بخش شهید آوینی حرف دل موبایل شعر و سبک اوقات شرعی کتابخانه گالری عکس صوتی فیلم و کلیپ لینکستان استخاره دانلود نرم افزار بازی آنلاین
خرابی لینک
 
next page

fehrest page

back page

شكهاى صحيح

مسأله 1185 ـ در نه صورت اگر در شماره ركعتهاى نماز چهار ركعتى شك كند، بايد فكر نمايد، پس اگر يقين يا گمان به يك طرف پيدا كرد، همان طرف را بگيرد و نماز را تمام كند، و گرنه به دستورهائى كه گفته مى‏شود عمل نمايد، و آن نُه صورت از اين قرار است:

اول: آنكه بعد از داخل شدن در سجده دوم شك كند كه دو ركعت خوانده است يا سه ركعت، بايد بنا بگذارد كه سه ركعت خوانده است، و يك ركعت ديگر بخواند و نماز را تمام كند، و بعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده بجا آورد ـ و بنابر احتياط واجب ـ دو ركعت نشسته كافى نيست.

دوم: شك بين دو و چهار بعد از داخل شدن در سجده دوم، كه بايد بنا بگذارد چهار ركعت خوانده و نماز را تمام كند، و بعد از نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده بخواند.

سوم: شك بين دو و سه و چهار بعد از داخل شدن در سجده دوم، كه بايد بنا را بر چهار بگذارد، و بعد از نماز دو ركعت نماز احتياط ايستاده، و بعد دو ركعت نشسته بجا آورد.

چهارم: شك بين چهار و پنج بعد از داخل شدن در سجده دوم كه بايد بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام كند، و بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد. وهمچنين در هر موردى كه طرف كمتر شك چهار ركعت باشد، مثل شك بين چهار و شش، و در هر موردى كه شك كند بين چهار ركعت و كمتر از آن و زيادتر از آن پس از داخل شدن در سجده دوم، مى‏تواند بنا را بر چهار بگذارد، و وظيفه هر دو شك را انجام دهد، يعنى نماز احتياط بخواند از جهت احتمال آنكه از چهار ركعت كمتر خوانده باشد، و بعد دو سجده سهو بياورد از جهت احتمال آنكه بيش از چهار ركعت آورده باشد. و در هر صورت اگر بعد از سجده اول و پيش از داخل شدن در سجده دوم يكى از چهار شك گذشته براى او پيش آيد، نمازش باطل است.

پنجم: شك بين سه و چهار، كه در هر جاى نماز باشد، بايد بنا را بر چهار بگذارد و نماز را تمام كند، و بعد از نماز يك ركعت نماز احتياط ايستاده، يا دو ركعت نشسته بجا آورد.

ششم: شك بين چهار و پنج در حال ايستادن، بايد بنشيند و تشهّد بخواند و سلام نماز را بدهد، و يك ركعت نماز احتياط ايستاده، يا دو ركعت نشسته بجا آورد.

هفتم: شك بين سه و پنج در حال ايستادن، بايد بنشيند و تشهّد بخواند و سلام نماز را بدهد، و دو ركعت نماز احتياط ايستاده بجا آورد.

هشتم: شك بين سه و چهار و پنج در حال ايستادن، بايد بنشيند و تشهّد بخواند و بعد از سلام نماز، دو ركعت نماز احتياط ايستاده، و بعد دو ركعت نشسته بجا آورد.

نهم: شك بين پنج و شش در حال ايستادن، بايد بنشيند و تشهّد بخواند و سلام نماز را بدهد، و دو سجده سهو بجا آورد.

مسأله 1186 ـ اگر يكى از شكهاى صحيح براى انسان پيش آيد، چنانچه وقت نماز تنگ باشد كه نتواند نماز را از سر گيرد، نبايد نماز را بشكند و بايستى به دستورى كه گفته شد عمل نمايد، ولى اگر وقت نماز وسعت داشته باشد مى‏تواند نماز را بشكند و از سر بگيرد.

