بعضیها تأويل بكنيم ، مثلا اگر اينجا دارد كه " بصحاف من ذهب و اكواب
" در ظروفی زرين و در جامهايی نوشيدنيها داده میشود ، بگوييم مقصود از
اين ظروف زرين و مقصود از اين جامها امور معنوی است ، نه ، امور معنوی
به جای خود هست ، ولی ما هيچ داعی هم نداريم كه اينها را انكار بكنيم .
بوعلی سينا كه حكيم و فيلسوف بوده است ، با برهان عقل و فلسفه خودش تا
اينجا رسيده است كه معاد روحانی قطعا وجود دارد ، يعنی انسان كه میميرد
ديگر مات و فات نمیشود ، روح انسان بدون شك باقی میماند ، و لذات و
آلام روحانی در دنيای ديگر وجود دارد . میگويد تا اينجا را ما با دليل علم
و فلسفه درك كرديم ولی چون صادق مصدق ، يعنی پيغمبر اكرم ، به ما خبر
داده است كه جسمانی هم آنجا وجود دارد ، ما به آن ايمان داريم . البته
ديگران بعد از او آمدهاند بالاتر از اين گفتهاند ، گفتهاند نه ، ما دليل
هم در تأييد صادق مصدق میآوريم .
بنابراين جزء معتقدات ما اين است كه معاد وجود دارد و در عالم معاد ،
هم نوع لذات و آلام جسمانی وجود دارد ، هم نوع لذات و آلام روحانی ، و
نمونه هر دو نوع را هم ( عرض میكنم " نمونه " چون از نظر درجه قابل
مقايسه نيست ) ما در همين دنيا كم و بيش مشاهده میكنيم ، يعنی ما ، هم
نوع لذات و آلام جسمانی را در اين دنيا درك كردهايم و هم ما اگر درك
نكرده باشيم ، افرادی كه حد بالاتری دارند نوع لذات و آلام روحانی و آن
عالیترين لذات و آلام روحانی را درك میكنند ، و هر دوی اينها در عالم
معاد و در بهشت و جهنم قطعا وجود دارد ولی با اختلاف درجه خيلی شديد .
حتی همين امور جسمانیاش هم از نظر درجه با جسمانيهای اينجا متفاوت است
، يعنی مثلا آن لذتی كه ذائقه انسان از خوردن يك لقمه در آنجا میبرد با
آن لذتی كه از يك غذای دنيايی و مادی میبرد قابل مقايسه نيست و لهذا
افرادی كه در اين دنيا غذای
|