نسخه خطي منحصر به فرد داشت. همچنين
آثار خطي حضرت علي (ع)، ابوبکر، عمر، خالد بن وليد، طارق بن زياد و
برخي از صحابه پيامبر (ص) و قرآن مجيد به خط عبدالله بن مسعود در اين
کتابخانه وجود داشت. (19)
کشتار حجاج يمن
در سال 1341 وهابيان با حجاج يمني که خلع سلاح بودند و هيچ گونه دفاعي
به همراه نداشتند، رو به رو شدند. آنان ابتدا به حجاج امان دادند؛ ولي
وقتي در بالاي کوه قرار گرفتند و حجاج يمني در پايين قرار داشتند،
دهانه توپ ها را به سوي آنان گرفته و تنها دو نفر جان سالم به در بردند
که جريان کشتار وحشيانه را به آگاهي مردم رساندند. (20)
کشتار مردم بي دفاع اردن
در سال 1343، جمعي از وهابي ها ناگهان به اردن يورش بردند و ردم بي
اطلاع «ام العمد» و همسايه آنان را مورد هجوم قرار دادند. آنان مردان و
زنان بي گناه را کشتند و غارت کردند. اما طولي نکشيد که با رانده شدن
برخي و اسارت عده اي ديگر، عقب نشيني کردند که البته اسيران وهابي به
فرمان انگليس آزاد شدند. در سال 1346 وهابيان دوباره با سپاهي متشکل از
سي هزار نفر به اردن حمله کردند و قتل و غارت و خونريزي شديدي به راه
انداختند. (21)
حمله خونين مکه
عمال وهابي رژيم آل سعود در چهارم ذي الحجه 1407 ق (9 مرداد 1366ش)
هزاران نفر از حجاج بيت الله الحرام را به جرم سر دادن فرياد برائت از
مشرکين در مکه به خاک وخون کشيدند که بر اين اساس در ايران سه روز عزاي
عمومي اعلام شد.
بي شک، مطالعه مشاهدات حجاج حاضر در اين واقعه تلخ مي تواند بيانگر عمق
جنايات وهابيت باشد که به نمونه اي از آن اشاره مي شود: «با چشم خود
ديدم که سعودي هاي کثيف، بي شرمانه و بي رحمانه با عصاي معلولين با دو
دست محکم به صورت زن ها مي کوبيدند و نقش بر زمين مي کردند. اي کاش به
زدن تنها قانع بودند. وقتي خانمي بر روي زمين مي غلطيد، نفر بعدي با هر
وسيله اي که در دست داشت به مغز نيمه جان او مي کوبيد تا از دنيا بود.
(22)
جنايت هاي سپاه صحابه
در سال 1979 ميلادي، گروه تروريستي سپاه صحابه در پاکستان تشکيل شد که
عوامل آن وهابي هستند و تاکنون هزاران شيعه مظلوم و بي گناه را به جرم
دفاع از ولايت اهل بيت (ع) به شهادت رسانده است.
تکرار فاجعه کربلا، در کربلا
در عاشوراي 1425 گروه وهابي القاعده با انفجارهاي متعدد در کربلا باعث
شهادت تعداد بسياري از عزاداران از جمله زن و کودک شد.
کشتار عزاداران امام موسي کاظم (ع)
در 25 رجب 1426 مصادف با شهادت امام موسي کاظم (ع) وهابيون با پخش
غذاهاي مسموم در اطراف حرم آن امام (ع) و نيز انجام انفجارهاي متعدد در
کاظمين بين صفوف عزاداران امام موسي کاظم (ع)، باعث شهادت 1500 نفر از
شيعيان عزادار شدند.
جنايت هاي طالبان وهابي در افغانستان
در اواخر سال 1372 شمسي گروهي وهابي به نام طالبان در افغانستان وارد
صحنه نبرد شدند که از سوي عربستان و امريکا حمايت مي شدند. در شهريور
1375 کابل را تصرف کردند و به کشتار مسلمانان شيعي پرداختند. در 17
مرداد 1377 زنان و مردان و کودکان را از پشت بام ها به رگبار بستند و
اهالي شهر مزار شريف را قتل عام کردند؛ سپس با هجوم به بيمارستان ها،
بيماران شيعه را روي تخت ها به شهادت رساند.
در سنگچارک و باميان و يروان و کاپيسا، شکم بانوان حامله شيعه را پاره
مي کردند و جنين آنان را بيرون کشيده و سر مي بريدند. (23)
در عاشوراي 1267 شيعيان قندهار در حسينيه ها سرگرم عزاداري بودند که
ناگهان وهابيان جنايتکار با اسلحه هجوم آوردند و عده فراواني از شيعيان
بي دفاع را به فجيع ترين وضع به قتل رساندند. (24)
وهابيت و انفجار در اهواز
در جريان دستگيري عوامل بمب گذاري هاي پياپي سال 1384 در اهواز، روشن
شد که از مجموع 46 دستگير شده، 44 نفر داراي عقايد وهابيت هستند. بر
اساس اطلاعات موثق، اين عده از سوي اسرائيل، امريکا و انگليس حمايت مي
شدند و از عوامل وهابيت در ايران بودند. (25)
انفجار بزرگ در مسجد تاريخي براثا
در عمليات انتحاري هجدهم فروردين 1385 در مسجد تاريخي براثاي بغداد،
بيش از 69 نفر کشته و 130 نفر زخمي شدند. (26)
انفجار در حرمين عسکريين
در 23 خرداد 1386 تروريست هاي تکفيري با بمب گذاري در حرمين عسکريين،
گنبد و بارگاه حرمين در سامرا را ويران کردند و داغ ديگري بر دل شيعيان
نهادند.