مسأله 1187 ـ اگر يكى از شكهائى كه نماز احتياط براى آنها واجب است، در نماز پيش آيد، چنانچه انسان نماز را تمام كند احتياط مستحب آن است كه نماز احتياط را بخواند، و بدون خواندن نماز احتياط نماز را از سر نگيرد، و اگر پيش از انجام كارى كه نماز را باطل مى‏كند نماز را از سر بگيرد، نماز دومش هم ـ بنابر احتياط واجب ـ باطل است، ولى اگر بعد از انجام كارى كه نماز را باطل مى‏كند مشغول نماز شود، نماز دومش صحيح است.

مسأله 1188 ـ وقتى يكى از شكهاى باطل براى انسان پيش آيد و بداند كه اگر به حالت بعدى منتقل شود براى او يقين، يا گمان پيدا مى‏شود، در صورتى كه شك باطل او در دو ركعت اول نماز باشد، جايز نيست با حالت شك نماز را ادامه دهد، مثلاً اگر در حال ايستادن شك كند كه يك ركعت خوانده يا بيشتر و بداند كه اگر به ركوع رود به يك طرف، يقين يا گمان پيدا مى‏كند، جايز نيست با اين حال ركوع كند ؛ و امّا در بقيه شكهاى باطل مى‏تواند نماز را ادامه دهد تا يقين، يا گمان براى او پيدا شود.

مسأله 1189 ـ اگر اول گمانش به يك طرف بيشتر باشد، بعد دو طرف در نظر او مساوى شود، بايد به دستور شك عمل نمايد، و اگر اول دو طرف در نظر او مساوى باشد و به طرفى كه وظيفه اوست بنا بگذارد، بعد گمانش به طرف ديگر برود، بايد همان طرف را بگيرد و نماز را تمام كند.

مسأله 1190 ـ كسى كه نمى‏داند گمانش به يك طرف بيشتر است، يا هر دو طرف در نظر او مساوى است، بايد به دستور شك عمل كند.

مسأله 1191 ـ اگر بعد از نماز بداند كه در بين نماز حال ترديدى داشته كه مثلاً دو ركعت خوانده يا سه ركعت و بنا را بر سه گذاشته، ولى نداند كه گمانش به خواندن سه ركعت بوده، يا هر دو طرف در نظر او مساوى بوده، لازم نيست نماز احتياط را بخواند.

مسأله 1192 ـ اگر بعد از ايستادن شك كند كه دو سجده را بجا آورده يا نه، و در همان موقع يكى از شكهائى كه اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بيفتد صحيح مى‏باشد، براى او پيش آيد، مثلاً شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت، چنانچه به دستور آن شك عمل كند، نمازش صحيح است. ولى اگر موقعى كه تشهّد مى‏خواند يكى از آن شكها اتفاق بيفتد، اگر شك او بين دو و سه باشد نماز باطل است، و اگر بين دو و چهار يا دو و سه و چهار باشد نماز صحيح است، و به دستور شك بايد عمل كند.

مسأله 1193 ـ اگر پيش از آنكه مشغول تشهّد شود، يا پيش از ايستادن ـ در ركعتهائى كه تشهّد ندارد ـ شك كند كه يك يا دو سجده را بجا آورده يا نه، و در همان موقع يكى از شكهائى كه بعد از تمام شدن دو سجده صحيح است، برايش پيش آيد، نمازش باطل است.

مسأله 1194 ـ اگر موقعى كه ايستاده بين سه و چهار، يا بين سه و چهار و پنج، شك كند و يادش بيايد كه يك يا دو سجده از ركعت پيش را بجا نياورده، نمازش باطل است.

مسأله 1195 ـ اگر شك او از بين برود و شك ديگرى برايش پيش آيد، مثلاً اول شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت، بعد شك كند كه سه ركعت خوانده يا چهار ركعت، بايد به دستور شك دوم عمل نمايد.

