مسأله 1208.
در نه صورت
اگر در شماره ركعتهاي نماز چهار
ركعتي شك كند، بايد فوراً فكر
نمايد، پس اگر يقين يا گمان به يك
طرف شك پيدا كرد همان طرف را
بگيرد، و نماز را تمام كند. والا
به دستورهايي كه گفته ميشود، عمل
نمايد. وآن نه صورت از اين قرار
است:
اول ـ آن كه بعد از تمام شدن
ذكر واجب سجده دوم شك كند دو ركعت
خوانده يا سه ركعت، كه بايد بنا
بگذارد سه ركعت خوانده، و يك ركعت
ديگر بخواند و نماز را تمام كند،
و بعد از نماز يك ركعت نماز
احتياط ايستاده به دستوري كه
بعداً گفته ميشود به جا آورد.
دوم ـ شك بين دو و چهار بعد از
تمام شدن ذكر واجب سجده دوم كه
بايد بنا بگذارد چهار ركعت خوانده
و نماز را تمام كند، وبعد از نماز
دو ركعت نماز احتياط ايستاده
بخواند.
سوم ـ شك بين دو و سه و چهار
بعد از تمام شدن ذكر واجب سجده
دوم كه بايد بنا بر چهار بگذارد،
و بعد از نماز دو ركعت نماز
احتياط ايستاده، و بعد دو ركعت
نشسته به جا آورد.
چهارم ـ شك بين چهار و پنج بعد
از تمام شدن ذكر واجب سجده دوم كه
بايد بنا بر چهار بگذارد و نماز
را تمام كند، و بعد از نماز دو
سجده سهو به جا آورد، ولي اگر يكي
از اين چهار شك بعد از سجده اول،
يا پيش از تمام شدن ذكر واجب سجده
دوم، براي او پيش آيد نماز باطل
است.
پنجم ـ شك بين سه و چهار كه در
هر جاي نماز باشد، بايد بنا بر
چهار بگذارد و نماز را تمام كند،
و بعد از نماز يك ركعت نماز
احتياط ايستاده يا دو ركعت نشسته
به جا آورد.
ششم ـ شك بين چهار و پنج در
حال ايستاده كه بايد بنشيند و
تشهد بخواند، و بعد از سلام يك
ركعت نماز احتياط ايستاده يا دو
ركعت نشسته به جا آورد، و احتياط
لازم آن است كه در اين صورت و هم
چنين در صورت هفتم و هشتم بعد از
نماز احتياط دو سجده سهو نيز به
جاي آورد.
هفتم ـ شك بين سه و پنج در حال
ايستاده كه بايد بنشيند و تشهد
بخواند، و بعد از سلام دو ركعت
نماز احتياط ايستاده به جا آورد.
هشتم ـ شك بين سه و چهار و پنج
در حال ايستاده كه بايد بنشيند و
تشهد بخواند، و بعد از سلام دو
ركعت نماز احتياط ايستاده، و بعد
دو ركعت نشسته به جا آورد.
نهم ـ شك بين پنج و شش در حال
ايستاده كه بايد بنشيند و تشهد
بخواند، و بعد از سلام دو سجده
سهو به جا آورد. و بنابر احتياط
واجب دو سجده سهو ديگر هم براي
ايستادن بيجا به جا آورد.
مسأله 1209.
اگر يكي
از شكهاي صحيح براي انسان پيش
آيد، نبايد نماز را بشكند. و چنان
چه نماز را بشكند معصيت كرده است.
پس اگر پيش از انجام كاري كه
نمازرا باطل ميكند، مثل پشتكردن
به قبله نماز را از سرگيرد، نماز
دوم هم باطل است و اگر بعد از
انجام كاري كه نماز را باطل
ميكند، مشغول نماز شود، نماز دوم
صحيح است.
مسأله 1210.
اگر يكي
از شكهايي كه نماز احتياط براي
آنها واجب است در نماز پيش آيد،
چنان چه انسان نماز را تمام كند و
بدون خواندن نماز احتياط، نماز را
از سر بگيرد معصيت كرده است، پس
اگر پيش از انجام كاري كه نماز را
باطل ميكند، نماز را از سر
گرفته، نماز دوم هم باطل است و
اگر بعد از انجام كاري كه نماز را
باطل ميكند، مشغول نماز شده نماز
دوم صحيح است.
مسأله 1211.
وقتي يكي
از شكهاي صحيح براي انسان پيش
آيد، چنان كه گفته شد، بايد فوراً
فكر كند، ولي اگر چيزهايي كه به
واسطه آنها ممكن است يقين يا گمان
به يك طرف شك پيدا شود، از بين
نميرود، چنان چه كمي بعد فكر كند
اشكال ندارد، مثلاً اگر در سجده
شك كند، ميتواند تا بعد از سجده
فكر كردن را تأخير بيندازد.
