جبر تاريخ

كلمه‏ای است مركب از دو جزء : جبر ، تاريخ .
جبر يعنی حتميت و اجتناب ناپذيری و به اصطلاح فلاسفه : ضرورت و وجوب‏
. وقتی كه مثلا می‏گوييم ( 5 5 ) ضرورتا و جبرا مساوی با 25 است يعنی حتما
چنين است و خلاف آن ناممكن است . بديهی است كه جبر در اين اصطلاح كه‏
مفهومی فلسفی است غير از جبر به مفهوم حقوقی و فقهی و عرفی است كه به‏
معنی اكراه و اعمال زور است . ( 5 5 ) به حكم طبيعت ذاتی خود مساوی 25
است نه به حكم يك قوه جبريه و با اعمال زور .
اما تاريخ : تاريخ يعنی مجموعه حوادثی كه سرگذشت بشر را تشكيل می‏دهد .
سرگذشت بشر جريانی طی می‏كند و نيروهايی در كار است كه آن را می‏گرداند و
اداره می‏نمايد . همچنانكه يك چرخ دستی يا يك كارخانه با نيروی دست يا
بخار می‏گردد ، تاريخ نيز با عوامل و نيروهايی می‏گردد و دور می‏زند و بالا
می‏رود .