مسأله 1196 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه در حال نماز مثلاً بين دو و چهار شك كرده، يا بين سه و چهار، مى‏تواند به دستور هر دو شك عمل كند. و نيز مى‏تواند پس از انجام كارى كه نماز را باطل مى‏كند آن را دوباره بخواند.

مسأله 1197 ـ اگر بعد از نماز بفهمد كه در حال نماز شكى براى او پيش آمده ولى نداند از شكهاى باطل يا صحيح بوده، بايد نماز را اعاده كند، و اگر بداند از شكهاى صحيح بوده ولى نداند كدام قسم آن بوده است، جايزاست نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1198 ـ كسى كه نشسته نماز مى‏خواند، اگر شكى كند كه بايد براى آن يك ركعت نماز احتياط ايستاده، يا دو ركعت نشسته بخواند، بايد يك ركعت نشسته بجا آورد. و اگر شكى كند كه بايد براى آن دو ركعت نماز احتياط ايستاده بخواند، بايد دو ركعت نشسته بجا آورد.

مسأله 1199 ـ كسى كه ايستاده نماز مى‏خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط از ايستادن عاجز شود، بايد مثل كسى كه نماز را نشسته مى‏خواند كه حكم آن در مسأله پيش گفته شد، نماز احتياط را بجا آورد.

مسأله 1200 ـ كسى كه نشسته نماز مى‏خواند، اگر موقع خواندن نماز احتياط بتواند بايستد، بايد به وظيفه كسى كه نماز را ايستاده مى‏خواند عمل كند.

 

دستور نماز احتياط

مسأله 1201 ـ كسى كه نماز احتياط بر او واجب است، بعد از سلام نماز بايد فوراً نيّت نماز احتياط كند و تكبير بگويد، و حمد را بخواند و به ركوع رود، و دو سجده نمايد، پس اگر يك ركعت نماز احتياط بر او واجب است بعد از دو سجده تشهد بخواند و سلام دهد، و اگر دو ركعت نماز احتياط بر او واجب است، بعد از دو سجده يك ركعت ديگر مثل ركعت اول بجا آورد و بعد از تشهّد سلام دهد.

مسأله 1202 ـ نماز احتياط سوره و قنوت ندارد، و بايد نيت آن را به زبان نياورند ـ و بنابر احتياط لازم ـ حمد را آهسته بخوانند، و احتياط مستحب آن است كه «بسم اللّه‏» آن را هم آهسته بگويند.

مسأله 1203 ـ اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد نمازى كه خوانده درست بوده، لازم نيست نماز احتياط را بخواند، و اگر در بين نماز احتياط بفهمد لازم نيست آن را تمام نمايد.

مسأله 1204 ـ اگر پيش از خواندن نماز احتياط بفهمد كه ركعتهاى نمازش كم بوده، چنانچه كارى كه نماز را باطل مى‏كند انجام نداده، بايد آنچه را از نماز نخوانده، بخواند، وبراى سلام بيجا ـ بنابر احتياط لازم ـ دو سجده سهو بنمايد، و اگر كارى كه نماز را باطل مى‏كند انجام داده مثلاً پشت به قبله كرده، بايد نماز را دوباره بجا آورد.

مسأله 1205 ـ اگر بعد از نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش به مقدار نماز احتياط بوده، مثلاً در شك بين سه و چهار يك ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده، نمازش صحيح است.

مسأله 1206 ـ اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نماز كمتر از نماز احتياط بوده، مثلاً در شك بين دو و چهار، دو ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نماز را سه ركعت خوانده، بايد نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1207 ـ اگر بعد از خواندن نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر از نماز احتياط بوده، مثلاً در شك بين سه و چهار يك ركعت نماز احتياط بخواند، بعد بفهمد نماز را دو ركعت خوانده، چنانچه بعد از نماز احتياط كارى كه نماز را باطل مى‏كند انجام داده، مثلاً پشت به قبله كرده، بايد نماز را دوباره بخواند، و اگر كارى كه نماز را باطل مى‏كند انجام نداده، احتياط لازم آن است كه در اين صورت نيز نمازش را دوباره بخواند، و اكتفا به ضميمه كردن يك ركعت متصل به نماز نكند.

