قيافه مصمم و تصميم قاطع اينهاست . حالا آب بيار حوض پر كن .
يك چنين طبقه‏ای ، يعنی طبقه متنسك جاهل ، طبقه متعبد جاهل ، طبقه‏
خشكه مقدس در دنيای اسلام به وجود آمد كه باتربيت اسلامی آشنا نيست ولی‏
علاقمند به اسلام است ، با روح اسلام آشنا نيست ولی به پوست اسلام چسبيده‏
است ، محكم هم چسبيده است . علی اين طبقه را اينجور توصيف می‏كند :
²جفاش طغام عبيد اقزام ، جمعوا من كل اوب و تلقطوا من كل شوب ممن ينبغی‏
ان يفقه و يودب ، و يعلم و يدرب . . . ليسوا من المهاجرين و الانصار و لا
من الذين تبواوا الدار و الايمان » " ( 1 ) . يك مردی خشن ، جفاش ، فظ
غليظ القلب ، ولی روحيه‏هايی پست ، مردمانی برده صفت ، روحشان آقا
نيست ، در روح اينها آقايی وجود ندارد ، از اراذل مردم هستند ، معلوم‏
نيست از كدام گوشه‏ای پيدا شده‏اند ، يكی از اين گوشه آمده ، يكی از آن‏
گوشه ، يك مردم بی بنه‏ای ، يك مردم بی بوته‏ای ، معلوم نيست از كجا
آمده‏اند ، مردمی كه تازه بايد بيايند در كلاس اول اسلام بنشينند و درس‏
اسلام را ياد بگيرند ، سواد ندارند ، معلومات ندارند ، قرآن را نمی‏دانند
چيست ، معنی قرآن را نمی‏فهمند ، سنت پيغمبر را نمی‏فهمند ، اينها بايد
تعليم بشوند ، تربيت بشوند ، اينها تعليم وتربيت اسلامی پيدا نكرده‏اند ،
اينها جزء مهاجرين وانصار كه پيامبر آنها را تربيت كرد كه نيستند ، يكی‏
مردمی [ هستند ] كه تربيت اسلامی ندارند .
علی ( ع ) در شرايطی خلافت را به دست می‏گيرد كه چنين طبقه‏ای هم در
ميان مسلمين وجود دارد ، و در همه جا هستند ، در

پاورقی :
. 1 نهج البلاغه ، خطبه . 236