پاورقی : . 1 سوره عنكبوت ، آيه . 65
حسن نيت داشت يا حسن نيت نداشت ؟ اگر حسن نيت داشت در آخر برگشت
يا برنگشت ؟ و اگر حسن نيت نداشت سياستش چه بود ؟ اينها از نظر تاريخ
، امور شبهه ناكی است . البته اغلب اينها دلائلی دارد ولی يك دلائلی كه
بگوئيم صد در صد قاطع است نيست و شايد همان حرفی كه شيخ صدوق و ديگران
معتقدند [ درست باشد ] گو اينكه شايد با مذاق امروز شيعه خيلی سازگار
نباشد كه بگوييم مأمون از اول صميميت داشت ولی بعدها پشيمان شد ، مثل
همه اشخاص ، در وقتی كه [ دچار سختی میشوند تصميمی مبنی بر بازگشت به
حق میگيرند اما وقتی رهائی میيابند تصميم خود را فراموش میكنند ] :
« فاذا ركبوا فی الفلك دعوا الله مخلصين له الذين فلما نجيهم الی البر
اذا هم يشركون »(1) . قرآن نقل میكند كه افرادی وقتی در چهار موجه دريا
گرفتار میشوند خيلی خالص و مخلص میشوند ، ولی هنگامی كه بيرون آمدند
تدريجا فراموش میكنند . مأمون هم در آن چهار موجه گرفتار شده بود ، اين
نذر را كرد ، اول هم تصميم گرفت به نذرش عمل كند ولی كم كم يادش رفت
و درست از آن طرف برگشت .
بهتر اين است كه ما مسئله را از وجهه حضرت رضا بررسی كنيم . اگر از
اين وجهه بررسی كنيم ، مخصوصا اگر مسلمات تاريخ را در نظر بگيريم ، به
نظر من بسياری از مسائل مربوط به مأمون هم حل میشود .
پاورقی : . 1 سوره عنكبوت ، آيه . 65 |