مسأله 1208 ـ اگر بين دو و سه و چهار شك كند، و بعد از خواندن دو ركعت نماز احتياط ايستاده، يادش بيايد كه نماز را دو ركعت خوانده، لازم نيست دو ركعت نماز احتياط نشسته را بخواند.

مسأله 1209 ـ اگر بين سه و چهار شك كند، و موقعى كه يك ركعت نماز احتياط ايستاده را مى‏خواند يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده، بايد نماز احتياط را رها كند، و چنانچه پيش از داخل شدن در ركوع يادش آمده باشد، يك ركعت بطور متصل بخواند و نمازش صحيح است. و براى سلام زيادى ـ بنابر احتياط لازم ـ دو سجده سهو بنمايد. و امّا اگر پس از داخل شدن در ركوع يادش آمده باشد، بايد نماز را دوباره بخواند وبنابر احتياط نمى‏تواند اكتفا به ضميمه كردن ركعت باقيمانده نمايد.

مسأله 1210 ـ اگر بين دو و سه و چهار شك كند، و موقعى كه دو ركعت نماز احتياط ايستاده را مى‏خواند، يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده، نظير آنچه در مسأله گذشته گفته شد در اينجا جارى است.

مسأله 1211 ـ اگر در بين نماز احتياط بفهمد كسرى نمازش بيشتر يا كمتر از نماز احتياط بوده، نظير آنچه در مسأله (1210) گفته شد در اينجا مى‏آيد.

مسأله 1212 ـ اگر شك كند نماز احتياطى را كه بر او واجب بوده بجا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز گذشته، به شك خود اعتنا نكند، و اگر وقت دارد، در صورتى كه بين شك و نماز زياد طول نكشيده، و در كار ديگرى وارد نشده است، و كارى هم مثل روگرداندن از قبله كه نماز را باطل مى‏كند انجام نداده، بايد نماز احتياط را بخواند، و اگر كارى كه نماز را باطل مى‏كند بجا آورده، يا در كار ديگرى وارد شده، يا بين نماز و شك او زياد طول كشيده ـ بنابر احتياط لازم ـ بايد نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1213 ـ اگر در نماز احتياط بجاى يك ركعت دو ركعت بخواند، نماز احتياط باطل مى‏شود، و بايد دوباره اصل نماز را بخواند. و همچنين است ـ بنابر احتياط لازم ـ اگر در نماز احتياط ركنى را اضافه كند.

مسأله 1214 ـ موقعى كه مشغول نماز احتياط است، اگر در يكى از كارهاى آن شك كند، چنانچه محل آن نگذشته بايد بجا آورد، و اگر محلّش گذشته بايد به شك خود اعتنا نكند، مثلاً اگر شك كند كه حمد خوانده يا نه، چنانچه به ركوع نرفته بايد بخواند، و اگر به ركوع رفته بايد به شك خود اعتنا نكند.

مسأله 1215 ـ اگر در شماره ركعتهاى نماز احتياط شك كند، چنانچه طرف بيشتر شك نماز را باطل مى‏كند، بايد بنا را بر كمتر بگذارد، و اگر طرف بيشتر شك نماز را باطل نمى‏كند، بايد بنا را بر بيشتر بگذارد، مثلاً موقعى كه مشغول خواندن دو ركعت نماز احتياط است، اگر شك كند كه دو ركعت خوانده يا سه ركعت، چون طرف بيشتر شك نماز را باطل مى‏كند، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده، و اگر شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت، چون طرف بيشتر شك نماز را باطل نمى كند، بايد بنا بگذارد كه دو ركعت خوانده است.