مسأله 1212.
اگر اول
گمانش به يك طرف بيشتر باشد، بعد
دو طرف در نظر او مساوي شود، بايد
به دستور شك عمل نمايد. و اگر اول
دو طرف در نظر او مساوي باشد و به
طرفي كه وظيفه اوست بنا بگذارد،
بعد گمانش بطرف ديگر برود، بايد
طرف گمان را بگيرد و نماز را تمام
كند.
مسأله 1213.
كسي كه
نميداند گمانش به يك طرف بيشتر
است يا هر دو طرف در نظر او
مساويست، اگر احتمال ميدهد به يك
طرف گمانش زيادتر باشد، بايد آن
طرف را بگيرد، والا به دستور شك
عمل كند.
مسأله 1214.
اگر بعد
از نماز بداند كه در بين نماز حال
ترديدي داشته، كه مثلاً دو ركعت
خوانده يا سه ركعت، و بنا را بر
سه گذاشته، ولي نداند كه گمانش به
خواندن سه ركعت بوده، يا هر دو
طرف در نظر او مساوي بوده، خوب
است نماز احتياط را بخواند.
مسأله 1215.
اگر
موقعي كه تشهد ميخواند، يا بعد
از ايستادن شك كند كه دو سجده را
به جا آورده يا نه، و در همان
موقع يكي از شكهايي كه اگر بعد
از تمام شدن دو سجده اتفاق بيفتد
صحيح ميباشد، براي او پيش آيد،
مثلاً شك كند كه دو ركعت خوانده
يا سه ركعت، چنان چه به دستور آن
شك عمل كند، نمازش صحيح است.
مسأله 1216.
اگر پيش
از آن كه مشغول تشهد شود، يا پيش
از ايستادن، شك كند كه دو سجده را
به جا آورده يا نه، و در همان
موقع يكي از شكهايي كه بعد از
تمام شدن دو سجده صحيح است، برايش
پيش آيد، نماز باطل است.
مسأله 1217.
اگر
موقعي كه ايستاده بين سه و چهار،
يا بين سه و چهار و پنج شك كند، و
يادش بيايد كه يك سجده يا دو سجده
را از ركعت پيش به جا نياورده،
نمازش باطل است.
مسأله 1218.
اگر شك
او از بين برود و شك ديگري برايش
پيش آيد، مثلاً اول شك كند كه دو
ركعت خوانده يا سه ركعت، بعد شك
كند كه سه ركعت خوانده يا چهار
ركعت، بايد به دستور شك دوم عمل
نمايد.
مسأله 1219.
اگر بعد
از نماز شك كند كه در نماز مثلاً
بين دو و چهار شك كرده، يا بين سه
و چهار، احتياط واجب آن است كه به
دستور هر دو عمل كند، و نماز را
هم دوباره بخواند.
مسأله 1220.
اگر بعد
از نماز بفهمد كه در نماز شكي
براي او پيش آمده ولي نداند از
شكهاي باطل بوده يا از شكهاي
صحيح، و اگر از شكهاي صحيح بوده
كدام قسم آن بوده است، بايد دو
ركعت نماز احتياط ايستاده، و يك
ركعت ايستاده و دو ركعت نشسته و
دو سجده سهو به جا آورد و نماز را
هم دوباره بخواند.
مسأله 1221.
كسي كه
نشسته نماز ميخواند، اگر شكي كند
كه مختار است براي آن يك ركعت
نماز احتياط ايستاده يا دو ركعت
نشسته بخواند، بايد يك ركعت نشسته
را به جا آورد، و هم چنين اگر شكي
كند كه معين است براي آن يك ركعت
نماز احتياط ايستاده بخواند، يك
ركعت نشسته به جاي يك ركعت
ايستاده كافي است. و هم چنين دو
ركعت نشسته به جاي دو ركعت
ايستاده، و لكن در مثل دو و سه
احتياط مستحب، جمع بين يك ركعت
نشسته و دو ركعت نشسته، و دوباره
خواندن نماز است.
مسأله 1222.
كسي كه
ايستاده نماز ميخواند، اگر موقع
خواندن نماز احتياط از ايستادن
عاجز شود، بايد مثل كسي كه نماز
را نشسته ميخواند، و حكم آن در
مسأله پيش گفته شد، نماز احتياط
را به جا آورد.
مسأله 1223.
كسي كه
نشسته نماز ميخواند، اگر موقع
خواندن نماز احتياط بتواند
بايستد، بايد بوظيفه كسي كه نماز
را ايستاده ميخواند عمل كند.