است ، و به قول آنروز در كيمياست ( در شيمی است ) در صنعت است ، در
خواص طبايع اشياء است ، و امروز او را پدر شيمی دنيا می‏نامند . ظاهرا
ابن النديم می‏گويد او از شاگردان امام جعفر صادق است . ابن خلقكان ( 2 )
نيز كه او هم سنی است از جابربن حيان نام می‏برد و می‏گويد : كيمياوی و
شيميدان و شاگرد امام صادق بود . و ديگران نيز همين طور نقل كرده‏اند . و
اين علوم قبل از جابربن حيان هيچ سابقه‏ای در دنيای اسلام نداشته ، يكدفعه‏
مردی به نام " جابربن حيان " شاگرد امام صادق پيدا می‏شود و اينهمه‏
رساله در اين موضوعات مختلف می‏نويسد كه بسياری از آنها امروز ارزش‏
علمی دارد . راجع به جابربن حيان خيلی بحث كرده‏اند ، مستشرفين معاصر
خيلی بحث كرده‏اند ، همين تقی زاده ، نيز خيلی بحث كرده است . البته‏
هنوز خيلی مجهولات راجع به جابربن حيان هست كه كشف نشده است . حال‏
آنچه كه عجيب است اين است كه در كتب خود شيعه اسمی از اين آدم نيامده‏
، يعنی در كتب رجال شيعه ( ابن النديم شايد شيعه باشد ) ، در كتب فقها
و محدثين شيعه اسمی از اين آدم نيست . يك چنين شاگرد مبارزی امام صادق‏
داشته كه احدی نداشته است .

پاورقی :
> فاضل و دانشمند بوده كه انسان وقتی كتابش را می‏خواند حيرت می‏كند .
من تمام اين كتاب را از اول تا آخر خوانده‏ام . انواع خطوطی را كه در
زمان خودش رايج بوده ، انواع زبانهای زمان خودش ، و نيز ريشه‏های زبانها
را نشان می‏دهد .
. 2 قاضی ابن خلكان در قرن ششم می‏زيسته است .