مسأله 1216 ـ اگر در نماز احتياط چيزى كه ركن نيست سهواً كم يا زياد شود، سجده سهو ندارد.

مسأله 1217 ـ اگر بعد از سلام نماز احتياط شك كند كه يكى از اجزاء، يا شرائط آن را بجا آورده يا نه، به شك خود اعتنا نكند.

مسأله 1218 ـ اگر در نماز احتياط، تشهّد يا يك سجده را فراموش كند و در جاى خود تداركش ممكن نباشد، احتياط واجب آن است كه بعد از سلام نماز، سجده را قضا نمايد، ولى قضاى تشهد لازم نيست.

مسأله 1219 ـ اگر نماز احتياط، و دو سجده سهو بر او واجب شود، بايد اول نماز احتياط را بجا آورد، و همچنين است بنابر ـ احتياط واجب ـ اگر نماز احتياط و قضاى سجده بر او واجب شود.

مسأله 1220 ـ حكم گمان در نماز نسبت به ركعات مثل حكم يقين است، مثلاً اگر نداند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت، و گمان داشته باشد كه دو ركعت خوانده، بنا مى‏گذارد كه دو ركعت است، و اگر در نماز چهار ركعتى گمان دارد كه چهار ركعت خوانده، نماز احتياط ندارد. و امّا نسبت به افعال، گمان حكم شك را دارد، پس اگر گمان دارد ركوع كرده، در صورتى كه داخل سجده نشده است بايد آن را بجا آورد، و اگر گمان دارد حمد را نخوانده، چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتنا به گمان ننمايد، ونمازش صحيح است.

مسأله 1221 ـ حكم شك و سهو و گمان در نمازهاى واجب يوميّه و نمازهاى واجب ديگر فرق ندارد، مثلاً اگر در نماز آيات شك كند كه يك ركعت خوانده يا دو ركعت، چون شك او در نماز دو ركعتى است، نمازش باطل مى‏شود، و اگر گمان داشته باشد كه دو ركعت يا يك ركعت است، بر طبق گمان خود نماز را تمام مى‏نمايد.

 

سجده سهو

مسأله 1222 ـ در دو مورد بعد از سلام نماز، انسان بايد دو سجده سهو به دستورى كه بعداً گفته مى‏شود بجا آورد:

اول: آنكه تشهّد را فراموش كند.

دوم: آنكه در نماز چهار ركعتى بعد از داخل شدن در سجده دوم شك كند كه چهار ركعت خوانده يا پنچ ركعت، يا شك كند كه چهار ركعت خوانده يا شش ركعت همچنانكه در مورد چهارم از شكهاى صحيح گذشت.

و در سه مورد ـ بنابر احتياط واجب ـ سجده سهو لازم است:

اول: آنكه اجمالاً بداند كه در نماز چيزى را اشتباهاً كم يا زياد كرده و نماز هم محكوم به صحت باشد.

دوم: آنكه در بين نماز، سهواً حرف بزند.

سوم: جائى كه نبايد سلام نماز را بدهد، مثلاً در ركعت اول سهواً سلام بدهد. و احتياط مستحب آن است كه اگر يك سجده را فراموش كند، يا اينكه در جائى كه بايد بايستد مثلاً در موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشيند، و در موقعى كه بايد بنشيند مثلاً موقع تشهّد، اشتباهاً بايستد، دو سجده سهو بجا آورد. بلكه براى هر چيزى كه در نماز اشتباهاً كم يا زياد كند، دو سجده سهو بنمايد. و احكام اين چند صورت در مسائل آينده گفته مى‏شود.

مسأله 1223 ـ اگر انسان اشتباهاً يا به خيال اينكه نمازش تمام شده حرف بزند، بايد ـ بنابر احتياط ـ دو سجده سهو بجا آورد.

مسأله 1224 ـ براى صدائى كه از سرفه كردن پيدا مى‏شود، سجده سهو واجب نيست، ولى اگر سهواً ناله بكند يا «آه» بكشد يا «آه» بگويد، بايد ـ بنابر احتياط واجب ـ سجده سهو نمايد.

