كرده و چنين گفته است . آقای شيخ محمد تقی قمی میگفت وقتی كه میخواستند
تذكره را چاپ كنند ، از علمای هر مذهبی از مذاهب اهل تسنن متخصصی
آوردند . اينها اعجاب داشتند كه اين مرد بر اقوال ما از خود ما بيشتر
احاطه دارد . يك چنين آدم فوق العادهای بوده است .
علامه كتاب تجريد را شرح كرده . قسمت منطقش به نام " الجوهر النضيد
" معروف است كه از بهترين كتابهای منطق است و قسمت كلامش به نام "
كشف المراد " كه امروز به آن شرح تجريد میگويند . شرح علامه ، هم بر
منطق و هم بر كلامش خيلی مختصر است . بعد از علامه مكرر اين كتاب را شرح
و حاشيه كردهاند . يكی آن را رد كرده ، ديگری تأييد كرده و شايد در دنيای
اسلام هيچ كتابی به اندازه " تجريد " مورد بحث قرار نگرفته است يعنی
هيچ متنی نداريم كه به اندازه اين كتاب برايش شرح و حاشيه نوشته باشند
و مرتب آنرا رد و يا تأييد كرده باشند . علت اين امر اينست كه خواجه
وقتی خواسته مطالب و مسائل را بر مذاق شيعه بيان كند خيلی خلاصه و متن
گويی كرده ، تقريبا عجالتا گذشته ، يك اشارهای به مطالب كرده و گذشته
است . در قسمتهای آخر كتاب تجريد بحثی برای امامت باز شده است . از
اين بحث ، چون مورد قبول همه علمای شيعه هست ، میتوانيد بفهميد كه منطق
علمای شيعه در اين زمينه چگونه منطقی است .
كتابی كه اكنون در دست دارم ، شرح ملا علی قوشچی است بر تجريد . ملا
علی قوشچی است بر تجريد . ملا علی قوشچی از اكابر علمای اهل تسنن است .
قهرا او كه نظر مخالف دارد ، نظريات اهل تسنن را منعكس میكند و غالبا
نظر خواجه نصير الدين را رد میكند . بنا براين در اين كتاب ، هم نظر
|