يک هفته پس از انفجار در سامرا، علماي وهابي از جمله شيخ عبدالرحمن
براک، شيخ ممدوح العربي، دکتر ناصرالعمر، ابن جبرين، و نيز مفتي وهابي
کويتي ها فتواي نابودي ديگر ضريح ها در عراق به ويژه ضريح سيدالشهدا
(ع) را صادر کردند. (27)
حمله وهابيان افراطي به حجاج بحريني
در مهرماه 1386 گروهي از وهابيان تندرو با کمين در کوچه هاي اطراف
مسجدالحرام پس از مشاهده ميني بوس شيعيان بحريني با خرده شيشه هاي تيز
و برنده به سوي حجاج شيعه يورش بردند و اقدام به فحاشي و به زبان آوردن
القابي چون شيعيان سگ صفت کافر و ده ها فحش ديگر کردند. (28)
آنچه بيان شد، تنها گوشه اي از جنايت هايي است که وهابيت در طول حيات
چند صد ساله خود به پيکره شيعه روا داشته و از آن ها هدفي جز نابودي
اسلام و تشيع را دنبال نمي کند. در بيان جنايات اين فرقه ضاله همين بس
که کعبه، قبله مسلمين، را که بايد توسط نمايندگان تمام دولت ها و ملت
هاي اسلامي اداره شود، به ملک شخصي خود و آل سعود تبديل کرده و حج را
دستمايه اهداف شوم خويش نموده اند؛ آن هاکتاب هايي را با نام علامه
عسکري و آيت الله جعفر سبحاني در مدينه و بقيع توزيع مي کنند (29) در
حالي که اين بزرگواران صاحب اين تأليفات نيستند! موسم حج را به تايم
تبليغاتي خود مبدل کرده اند و به نشر افکار انحرافي خويش مي پردازند.
کتب ضاله علماي خودرا رايگان در ميان حجاج توزيع مي کنند؛ تا جايي که
فقط در حج سال 1381، ده ميليون و 685 هزار جلد کتاب به بيست زبان زنده
دنيا را در ميان زائران خانه خدا توزيع کردند. جنايت هاي فرهنگي
وهابيون به حدي است که در اين مجال نمي گنجد.
اما آنچه حائز اهميت است اين که نسل متعصب و متحجر وهابي که همه مسلمين
غير از خود را مشرک و جان و مالشان را مباح مي دانند، رو به زوال هستند
و قشر معتدلي از اين فرقه در حال ظهور است؛ قشري که با تسلط بر ابزار
مدرن و اطلاعات گسترده جهاني، براي نفوذ در ميان مسلمانان و ايجاد
تفرقه مي کوشد. بي شک خطر اين گروه بيش از طيف گذشته است، چرا که «با
پنبه سر مي برند».
باشد که مسلمين، هوشيارانه متوجه خطرات اين فرقه انحرافي باشند و اين
مانع اتحاد و انسجام اسلامي را از پيش پاي خود بردارند.
پي نوشت :
1. ر.ک: سيد محمدحسن قزويني، فرقه وهابي و پاسخ شبهات آن ها، ترجمه علي
دواني، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، چاپ سوم، زمستان 86 .
2. علامه محمدحسين کاشف الغطاء، نگاهي به پندارهاي وهابيت، ترجمه
محمدحسين رحيميان، دفتر نشر الهادي، چاپ اول، پاييز 76، ص 18.
3. بحارالانوار، ج 75، ص 284.
4. سيد محمدحسن قزويني، پيشين، ص 32.
5. محمدباقر حسيني زفره اي اصفهاني، قصه عجيب استعمار، دارالنشر قم،
چاپ اول، بهمن 68، ص 118.
6. سيد محمد حسن قزويني، پيشين، ص 32.
7. محمدباقر حسيني زفره اي اصفهاني، پيشين، ص 112.
8. ايوب صبري پاشا، تاريخ وهابيان، ترجمه علي اکبر مهدي پور، نشر
طوفان، چاپ اول، پاييز 1377، ص 62.
9. پايگاه اطلاع رساني مرکز اسناد انقلاب اسلامي [فقط کاربران عضو
میتوانند این لینک را مشاهده نمایند . ]
10. سيد محمد حسن قزويني، پيشين، ص 37.
11. همان، ص 40.
12. علي اصغر فقيهي، تاريخ و عقايد وهابيان، ص 30.
13. salaf.blogfa.com.
14. سيد محمد حسن قزويني، پيشين، ص 43.
15. همان، ص 55.
16. salaf.blogfa.com.www
17. همان، ص 56.
18. پايگاه اطلاع رساني مرکز اسناد انقلاب اسلامي، [فقط کاربران عضو
میتوانند این لینک را مشاهده نمایند . ]
19. اعيان الشيعه، ج2، ص 72.
20. salaf.blogfa.com.www
21. همان.
22. روزنامه جمهوري اسلامي، 16 آذر 1366، خاطرات سيد رضا موسي کاظمي
محمدي از نايين.
23. salaf.blogfa.com.www
24. محمد سلطان الواعظين، شب هاي پيشاور، ج 1، تحقيق: عبدالرضا درايتي،
انتشارات دليل ما، چاپ اول، پاييز 1385، ص 346.
25. news.irwww.aftab
26. روزنامه ايران، 19 فروردين 1385، صفحه بين الملل.
27. [فقط کاربران عضو میتوانند این لینک را مشاهده نمایند . ]
28. www. shia-news.com
29. www. jahannews.com
منبع: مجله ي پويا شماره 7