مسأله 1225 ـ اگر چيزى را كه سهواً غلط خوانده دوباره بطور صحيح بخواند، براى دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نيست.

مسأله 1226 ـ اگر در نماز سهواً مدّتى حرف بزند و همه آن ناشى از يك اشتباه باشد، دو سجده سهو بعد از سلام نماز كافى است.

مسأله 1227 ـ اگر سهواً تسبيحات اربعه را نگويد، احتياط مستحب آن است كه بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.

مسأله 1228 ـ اگر در جائى كه نبايد سلام نماز را بگويد، سهواً بگويد: «السَّلامُ عَلَيْنا وَعَلَى عِبادِ اللّه‏ِ الصّالِحِينَ»، يا بگويد: «السَّلامُ عَلَيْكُمْ» اگر چه «وَرَحْمَةُ اللّه‏ِ وَبَرَكاتُهُ» را نگفته باشد، بايد ـ بنابر احتياط لازم ـ دو سجده سهو انجام دهد، ولى اگر اشتباهاً بگويد «السَّلامُ عَلَيكَ اَيُّها النَّبِى، وَرَحْمَةُ اللّه‏ِ وَبَرَكاتُهُ» احتياط مستحب آن است كه دو سجده سهو بجا آورد. ولى اگر دو حرف يا بيشتر از سلام را بگويد ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد دو سجده سهو انجام دهد.

مسأله 1229 ـ اگر در جائى كه نبايد سلام دهد، اشتباهاً هر سه سلام را بگويد، دو سجده سهو كافى است.

مسأله 1230 ـ اگر يك سجده يا تشهّد را فراموش كند و پيش از ركوع ركعت بعد يادش بيايد، بايد برگردد و بجا آورد، و بعد از نماز ـ بنابر احتياط مستحب ـ براى ايستادن بيجا دو سجده سهو انجام دهد.

مسأله 1231 ـ اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد كه يك سجده يا تشهّد را از ركعت پيش فراموش كرده، بايد بعد از سلام نماز، سجده را قضا نمايد، و براى تشهّد دو سجده سهو بجا آورد.

مسأله 1232 ـ اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمداً بجا نياورد، معصيت كرده ـ و بنابر احتياط واجب ـ بايد هر چه زودتر آن را انجام دهد، و چنانچه سهواً بجا نياورد، هر وقت يادش آمد بايد فوراً انجام دهد، و لازم نيست نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1233 ـ اگر شك دارد مثلاً دو سجده سهو بر او واجب شده يا نه، لازم نيست بجا آورد.

مسأله 1234 ـ كسى كه شك دارد مثلاً دو سجده سهو بر او واجب شده يا چهار تا، اگر دو سجده انجام دهد كافى است.

مسأله 1235 ـ اگر بداند يكى از دو سجده سهو را بجا نياورده، و تدارك آن به سبب فاصله زياد ممكن نباشد، يا بداند سهواً سه سجده كرده است، بايد دو سجده سهو بجا آورد.

 

دستور سجده سهو

مسأله 1236 ـ دستور سجده سهو اين است كه بعد از سلام نماز فوراً نيّت سجده سهو كند و پيشانى را ـ بنابر احتياط لازم ـ بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد، واحتياط مستحب آن است كه در آن ذكر بگويد، و بهتر آن است كه بگويد، «بِسْمِ اللّه‏ِ وَبِاللّه‏ِ، السَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللّه‏ِ وَبَرَكاتُهُ» بعد بايد بنشيند ودوباره به سجده رود، و ذكرى را كه گفته شد بگويد و بنشيند، و بعد از تشهّد بگويد: «السَّلامُ عَلَيْكُمْ» و اولى اين است «وَرَحْمَةُ اللّه‏ِ وَبَركاتُهُ» را اضافه كند.

