قريش ، رؤسا و ملأ قريش سود نبخشيد ، اين آيه تقريبا بيان يأس آميزی‏
است درباره آنها، می‏فرمايد: " « هل ينظرون الا الساعة ان تأتيهم بغتة و
هم لا يشعرون »" .
" « ينظرون »" به معنای ينتظرون است . كلمه " نظرش " تنها به‏
معنی نگاه نيست ، به معنی مهلت هم هست . در خود قرآن آمده است : "
« و ان كان ذو عسرش فنظرش الی ميسرش »" (1) . اين آيه در باب " مديون‏
و دائن " است كه اگر مديون در مشقت است و ادای دين برای او سخت است‏
بر دائن است كه او را تا وقتی كه تمكنی پيدا كند و در يسر قرار گيرد
مهلت بدهد و فعلا كه در عسر و مشقت است بر او فشار نياورد تا دستش به‏
اصطلاح باز بشود . پس آنجا كلمه " نظرش " به معنی مهلت و انتظار است.
در اينجا هم همين معنی را دارد . " « هل ينظرون »" يعنی آيا انتظار
می‏برند ؟ آيا منتظر چيزی جز مرگ يا قيام قيامت خواهند بود ؟ يعنی ديگر
چيزی نمانده كه به اينها گفته نشده باشد و ديگر اميدی به حال اينها نيست‏
. اينها حالتشان اين است كه انتظار نمی‏كشند جز اينكه مرگ و يا قيامت‏
كبری بيايد ( اين در واقع زبان حالشان است نه اينكه خودشان جز اين‏
انتظار نمی‏كشند ) .
اينكه عرض می‏كنيم " مرگ " يا " قيامت كبری " به اين دليل است‏
كه كلمه " « الساعة »" آمده است . اين كلمه در قرآن معمولا به معنای‏
قيامت می‏آيد . در مورد مرگ هم " قيامت " گفته می‏شود ، از باب اينكه‏
هر كسی كه بميرد قيامت او بپا شده است : " اذا مات المرء قامت‏
قيامته " وقتی كه انسان می‏ميرد قيامت او بپا شده و شروع شده است .
البته يك قيامت كبری و قيامت عمومی داريم كه حساب ديگری دارد .

پاورقی :
. 1 بقره / . 280