 

قضاى سجده فراموش شده

مسأله 1237 ـ سجده‏اى را كه انسان فراموش كرده و بعد از نماز، قضاى آن را بجا مى‏آورد، بايد تمام شرائط نماز مانند پاك بودن بدن، و لباس، و رو به قبله بودن، و شرطهاى ديگر را داشته باشد.

مسأله 1238 ـ اگر سجده را چند دفعه فراموش كند، مثلاً يك سجده از ركعت اول و يك سجده از ركعت دوم فراموش نمايد، بايد بعد از نماز، قضاى هر دو را بجا آورد، و احتياط مستحب آن است كه براى فراموشى هر كدام دو سجده سهو بجا آورد.

مسأله 1239 ـ اگر يك سجده و تشهّد را فراموش كند، بايد براى تشهّد فراموش شده دو سجده سهو بجا آورد ؛ ولى براى سجده فراموش شده لازم نيست، گر چه بهتر است.

مسأله 1240 ـ اگر دو سجده از دو ركعت فراموش نمايد، لازم نيست هنگام قضا مراعات ترتيب نمايد.

مسأله 1241 ـ اگر بين سلام نماز و قضاى سجده كارى كند كه اگر عمداً يا سهواً در نماز اتفاق بيفتد نماز باطل مى‏شود، مثلاً پشت به قبله نمايد، احتياط مستحب آن است كه بعد از قضاى سجده دوباره نماز را بخواند.

مسأله 1242 ـ اگر بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك سجده را از ركعت آخر فراموش كرده، چنانچه منافى از قبيل حدث از او سر نزده باشد، بايد آن را و آن چه بعد از آن است از تشهد وسلام انجام دهد، ـ و بنابر احتياط واجب ـ دو سجده سهو براى سلام بيجا بجا آورد.

مسأله 1243 ـ اگر بين سلام نماز و قضاى سجده كارى كند كه براى آن سجده سهو واجب مى‏شود، مثل آنكه سهواً حرف بزند، ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد اول سجده را قضا كند، و بعد دو سجده سهو بجا آورد.

مسأله 1244 ـ اگر نداند كه در نماز سجده را فراموش كرده يا تشهّد را، بايد سجده را قضا نمايد، و دو سجده سهو بجا آورد، و احتياط مستحب آن است كه تشهّد را نيز قضا نمايد.

مسأله 1245 ـ اگر شك دارد كه سجده يا تشهّد را فراموش كرده، يا نه، واجب نيست قضا يا سجده سهو نمايد.

مسأله 1246 ـ اگر بداند سجده را فراموش كرده و شك كند كه پيش از ركوع ركعت بعد يادش آمده و بجا آورده يا نه، احتياط مستحب آن است كه آن را قضا نمايد.

مسأله 1247 ـ كسى كه بايد سجده را قضا نمايد، اگر براى كارى سجده سهو بر او واجب شود، بايد ـ بنابر احتياط واجب ـ بعد از نماز، اول سجده را قضا نمايد، بعد سجده سهو را بجا آورد.

مسأله 1248 ـ اگر شك دارد كه بعد از نماز، قضاى سجده فراموش شده را بجا آورده يا نه، چنانچه وقت نماز نگذشته بايد سجده را قضا نمايد، بلكه اگر وقت نماز هم گذشته باشد ـ بنابر احتياط واجب ـ بايد آن را قضا كند.

 

كم و زياد كردن اجزاء و شرائط نماز

مسأله 1249 ـ هرگاه چيزى از واجبات نماز را عمداً كم يا زياد كند اگر چه يك حرف آن باشد، نماز باطل است.

مسأله 1250 ـ اگر بواسطه ندانستن مسأله، چيزى از واجبات ركنى نماز را كم كند، نماز باطل است. و امّا كم كردن واجب غير ركنى از جاهل قاصر ـ مانند كسى كه به گفته شخصى موثقى يا رساله معتبرى اعتماد كرده وبعداً خطاى او، يا رساله معلوم شده است ـ نماز را باطل نمى‏كند. و چنانچه بواسطه ندانستن مسأله ـ هر چند از روى تقصير ـ حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را آهسته بخواند، يا حمد و سوره نماز ظهر و عصر را بلند بخواند، يا در مسافرت نماز ظهر و عصر، و عشا را چهار ركعتى بخواند، نمازش صحيح است.

مسأله 1251 ـ اگر در بين نماز يا بعد از آن بفهمد وضو يا غسلش باطل بوده، يا بدون وضو يا غسل مشغول نماز شده، بايد نماز را دوباره با وضو يا غسل بخواند ؛ و اگر وقت گذشته قضا نمايد.

مسأله 1252 ـ اگر بعد از رسيدن به ركوع يادش بيايد كه دو سجده از ركعت پيش فراموش كرده، نمازش ـ بنابر احتياط واجب ـ باطل است. و اگر پيش از رسيدن به ركوع يادش بيايد، بايد برگردد و دو سجده را بجا آورد، و برخيزد و حمد و سوره، يا تسبيحات را بخواند و نماز را تمام كند، و بعد از نماز ـ بنابر احتياط مستحب ـ براى ايستادن بيجا دو سجده سهو بنمايد.

مسأله 1253 ـ اگر پيش از گفتن «السلام علينا» و «السلام عليكم» يادش بيايد كه دو سجده ركعت آخر را بجا نياورده، بايد دو سجده را بجا آورد، و دوباره تشهّد بخواند وسلام نماز را بدهد.

مسأله 1254 ـ اگر پيش از سلام نماز يادش بيايد كه يك ركعت يا بيشتر از آخر نماز نخوانده، بايد مقدارى را كه فراموش كرده بجا آورد.

مسأله 1255 ـ اگر بعد از سلام نماز يادش بيايد كه يك ركعت يا بيشتر از آخر نماز را نخوانده، چنانچه كارى انجام داده كه اگر در نماز عمداً يا سهواً اتفاق بيفتد نماز را باطل مى‏كند، مثلاً پشت به قبله كرده، نمازش باطل است. و اگر كارى كه عمدى و سهوى آن، نماز را باطل مى‏كند انجام نداده، بايد فوراً مقدارى را كه فراموش كرده بجا آورد، و براى سلام زيادى ـ بنابر احتياط لازم ـ دو سجده سهو انجام دهد.

مسأله 1256 ـ هرگاه بعد از سلام نماز عملى انجام دهد كه اگر در نماز عمداً يا سهواً اتفاق بيفتد نماز را باطل مى‏كند، مثلاً پشت به قبله نمايد، و بعد يادش بيايد كه دو سجده آخر را بجا نياورده، نمازش باطل است، و اگر پيش از انجام كارى كه نماز را باطل مى‏كند يادش بيايد، بايد دو سجده‏اى را كه فراموش كرده بجا آورد و دوباره تشهّد بخواند و سلام نماز را بدهد، ـ و بنابر احتياط واجب ـ دو سجده سهو براى سلامى كه اول گفته است انجام دهد.

مسأله 1257 ـ اگر بفهمد نماز را پيش از وقت خوانده بايد دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نمايد. و اگر بفهمد پشت به قبله خوانده يا با انحراف «90» درجه يا بيشتر بوده است، چنانچه وقت نگذشته باشد بايد دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته باشد، چنانچه مردّد بوده، يا جاهل به حكم بوده، قضا لازم است، و گرنه قضا لازم نيست. و اگر بفهمد انحراف كمتر از «90» درجه بوده است، پس اگر در انحراف از قبله معذور نبوده، مثل اينكه در جستجوى طرف قبله يا در ندانستن مسأله كوتاهى كرده بايد، ـ بنابر احتياط ـ نماز را دوباره بخواند، چه در وقت باشد چه خارج وقت، واگر معذور بوده لازم نيست دوباره بخواند.

 
 Copyright © 2003-2013 - AVINY.COM - All Rights Reserved